Jonge Kaddafi
was profeet van
verandering
io| onrust in libië
Ooit was de Libische leider een man vol socialistische idealen.
De macht was van het volk, rijkdom was taboe. Veertig jaar
later bezit Kaddafi enkele oliemaatschappijen en banken, een
autofabrikant en een voetbalclub. En het volk heeft honger.
dinsdag 22 februari 2011
door Carel Goseling
Het staat bekend als
'Het Groene Boek'.
Het werk staat op
naam van Muam-
mar Kaddafi. De drie
delen vormen de basis voor de
'Grote socialistische Libisch-Arabi-
sche volksrepubliek' zoals Khadaf-
fi die na zijn machtsgreep van sep
tember 1969 vorm gaf
Kennelijk is de Libische leider veel
van zijn idealen van destijds verge
ten. Zo pleit hij er in het boek
voor om alle macht in handen van
het volk te leggen. Dat moet via
volkscomités en volksvergaderin
gen beslissen over de gang van za
ken. Regeringen, partijen, parle
menten en referenda zijn volgens
Kaddafi geen democratische mid
delen. Het zijn dictatoriale instru
menten die alleen verdeeldheid
zaaien en de belangen van de ene
groep boven die van een andere
groep stellen.
De grondwet en andere wetgeving
zijn instrumenten van de over
heid. Daarvoor in de plaats moet
de 'wet van de samenleving' ko
men: waarden en normen die de
burgers hanteren en goed vinden.
Alleen het volk kan bepalen aan
welke regels eenieder zich moet
houden. En ook alleen het volk
kan die op grond van alledaagse er
varingen veranderen. De media
dienen ook aan het volk toe te be
horen. Dat kan via de volkscomi
tés.
Als goed socialist pleit Kaddafi er
voor alle productiemiddelen in
handen van de burgers te geven.
Rijkdom wordt niet getolereerd.
Om blij te kunnen zijn moet de Li-
biër vrij zijn en dat kan alleen als
zijn behoeften - voedsel, een wo-
Muammar Kaddafi in zijn jonge ja
ren. foto ANP
ning, kleren en transport - bevre
digd worden. En dat zonder domi
nantie van anderen, want dat
maakte de burger weer onvrij.
Kaddafi noemt sociale structuren
zoals de familie en de stam, alles
bepalend. 'Het sociale element is
de dynamische kracht in de ge
schiedenis van de mens', schrijft
hij. De staat is slecht een paraplu,
nationalisme het bindmiddel. Lan
den wier nationalisme kapot is ge
maakt, vallen uiteen.
In Libië woedt nu een volksop
stand tegen de almachtige Kaddafi.
Zondagavond verscheen zijn zoon
en gedroomde opvolger, Saïf al-Is-
lam, plots op tv. In een geïmprovi
seerde, soms emotionele rede,
deed hij een aantal opvallende uit
spraken. Zo repte Saïf over 'een his
torisch initiatiefde overgang naar
de 'tweede republiek'. Een tijd
perk na de 'eerste republiek' vorm
gegeven door zijn vader.
Saïfbeloofde hervormingen, vrij
heid en democratie. 'Domme'
wet- en regelgeving die de burger
treft, zal geschrapt worden. Er
komt een nieuwe grondwet. De
centrale overheid in Tripoli wordt
verkleind. Steden en dorpen krij
gen weer een eigen bestuur dat de
burgers moet dienen.
Er zal voor 200 miljard dollar in
de economie worden geïnvesteerd,
verklaarde Saïf Salarissen gaan om
hoog. Jongeren krijgen makkelij
ker hypotheken en andere lenin
gen. „Er komt een totaal niéuw re
gime", aldus Saïf. „Morgen al als
we het eens worden."
Of dat betekent dat zijn vader de
macht opgeeft, liet Kaddafi junior
in het midden. Saïf sprak wel over
'de noodzaak tot verandering'. Hij
erkende ook dat de burgers het
recht hebben dat te eisen, zelfs
door demonstraties, als hun rege
ringen en leiders daar zelf niet toe
overgaan.
Saïf (38) staat bekend als hervor
mer. Hij geldt als stille diplomaat
die achter de schermen met wes
terse overheden onderhandelt, bij
voorbeeld over investeringen. Hij
heeft een eigen internationaal lief
dadigheids- en ontwikkelings
fonds dat hem grote macht en in
vloed geeft.
Hoeveel steun Saïf binnen de Kad-
dafi-kliek heeft, is onbekend. Ge
ruchten dat hij op voet van oorlog
verkeerde met zijn broers ontken
de Saïf vorig jaar publiekelijk. Dat
hij zondagavond op tv verscheen
en niet zijn vader is echter opval-
lend genoeg. Muammar Kaddafi
moet toestemming hebben ver
leend voor het tv-optreden van
zijn oudste zoon. Of hij de inhoud
van zijn boodschap kende, is ech
ter de vraag. De toekomst zal moe
ten uitwijzen wat de betekenis
van Saïfs optreden is geweest: een
vrij klunzige poging het volk tot
bedaren te brengen of de aankon
diging van een omwenteling.
Uit Saïf Kaddafi's woorden kan het volgende worden opgemaakt:
Het Libische leger (formeel 80.000
man) was totaal niet voorbereid op
straatprotesten en een woedende
menigte die haar frustraties ook
richting de militairen uitte. Het le
ger is niet getraind om rellen te be
strijden.
Het leger schoot in paniek op bur
gers. Dat was een 'fout'. Er vielen
in Benghazi minstens 84 doden.
Het leger kon niet voorkomen dat
tanks, kanonnen en machinegewe
ren werden gestolen. Die zijn nu in
handen van het volk.
Het leger zal het regime-Kaddafi
blijven steunen, ook met wapenin-
zet. Indien het volk niet inbindt,
zullen er volgens Saïf Kaddafi dui
zenden doden vallen en zal het
land ondergedompeld worden in
'rivieren van bloed'.
