O
Jakarta,
spectrum 10
Volmacht
ampang
Zaterdag 5 maart 2011
p dezelfde dag dat de Neder-
landse kiezers deze week
naar de stembus gingen
voor de verkiezingen van de
Provinciale Staten, stemden op 9000 ki
lometer afstand kiezers in Caraïbisch
Nederland ook. De inzet overzee was
het kiezen van een Eilandsraad, de tro
pische variant van een gemeenteraad.
Voor het eerst verkiezingen op zijn Ne
derlands. Bijna alles ging deze keer an
ders dan toen de eilanden nog deel uit
maakten van de Nederlandse Antillen.
Neem de dag, tot dusver altijd een vrij
dag, maar nu op zijn Nederlands: op
woensdag. Op eilanden waar de kerken
in het weekend altijd vol zitten, was de
vrijdag een strategische keuze: zo ver
mogelijk weg van de stemadviezen van
pastors en dominees uit de laatste
preek. Het is ook afgelopen met de kleu
ren van de partijen en foto's van de
kandidaten op het stembiljet Han
dig voor de mensen die niet goed
kunnen lezen. Maar dat mocht niet
meër.
De grootste verandering was de
omstreden terugkeer van het stem
men met een volmacht De eiland
besturen smeekten Nederland vo
rig jaar dat niet te doen, maar de
Tweede Kamer stond er op. Zo
doen we dat in Nederland, geen ge-
STANDPLAATS zeur, dan moet het ook in de bijzon
dere gemeenten. Tot veertig jaar ge-
door leden kenden de eilanden het stem-
Trix van Bennekom men Per volmacht Maar dat zorgde
voor zoveel misbruik dat het uitein
delijk is afgeschaft. Kiezers meld
den zich met tientallen volmach
ten in het stemlokaal. Gekocht in
ruil voor het betalen van de ener-
gierekening of een nieuwe koel
kast
Na het afschaffen van de volmacht ging
het kopen van stemmen gewoon door,
al was het iets minder gemakkelijk.
De verplichte terugkeer van de vol
macht, twee per kiezer, heeft het kopen
van stemmen weer een flinke impuls
gegeven. Grote advertenties met waar
schuwingen als Volmachten ronselen
is strafbaar, je volmacht verkopen ook'
lijken op Bonaire weinig te hebben uit
gehaald. Een ander voor je laten stem
men, mocht alleen wanneer je op de
verkiezingsdag niet op het eiland was
of te ziek was om naar het stembureau
te gaan. Dat zou streng in de gaten wor
den gehouden.
De laatste dagen kwamen er steeds
meer aanwijzingen dat politici met
hulp van rijke, schimmige financiers
volmachten kochten. Kiezers benader
den zelfs politici om hun volmacht aan
de hoogste bieder te verkopen. Bij een
populair inbelprogramma op de radio
werd er openlijk over gepraat Bij wie
je moest zijn, waar en wat de prijzen
waren. Bizar.
Ik wilde wel eens weten of er inder
daad een soort toezicht is op het stem
men met een volmacht Ik vroeg een be
kende mij zijn stempas te geven. Bij wij
ze van spreken in ruil voor het betalen
van zijn telefoonrekening. Samen vul
den we het machtigingsgedeelte in.
Zonder enige vraag vanuit het stembu
reau vulde ik twee stembiljetten in. Bij
andere kiezers met een volmacht ging
het niet anders. Niets controle.
De uitslag was te voorspellen. De partij
met het meeste geld, die met een kleine
onderbreking al elf jaar aan de macht is,
is weer de grootste partij geworden.
De Indonesische president Yudhoyono
probeert een oud plan nieuw leven in te
blazen: de verhuizing van miljoenenstad
Jakarta. Als het echt gaat gebeuren, heeft het
boerendorpje Jonggol de grootste kans.
door Esther de Jong
Jonggol is een dorp tussen Jakarta en
Bandung. Het wordt omringd door
klapperbomen en groene rijstvel
den. Op het dorpsplein laten jon
gens hun vlieger op en in het nabij
gelegen dorpshuis echoot het geluid
van typemachines. Het rustige dorp
je onder de rook van Jakarta is een van de
uitverkoren plaatsen waar een hele batterij
ambtenaren uit Jakarta naartoe zou moe
ten verhuizen.
