Energietekort grootste klap
141 economie
Bonden
willen één
systeem
pensioenen
7
W\
PStO
AARDBEVING Japanse economie krijgt op korte termijn een flinke dreun
1935.48
+5.8S
y* (11/3/1D
T S E 1 0 0 lp
5828.67 f
-16.62
9620.49
-633.94
iN^i
WH
12044.40
3/11
15.61
OK (11/3/14)
AW\V«tt
atrea systemen tijdregistratie www.atrea.nl
Bezoek ons dinsdag 15 maart op
P81O Systems 2011 in de Reehorst te Ede
dinsdag 15 maart 2011
De uitval van kerncentrales
heeft forse gevolgen voor de
Japanse productiviteit. Ne
derland zal hooguit iets mer
ken als de Duitse handel
met Japan terugloopt.
door Berrit de Lange
en Hans Gertsen
De enorme ramp in Ja
pan zal waarschijnlijk
geen negatieve gevol
gen hebben voor de we
reldeconomie. En Nederland zal er
al helemaal weinig van merken.
„Japan is ook in economisch op
zicht ver weg", zegt Maarten Leen,
hoofd macro-economie van ING
Bank.
De Japanse economie krijgt op kor
te termijn een flinke dreun. Óm
dat minstens drie kerncentrales
met grote problemen kampen,
dreigen elektriciteitstekorten die
mogelijk maanden gaan duren.
Volgens het optimistische scenario
kan de Japanse economie daar
door de komende maanden 5 tot
to procent minder productief zijn,
heeft ING becijferd. „Maar een pro-
ductiviteitsverlies van 10 tot 30
procent is ook mogelijk", aldus
Leen.
Zo hebben grote Japanse autofabri
kanten als Toyota, Nissan, Honda
en Subaru hun fabrieken geheel of
gedeeltelijk stilgelegd vanwege de
stokkende elektriciteitsvoorzie
ning.
Japan heeft echter genoeg 'vlees
op de botten' om ook het elektrici
teitstekort op korte termijn het
hoofd te bieden, zegt Radboud
Molijn van adviesbureau CDI Ja
pan. „Alleen al de tijdelijke uitscha
keling van de neonreclame in To
kio levert een gigantische energie-
Een Japanner kijkt naar een scherm met de aandelenkoersen. De Nikkei kelderde gisteren na nieuwe berichten
over problemen met de kerncentrale in Fukushima. foto Dai Kurokawa/EPA
besparing op. Japan is al een van
de energiezuinigste landen ter we
reld. Het is ook mogelijk om ko
len- en gascentrales die nu buiten
gebruik zijn zonder al te veel moei
te op te starten. Daarvoor geldt
wel een hogere kilowattprijs, wat
in combinatie met de hoge olie
prijs weer niet zo gunstig is voor
de concurrentiepositie van Japan
se bedrijven."
Punt van zorg is ook de Japanse
staatsschuld, die is nu al ruim
tweemaal zo hoog als het Japanse
bruto nationaal product en is een
van de hoogste ter wereld. Nu de
overheid vele miljarden in weder
opbouw moet gaan steken, zal die
schuld verder oplopen, waardoor
de rentetarieven omhoog zouden
kunnen gaan. Maar in tegenstel
ling tot het noodlijdende Grieken
land hoeft Japan nauwelijks de in
ternationale kapitaalmarkt op om
aan geld te komen. De immense
staatsschuld wordt tot nu toe vrij
wel geheel gedekt via goedkoop
binnenlands spaargeld. De grote
bedragen aan spaargeld zijn door
de banken vooral belegd in Japan
se staatsobligaties.
Voor de Nederlandse economie
zal de schok die de Japanse econo
mie ondergaat weinig gevolgen
hebben, denkt Leen. „Misschien
zullen sommige verzekeraars die
in Japan actief zijn er wat last van
hebben. Maar Japan is geen grote
afzetmarkt voor Nederland." Duits
land is juist wel een grote expor
teur naar Japan, vraaguitval kan in
direct ook de Nederlandse groei
negatief beïnvloeden. Aan de ande
re kant pikken Europese bedrijven
ook een graantje mee van de we
deropbouw. Die hersteloperatie
zal volgens economen op termijn
juist een positief effect hebbeo op
de Japanse economie, die al jaren
stagneert. „Japanners zijn verwoe
de spaarders. Als ze die buffers
straks aanwenden om hun gesneu
velde bezittingen te vervangen, be
tekent dat een enorme impuls
voor de economie", zegt Molijn.
De aandelenbeurs in Tokio kreeg
gisteren een flinke klap. De Nik
kei-index sloot ruim 6 procent la
ger. De grootste verliezer was ener
gieconcern Electric Power, de eige
naar van verschillende beschadig
de kerncentrales. Forse verliezen
waren er ook voor autofabrikan
ten, elektronicaconcerns en olie
maatschappijen.
