Blauwe
overall
moet weer
hip worden
9 spectrum
Nederland heeft te veel kantoorklerken en te
weinig 'blauwe boorden'. Om de BV Nederland
draaiende te houden, heeft het imago van de
techniek een flinke opknapbeurt nodig. „Techniek
zit niet in onze aard."
Zaterdag 19 februari 2011
door Berrit de Lange
Best leuk voor een ochtendje,
zo'n muurtje metselen, vindt
de 9-jarige Daan. Ofliij later
een baan in de bouw zou wil
len? „Nee, want ik word prof
keeper", zegt hij stellig. „Ik ga in ieder ge
val een sportopleiding doen."
Klasgenoot Boyd ziet een baan als tech
neut wel zitten, mocht een voetbalcarrière
er niet in zitten. „Ik wil wel professor wor
den. Maar dan niet zo'n Willie Wortel
type, hoor."
Van de leerlingen van de basisschoolklas
die deze ochtend bij TechnoDiscovery in
Ede kennismaken met technische beroe
pen, koestert niemand openlijk de droom
later elektrotechnicus, machinebouwer,
loodgieter of kraanmachinist te worden.
Niet zo vreemd dus dat de stokkende aan
was van jonge technici binnen enkele ja
ren een groot probleem dreigt te worden
voor de sector. Zoals het er nu uitziet, be
draagt het tekort in de techniek ruim
60.000 banen in 2014.
De werving van technische krachten is zo
urgent dat ook premier Mark Rutte stevig
hamert op het belang van 'blauwe boor
den' voor de economie. De BV Nederland
heeft genoeg mannen en vrouwen achter
het bureau, zegt hij. Het is tijd dat de werk-
overall weer met trots wordt gedragen.
Op veel plaatsen in het land slaan bedrijfs
leven en onderwijsinstellingen de handen
ineen met als doel allereerst het aanzien
van een carrière in de techniek op te krik
ken. Zoals ook bij TechnoDiscovery, waar
regionale bedrijven acht 'werkplekken'
hebben ingericht voor jonge installateurs,
metselaars, logistiek planners en autotech
nici in spe. Jaarlijks 'werken' zo'n 1.800 ba
sisschoolleerlingen een dagdeel bij Techno
Discovery. „Het belangrijkste is, dat ze we
ten dat het bestaat", zegt projectleider
Henk Rietdijk. „Jonge kinderen willen
graag nieuwe dingen leren, maar dan moet
je ze wel serieus nemen en niet aankomen
met een lesje Playmobil-techniek. Ik vind
het prachtig als ik twee meisjes vol overga
ve aan een motorblok zie sleutelen en ze
hoor praten over een nokkenas."
Vroeg beginnen, is ook het advies van ba
sisschoolleerkracht Duke Varga. „Als kinde
ren gaan puberen, ben je eigenlijk al te
laat. Op die leeftijd zijn kinderen bezig
met van alles, maar niet met de inhoud en
mogelijkheden van een techniekstudie."
Rietdijk begrijpt wel dat jonge mensen
massaal kiezen voor een studie economie
of mens en maatschappij. „Ze hebben
geen idee wat zich achter de gevels van al
die bedrijven op industrieterreinen af
speelt. Pa en ma vertellen thuis aan de keu
kentafel over hun kantoorbanen en leer
krachten zijn ook veelal alfa's die nauwe
lijks kennis hebben van de mogelijkheden
in de techniek."
Technieklokalen waar jonge mensen aan
het vak techniek kunnen ruiken, schieten
overal in het land als paddenstoelen uit de
grond. Maar volgens Rietdijk gaat het vaak
om een veredeld schoolreisje. „Door even
een vogelkooitje in elkaar te zetten, krijgt
een kind niets mee van de dynamiek van
een bepaald vak. De kennismaking die wij
hier aanbieden, gaat verder. Door techniek
vooraf te verwerken in de reguliere basis
schoolvakken, zijn kinderen al goed voor
bereid. Elders in het land zijn ze dan ook
jaloers op onze geoliede samenwerking
van onderwijs en bedrijven."
Het is wel lastig leerkrachten over de drem
pel te helpen, zegt Henk Rietdijk. „Die den
ken al snel dat het allemaal veel te moeilijk
is. Zij zijn vaak heel verbaasd te zien dat
hun leerlingen moeiteloos een knelkoppe-
ling onder een radiator aanleggen."
Acht technische sectoren hebben recente
lijk ruim 30 miljoen euro bij elkaar gelegd
om het tekort aan technici aan te pakken.
Vooral middelbaar technisch personeel, ni
veau mbo 3 en 4 en in iets mindere mate
hbo-geschoolden, is schaars. „Doel is het
tekort de komende 5 jaar met 25 procent
terug te dringen", zegt los Kleiboer, voor
zitter van het samenwerkingsverband
TechniekT alent.nu.
Het beroerde imago van de techniek staat
ook hier bovenaan de agenda. Dat begint
al bij het vmbo, 'het afvoerputje' waar
ouders hun kind alleen naartoe sturen als
het echt nergens anders voor wil deugen.