De Indonesische hoofdstad barst met offi
cieus 16 miljoen inwoners uit zijn voegen.
De economie lijdt onder de files die de
stad dagelijks teisteren. Daarnaast zinkt de
stad 10 centimeter per jaar, waardoor in de
regentijd elk jaar opnieuw grotere delen
onder water komen te staan. De elektrici
teit valt regelmatig uit en de door de Ne
derlanders gegraven waterwegen zijn ver
anderd in open riolen waar geen boot
doorheen komt
Om deze problemen te boven te komen
en tegelijkertijd meer buitenlandse inves
teerders naar Indonesië te lokken, heeft de
president van Indonesië, Susilo Bambang
Yudhoyono, een oud plan tevoorschijn ge
haald: de verhuizing van Jakarta.
Een plan van zeker honderd jaar geleden.
Toen Jakarta nog Batavia heette, spraken
de Nederlandse kolonisatoren al over ver
huizing. De stad was ongezond, vochtig en
heet Malaria tierde er welig. Gouverneur
Johan Paul van Limburg Stirum besloot de
stad te verhuizen naar de groene heuvels
van het hoger gelegen Bandung.
Voor de verhuizing van een deel van de
ambtenarij werd indertijd het enorme be
drag van 5 miljoen gulden werd gereser
veerd. Historica Pauline van Roosmalen:
„Aan het begin van de vorige eeuw wer
den daadwerkelijk departementen naar
Bandung verhuisd. Dat proces stopte plot
seling als gevolg van de naweeën van de
Eerste Wereldoorlog en de economische
crisis van de jaren twintig. Het is dus niet
alleen al eens geprobeerd, maar ook is be
wezen hoe moeilijk het is."
Nu, honderd jaar later, is opnieuw een aan
tal gebieden aangewezen om de stad te
huisvesten. Naast Jonggol op Java worden
steden in Kalimantan en zelfs op Papoea
genoemd. Een hoofdstad buiten het domi
nante Java is eigenlijk ondenkbaar. Hier
woont niet alleen meer dan de helft van
de Indonesische bevolking, maar de stad
vormt tegelijkertijd ook het economische
hart van de uitgestrekte archipel.
Er is dus niet veel kans dat het centraal in
het tropische eilandenrijk gelegen Palang-
karaya, in Kalimantan, de taak zal overne
men van de 'ibukota', de moederstad, zo
als de hoofdstad in het Indonesisch wordt
genoemd. Het was Indonesië's eerste presi
dent Soekarno, die deze plek opperde. Vrij
van aardbevingen en met een enorme uit
breidingscapaciteit. Volgens hem was dat
de perfecte plaats. Nog minder voor de
hand liggend is verhuizing naar Jayapura,
het voormalige Hollandia, in de rebelleren
de provincie Papoea. Nu minder opstan
dig, maar toch hebben nog regelmatig bot
singen plaats tussen onafhankelijkheids
strijders en het Indonesische leger.
Krottenwijk in Jakarta.
Voormalig president Suharto had zijn oog
al eens laten vallen op de modderige we
gen van Jonggol. Hij zag het wel zitten het
gebied door een van zijn zoons te laten
ontginnen. Met het gedwongen aftreden
van de dictator, in mei 1998, leek het er op
dat de plannen voorgoed zouden verdwij
nen, maar de huidige president heeft ze
toch weer uit de kast gehaald.
In het dorpshuis van Jonggol zit burge
meester Elam Yasin achter een computer
loos bureau. Hij ziet het helemaal vóór
zich: goede infrastructuur, veel werkgele
genheid en welvaart voor iedereen. En het
zet Jonggol in één klap op de wereldkaart.
„Natuurlijk verhuist het regeringscentrum
naar Jonggol", zegt Yasin. „Het is de meest
geschikte plek. Het ligt precies in het mid
den van alle belangrijke steden. Alle we
gen leiden naar Jonggol."
Veel van deze wegen zijn echter nog on
verhard en veranderen tijden de heftige
moessonregens in modderpoelen. Er zijn
geen verkeerslichten in het dorp. Er is wel