O zie onze website:economie
Kernenergiebedrijven zijn hard
geraakt op de beurzen
DEN HAAG - De hervorming van
het pensioenstelsel loopt flinke ver
traging op. Een bijna-akkoord tus
sen vakbeweging, werkgevers en
overheid wordt nu door grote
FNV-bonden afgewezen, omdat
het ertoe kan leiden dat reeds op
gebouwde pensioenrechten tien
jaar of langer niet zullen worden
aangepast aan de loonstijging.
„Dat is niet acceptabel", zegt Wil
lem Noordman, hoofdbestuurder
van FNV Bondgenoten.
De maandenlange onderhandelin
gen over een pensioenhervorming
stuiten, zo bleek vorige week, op
ernstige juridische complicaties
die te maken hebben met het ei
gendomsrecht over pensioenkapi
taal. Abvakabo, FNV Bondgenoten
en FNV Bouw verzetten zich
krachtig tegen een uitkomst waar
bij opgebouwde pensioenrechten
wellicht afgesplitst moeten wor
den van nieuwe, nog op te bou
wen rechten. Weliswaar blijven de
oude rechten dan in eerste instan
tie onaangetast, maar die oplos
sing leidt op termijn tot een sterke
uitholling van de oude rechten,
omdat er nauwelijks mee belegd
kan worden.
De FNV moet nu aankoersen op
een minder ambitieuze pensioen
hervorming, zo schrijven de voor
zitters van FNV Bondgenoten, Ab
vakabo en FNV Bouw in een geza
menlijke brief Ze eisen dat de pen
sioenfondsen voldoende ruimte
behouden voor het nemen van be
leggingsrisico's, zodat er een grote
re kans bestaat op het waardevast
houden van de pensioenen.
De onderhandelingen met minis
ter Kamp (Sociale Zaken) over
minder strenge normen moeten
dan ook opnieuw starten.
AEX INDEX 356,32 -2,75
(-0,77%)
AMSTERDAM - De Europese beurzen
bereikten gisteren de laagste niveaus
in drie maanden tijd. De AEX sloot 0,8
procent lager (356,32 punten), de
MidKap 0,7 procent (618,07 punten).
Parijs, Frankfurt en Londen daalden
respectievelijk 1,3,1,7 en 0,9 procent.
De Nikkei-index in Tokio zakte 6,2
procent. Verzekeraars hadden het
zwaar omdat beleggers vrezen dat zij
moeten meebetalen aan de schade:
Aegon verloor 2,7 procent, Axa 3,3
procent, Allianz 2,9 procent. De Fran
se kerncentralebouwer Areva verloor
9,6 procent. Alternatieve energiebe
drijven gingen fors omhoog: het Duit
se Solarworld 13 procent, de Deense
windmolenbouwer Vestas bijna 7 pro
cent.
TOP 5 STIJGERS AMSTERDAM
naam
slot
+/-
Pharmïng
0,12
0,02
17,17
Heijmans
.18,10
0,46
2,58
Ordina
3,69
0,06
1,51
ASML
29,73
0,34
1.16
Macintosh Ret
19,20
0.21
1,11
TOP 5 DALERS AMSTERDAM
naam
slot
+/-
Antonov
0.12
-0.01
-7,69
Exact
21,77
-0,77
-3.42
Spyker Cars
3,95
-0.14
-3,42
Aegon
5,21
-0,14
-2,71
Kardan
3,66
-0,08
-2,14
WALL5TREET
NEW YORK - De Amerikaanse aande-
lenbeurzen doken gisteren in het
rood door zorgen over de gevolgen
van de aardbeving en tsunami in Ja
pan. De Dow-Jonesindex sloot 0,4 pro
cent lager op 11.993,16 punten. De
S&P 500-index daalde o,6 procent tot
1296,39 punten. Nasdaq leverde 0,5
procent in tot 2700,97 punten. Ma
kers van luxeartikelen zagen beurs
waarde verdampen omdat Japan de
,op twee na grootste markt voor deze
spullen is. Het aandeel General Elec
tric leverde 2,2 procent in. Het bedrijf
is samen met Hitachi actief in kerne
nergie. Éen euro kostte aan het eind
van de handel 1,3996 dollar. Bij het
sluiten ~van de Europese beurzen was
dat 1,3990 dollar.
Volg uw eigen fondsen op de
beurspagina's op onze website.
