stad met verhuisplannen
ii spectrum
Zaterdag 5 maart 2011
iPHIM
De Indonesische hoofdstad Jakarta barst met officieus 16 miljoen inwoners uit zijn voegen. De economie lijdt onder de files die de stad dagelijks teisteren.
foto's AP/GPD
Volle wegen en halfvolle bussen.
KALIMANTAN
SUMATRA
Jakarta
Java Zee
Bandung
JAVA
Jonggol
Indische Oceaan
SULAWESI
B anda Zee
PAPOEA
een verzameling oude bussen, die rokend
staan te wachten om passagiers, boeren en
fabriekarbeiders naar de rijstvelden of de
fabriek te brengen. Bij de bushalte staat de
fruitkraam van de 35-jarige Ade Mustafa.
Hij is ingelicht door de gemeente en denkt
net als de burgemeester dat een verhuizing
veel werkgelegenheid creëert. Toch maakt
hij zich zorgen: „Wat gebeurt er met de
oorspronkelijke bevolking van Jonggol?
Mag ik hier over een paar jaar nog staan
met mijn kraam?"
Stadsplanner Marco Kusumawijaja noemt
het plan Jakarta te verhuizen 'pure waan
zin'. „Het lost niets op. Er zijn nog geen
half miljoen ambtenaren in Jakarta, daar
van heeft slechts 15 procent een auto, de
rest gaat met het openbaar vervoer. Men
moet kijken naar de werkelijke oplossin
gen voor de chaos in Jakarta: verbetering
van het openbaar vervoer, bouw van we
gen en heroverweging van het gebruik van
grond. Meer huizen in het centrum en
meer bedrijven buiten het centrum, zodat
mensen niet hoeven te reizen." De Indone
sische regering wijst naar buurland Malei
sië. Ze voelt zich geïnspireerd door de ver
huizing van de ambtenarij vanuit Kuala
Lumpur naar Putrajaya, zo'n 25 kilometer
buiten de hoofdstad. Een miljardenproject,
waar critici nog steeds vraagtekens bij zet
ten.
„Geen van deze verhuizingen is echt ge
lukt", meent Kusumawijaja. „Tweehon
derd jaar geleden, in 1800, verplaatste het
rijke Amerika zijn regeringszetel succesvol
van Philadelphia naar Washington. Maar
als we vandaag de dag kijken naar bijvoor
beeld Putrajaya in Maleisië, zien we een le
ge stad. De ambtenaren wonen nog steeds
in Kuala Lumpur en reizen iedere dag
heen en weer. Het zou in Jakarta dus niets
afdoen aan het verkeersprobleem. Sterker
nog: dat zou nog verergeren."
Ook Fauzi Bowo, de gouverneur van Ja
karta zet vraagtekens bij liet idee: „Wat
zijn de kosten? Niet alleen financieel, maar
ook sociaal? Als Jakafta zou verhuizen,
hoeft dat niet te betekenen dat de proble
men ook minder worden. Kijk maar naar
Rio de Janeiro, Karachi en zelfs Kuala Lum
pur. Als het al gebeurt, dan niet nu. Ik
richt me op Jakarta en hoop dat de stad
overleeft."
Ondertussen kopen speculanten de eerste
stukken grond buiten Jonggol. Warong
houdster Dede Kurniati ziet hierin het be
wijs dat de verhuizing eraan komt. „Daar
worden grote huizen gebouwd voor rijke
Jakartanen. Dat doen ze echt niet voor
niets." Bang voor het verlies van haar res
taurantje is de 35-jarige moeder van drie
jonge kinderen niet: „Ik vind mijn stek
wel. Desnoods bouw ik een andere
warong op een andere plek. Het belangrijk
ste is dat mijn kinderen de kans krijgen op
een beter leven. Dat ze later misschien ook
in een kantoor kunnen werken."
Of het plan ooit echt van de grond komt,
is natuurlijk de vraag. Onduidelijk blijft
waar de miljarden vandaan moeten ko
men om de verhuizing te financieren.
Door corruptie verdwijnen jaarlijkse grote
delen van het budget van de regering.
Daardoor alleen al blijft onvoldoende geld
over voor het onderhoud van de havens,
wegen, vliegvelden en elektriciteitscentra
les. Laat staan dat er voldoende geld is
voor de bouw van een nieuwe stad. Sinds
de lancering van het plan is er dan ook
niets zwart-op-wit gezet.
Het honderd jaar oude, Nederlandse ver
huisplan werd eind jaren negentig nog ge
bruikt als blauwdruk voor de bouw van re
geringsgebouwen in Bandung. Historica
Van Roosmalen: „Volgens dat plan van
1917. Dus ja, een verhuizing naar Bandung
is nog steeds mogelijk. Hoewel ik me af
vraag of er voldoende ruimte is. Ik ver
moed dat er vandaag de dag heel wat meer
ambtenaren in Jakarta zijn dan in die da
gen."
j reageren?
spectrum@wegener.nl