Kleiboer: „Een technische vakopleiding is
in hun ogen zonde. Want als al het sol
deer- en sleutelwerk straks wordt uitbe
steed aan China zit zoon- of dochterlief
zonder baan, is de redenering. Wij kunnen
de trend niet keren dat ouders hun kinde
ren het liefst naar het vwo of gymnasium
zien gaan om advocaat of dokter te wor
den. We kunnen wel de veelzijdigheid en
de mogelijkheden van technische beroe
pen onder de aandacht brengen. Een goe
de techneut verdient niet zo veel als een
bankdirecteur, maar is wel verzekerd van
goedbetaald werk."
Jongeren zijn dol op mobieltjes, games en
iPods, zegt Kleiboer. „Maar het werk dat
nodig is om al die gadgets te bedenken en
te laten functioneren, is vreemd genoeg
voor de meesten een ver-van-mijn-bed-
show."
Het bedrijfsleven wijt het tekort aan tech
nici vooral aan de kloof tussen onderwijs
en praktijk. „Voor alle bouwputten die in
Nederland verrijzen, zijn bijvoorbeeld con
tinu honderden weg-, water- en railtechni
ci nodig", zegt Paul den Hartog van Infra-
flex, dat hbo- en universitair geschoold per
soneel aantrekt voor Grontmij, DHV en
Movares, drie grote advies- en ingenieurs
bureaus. „Civiele techneuten en bouwkun
digen moeten nu vaak eerst door hun
werkgever worden bijgespijkerd. Dat kost
tijd en geld. Dat zou niet nodig zijn als on
derwijsinstellingen beter zouden inspelen
op de vraag vanuit de praktijk. Alleen al op
het gebied van luchtbehandeling en ver
warmingstechniek zijn er op jaarbasis vijf
tig tot honderd vacatures, terwijl de oplei
dingen voor Hogere Installatietechniek
welgeteld vijf mensen afleveren."
Techniekstudenten kiezen vaak-voor 'sexy'
beroepen als architect of industrieel ont
werper, zegt Den Hartog, die zelf als bouw
kundige in het verleden veelvuldig langs
de snelweg was te vinden „Maar ondertus
sen is er nauwelijks iemand te vinden die
fatsoenlijk een verwarmingsinstallatie kan
onderhouden. We hebben in Nederland
het dichtste spoornet ter wereld, maar
géén hogere opleiding spoortechniek. Wel
vliegtuigtechniek, terwijl in dit land van
daag de dag vrijwel geen vliegtuig meer
wordt gebouwd."
Volgens Den Hartog realiseren jonge men
sen zich vaak niet hoe mooi het is mee te
werken aan een prestigieus infrastructu
reel project. „Met een schop of landmeet-
apparaat in de modder langs de snelweg
staan, is niet het toekomstperspectief dat
ouders voor hun kinderen wensen."
Ook in de Rotterdamse haven klinkt de
roep om technische arbeidskrachten
steeds luider nu de havenbedrijven de eco
nomische crisis weer te boven zijn. Univer
siteit, hbo, mbo en vmbo hebben daarom
de handen ineengeslagen, want ook hier
geldt: onbekend maakt onbemind. „Bij
werk in de haven denken mensen vaak
aan vies en zwaar werk, waar je geen her
sens voor nodig hebt maar spierballen",
zegt Maurice Jansen, hoofd van Nether
lands Maritime University/Scheepvaart en
Transport College. „Ten onrechte. Een
mbo-opgeleide kraanmachinist in het con
tainervervoer verdient een heel goede bo
terham. Of zeevarenden, waar ook grote
behoefte aan is. Ze zijn vaak en lang van
huis, maar de verdiensten bedragen al
gauw een veelvoud van die van een door
snee kantoorbaan." Promotiecampagnes
onder het motto 'Gave haven' - voor 13-
en 14-jarigen - of'Hakken in de haven' -
gericht op meiden - moeten de aanwas
van havenarbeiders (m/v) een impuls ge
ven.
lansen: „Je kunt het een kind natuurlijk
niet kwalijk nemen dat een technische
baan in de haven niet bovenaan zijn ver
langlijstje staat."
Of het nu gaat om de havenarbeider, de
railtechnicus, de werktuigbouwkundige of
de elektricien, de opmars van de techni
sche vakman is een zaak van de lange
adem, zegt Kleiboer van TechniekTa-
lent.nu. „Techniek zit niet in onze aard. In
Duitsland bijvoorbeeld heeft het technisch
vakmanschap van oudsher veel meer aan
zien. Nederland is al sinds de zeventiende
eeuw een handelsnatie. Die handelsgeest
is nu eenmaal niet in een paar jaar uit te
bannen."
a reageren?
spectrum@wegener.nl
Basisschoolleerlingen maken bij TechnoDiscovery in Ede
kennis met techniek. „Het belangrijkste is, dat ze weten
dat het bestaat", zegt projectleider Henk Rietdijk.
foto's Jeroen Jumelet/GPD