Meld u aan voor uw
persoonlijke selectie.
sharer.ompany COHCeptS
Bron: ShareCompany
Adverteren? Bel CoolConcepts op 071 -566 39 16.
www.sharecompany.nlwww.coolconcepts.nl
AEX
AMX
ASCX
EUROSTOXX 50
slot
+/-
ytd%
slot
+/-
ytd%
naam
siot
+/-
ytd%
naam
slot
+/-
ytd%
Aegon
5.21
-0,14
13,81
Aalberts
15,06
-0,06
-4,56
Accell
37,35
-0,45
-1,19
AB Inbev
40,37
-0,70
-6,33
Ahold
9.35
-0,12
-5.31
AMG
13,21
0,06
46,29
Antonov
0,12
-0,01
-25,00
Air Liquide
90,47
-1.23
-5,46
Air France KLM
11,68
-0,20
-14,18
Arcadis
16,49
-0,18
-5,31
Arseus
11,41
-0,23
0,80
Allianz
98,04
-1,78
10,24
AkzoNobel
47,36
0,06
1,89
A5MI
26,80
-0,12
1.15
Ballast Nedam
15,80
-0,08
9,72
Alstom
38,55
-0,60
7,37
Aperam
27,91
0,16
0,00
BinckBank
11,60
0,09
-0,04
BE Semicond
6,23
0,02
23,62
Arcelor Mittal
24,78
-0,12
-13,10
Arcelor Mittal
24,78
-0,12
-13,10
Brunei
29,46
-0,46
-0,08
Beter Bed
20,99
-0,12
-1.27
AXA
14,12
-0,48
12,24
ASML
29,73
0,34
2,87
Crucell
24,36
0,00
3,20
Dockwise
19,12
-0,03
-4,11
BASF
58,07
-0.32
-2,73
BAM
4,84
0,01
5,37
CSM
24,85
-0,47
-5,12
Exact
21,77
-0,77
5,94
Bayer
BBVA
54,61
-0,03
-1,25
Boskalis
34,91
-0,10
-2.21
Delta Lloyd
17,67
-0,22
17,88
Fornix
2,41
0,00
12,14
8,91
0,39
17,82
Corio
47,10
-0,24
-1,90
Eurocom Prop
33,89
-0,02
-1,61
Gamma
29,75
0,10
3,01
BMW
55,88
-0,42
-5,05
DSM
42.14
0,06
-1,08
Heijmans
18,10
0,46
20,30
Grontmij
15,05
-0,06
-13,01
BNP Paribas
53,07
-0,07
9,59
Fugro
57,92
-0,04
-5,82
Imtech
24,45
-0,28
-13,88
Homburg Invest
3,07
0,00
-0,65
Carrefour
-31,36
-0,63
-0,41
Heineken
36,32
-0,55
-1,01
Logica
1,47
-0,02
-4,04
Kardan
3,66
-0,08
-17,60
Credit Agricole
12,05
0,39
25,51
ING Groep
8,88
-0,06
22,17
Mediq
13,70
-0,18
-2,18
Kas bank
11,55
0,05
-1,74
CRH
0,00
0,75
0,00
KPN
11,88
-0,05
8,84
Nutreco
51,39
-0,91.
-9.51
Macintosh Ret
19,20
0,21
5,26
Daimler
47,28
-0,51
-6,80
Philips
22^88
-0,32
-0,20
Ordina
3,69
0,06
0.33
Nieuwe Steen
14,75
-0,06
-1,54
Danone
43,73
-0,54
-8,44
Randstad
38,18
0,02
-3,33
SNS Reaal
3,82
0,01
19,91
Pharming
0,12
0,02
-43,96
Deutsche Bank
43,46
0,72
11,14
RD Shell A
24,55
-0,13
-0,73
Ten Cate
26,98
-0,02
-3,62
Prologis
5,09
-0,01
5,74
Deutsche Boerse
53,72
-0,36
3,71
Reed Elsevier
9.03
-0,12
-2,48
Unit4
23,40
0,20
-3,90
Qurius
0,30
0,00
3,81
Deutsche Telekom
10,12
-0,04
4,82
SBM Offshore
18,25
-0,27
8,86
USG People
13,96
-0,24
-8,12
Sligro
23,01
-0,18
-0,84
E.On
21,86
-1.22
-4,67
TNT
17,96
-0,08
-9,09
VastNed Retail
49,78
-0,14
-4,24
Spyker Cars
3,95
-0,14
13,83
Enel
4,12
-0,03
10,11
TomTom
5,88
-0,08
-25,50
Vopak
32,90
0,06
-7,71
TKH
18,69
0,08
-4,69
Eni
17,27
-0,19
5.69
Unibail Rodamco
145,55
-1,75
-1,49
Wavin
10,38
-0,08
-8,95
TMG
14,25
-0,10
-5,19
France Telecom
15,20
-0,28
-3,22
Unilever
21,59
-0,27
-7,34
Wessanen
2,55
-0.05
-13,85
VastNed Off
12,04
-0,02
-4,06
GDF-Suez
26,94
-0,30
-1,10
Wereldhave
73,44
-0,43
0,52
Generali
15,44
-0,08
8,66
Wolters Kluwer
16,42
-0,34
0,09
Iberdrola
ING Groep
6,12
8,88
0,16
-0,06
6,10
22.17
OVERIGE AANDELEN
Intesa Sanpaolo
2,40
0,07
18,13
naam
slot
ytd%
naam
slot
+/-
ytd'%'
naam
slot
+/-
ytd%
L'Qreal
80,68
-0,96
-4,29
Aamigoo
7,50
0,20
18,67
Eurocastle
0,29
0.00
11,54
Oranjewoud
5,04
-0,01
7,69
LVMH
106,60
-3,40
-13,58
Accsys
0,13
0,00
-68,29
Galapagos
11,66
0,20
-2,59
Porceleyne Fles
9,78
0,78
3,06
Muench Rueck
107,95
-3,80
-4,85
Acomo
10,45
-0,05
-5,69
Grooth geb
41,50
0,00
6,41
Punch Graphix
3,56
-0,06
19,54
Nokia
5.92
-0.18
-22,72
AFCAjax
6,95
0,05
0,00
Hal Trust Unit
99,30
-1,03
5,64
RBS
0,48
-0,02
.2,13
Philips
22,88
-0,32
-0,20
Ageas
2,18
0,08
27,63
Heineken Hold
32,32
-0,56
-0,65
RD Shell 8
24,22
-0,21
-2,81
Repsol YPF
23,25
-0,21
11,51
Alanheri
5,00
0,00
-4,40
Hes
34,40
0,00
4,24
Reesink
76.95
0,06
9,15
RWE
45,46
-2,46
-8,88
AMT
2,08
-0,02
10,69
Hitt
6,23
0,01
28,45
Rood Testhouse
0,17
0,00
4,82
Saint-Gobain
40.08
-0,24
2,89
AND Int
4,45
0,03
0,00
Holland Col
28,48
0,00
-2,11
Roto Smeets
9,55
0,00
-29,26
Sanofi-Aventis
48,40
-0.99
-0,51
AP Alternative
10,68
-0,02
20,95
Hunter Douglas
36,00
-1,25
-9,02
Simac Techniek
3,04
-0,04
30,81
Santander
8,42
0,33
6,27
Atrium
4,48
-0,01
4,19
Hydratec
15,20
0,00
-2,88
Sopheon
0,10
0,00
0,00
SAP
42,03
-0,30
10.31
Baan Company
0,37
0,00
5.71
ICT
5,31
0,02
2.71
Stern
22,65
-0,05
8,19
Schneider Elec
112,85
-1,60
-0,75
Batenburg
27,00
0,10
29,81
Innoconcepts
0,01
0,00
0,00
Tetragon
7,35
0.01
27,83
Siemens
90,09
-1,17
-2,82
2,50
0,00
8,70
Kendrion
16,74
0,04
15,45
Thunderbird Res.
2,59
0,00
1,57
Societe Gen
47,46
0,70
16,13
Brill
13,22
•0,06
0,46
Lanschot, van
32,00
1,30
6,49
Tie
0,11
0,00
-11,20
Telecom Italia
1.12
-0,01
16,24
Conversus Capital
20,00
0,00
11,05
LBIInt
1.76
-0,04
12,36
Tiscah
0,08
0,00
14,29
Telefonica
17,84
-0,02
5,13
Crown v Gelder
5,85
-0,05
-19,31
Man. Share
0,77
0,10
102,63
TMC
10,30
0,02
8,99
Total
41,60
-0,66
3,68
Cryo-Save
5,40
-0,05
12,50
MDxHealth
2.15
-0,04
47,26
Value8
31,20
-0,20
30,43
Unibail Rodamco
145,55
-1,75
-1,49
Ctac
2,09
0,02
-0,19
NB Priv. Eq. Partners
7.25
0,00
4,02
Vivenda
0,28
-0,02
-17,70
UniCredit
1,83
0,06
18,48
Dico Internat
3,50
-1,05 F
1.650,00
Nedap
23,00
•0,05
4,17
Volta finance
3.96
0,16
5,60
Unilever
21,59
-0,27
-7,34
Docdata
10,56
0,06
19,37
Nedsense
0,48
-0,02
-2,04
Wegener
5,09
-0,79
-9,11
Vinci
42,46
-0,57
3,27
OPA
2,13
0,03
-7,39
Neways
8,60
-0,12
-2,93
Yatra
5,35
0,00
-13,01
Vivendi Univ
19,48
-0,26
-5,05
Draka
17,50
0,16
-8,35
Oce
8,20
0,00
2,50
Ego-Lifestyle
0,37
0,00
94,74
OctoPlus
1.22
-0,05
-3,86
system
systems 2011
