spectrum 4
Het kustlaboratorium gaat van start
Waar alleen een giraf nog bij de blaadjes kan
Zaterdag .12 februari 2011
Rond het Kustlaboratorium komt een aantrekkelijk landschap met weidse vergezichten, foto Chiel Jacobusse
Aquacultuur wordt gezien als een belangrijke
pijler voor de Zeeuwse economie van de toe
komst De bedrijfstak bevindt zich nu in een
beginfase, waarin nog veel geëxperimenteerd
wordt. Wat in elk geval bij voorbaat duidelijk is, is dat
eventuele grootschalige toepassing van aquacultuur
een stevige invloed zal hebben op het landschap van de
toekomst
Het kan zomaar gebeuren dat het Zeeuwse kustland
schap een industriële uitstraling krijgt. Dat is niet be
vorderlijk voor het woonklimaat, maar ook het toeris
me heeft groot belang bij het behoud van een aantrek
kelijk landschap. Al die ontwikkelingen overziend is er
bij het Zeeuwse Landschap een plan geboren voor een
eigen experiment het Kustlaboratorium.
Het Kustlaboratorium berust eigenlijk op drie pijlers.
Het gaat om een experiment met duurzame auqacul-
tuur, verpakt in een aantrekkelijk landschap achter een
veilige zeewering.
Filosofie achter het project is dat we als organisatie anti
ciperen op de toekomst. Natuurorganisaties hebben in
het verleden vaak de ondankbare rol gehad dat ze ge
confronteerd werden met ongewenste ontwikkelingen
wanneer die allang aan de gang waren. Wetende dat
aquacultuur er aan komt werd het idee voor een proef
project geboren, waarin ook aandacht komt voor zaken
als landschap, natuur, recreatie en duurzaamheid. Lan
ge tijd was het een droom, maar dankzij een grote bij
drage van de Postcodeloterij in 2010 kwam die droom
dichterbij.
In de afgelopen week lukte het om de grondaankoop
rond te krijgen, zodat het Kustlaboratorium aan de slag
kan gaan. Bij Burghsluis werd een oppervlakte van 45
hectare verworven waar het experiment van start gaat.
Voorlopig is daar in het veld nog niks van te merken.
Naar schatting gaat er een paar jaar overheen eer daad
werkelijk de eerste spade de grond in kan. Er moet on
derzoek gedaan worden, er moeten vergunningen wor
den aangevraagd en er vindt intensief overleg met de
omgeving plaats. Het ligt in de bedoeling de omwonen
den nauw bij de planvorming te betrekken. Zij zijn het
tenslotte die in de eerste plaats te maken krijgen met
de landschappelijke kwaliteit van de omgeving en het
is dus heel belangrijk dat zij achter de plannen staan of
sterker nog, dat zij de veranderingen als een positieve
ontwikkeling ervaren.
De strandplevier: toekomstige bewoner van
het kustlaboratorium?
Planten als zeekraal zullen zich waarschijnlijk
spontaan vestigen in het Kustlaboratorium.
Op de eerste bijeenkomst met de bewoners werden al
een paar dingen duidelijk. Een landschap dat overwe
gend uit water bestaat is niet in trek maar vrij, open
landschap met veel uitzicht staat hoog in het vaandel.
Dat zijn wensen om terdege rekening mee te houden.
Verder is wel duidelijk dat een zeker agrarisch gebruik
gewaardeerd wordt en de verkoper van de grond blijkt
bereid om daar een rol in te spelen. Op deze manier pro
beren we samen met de omgeving te komen tot een
voorbeeldproject waar zoveel mogelijk mensen zich in
kunnen vinden.
De belangen van natuur en landschap liggen niet alleen
in een goede inpassing van aquacultuur in een mooi
landschap. Het project vindt per definitie plaats in een
zilte omgeving en juist zo'n zilt milieu is vanouds een
karakteristieke eigenschap, die het Zeeuwse landschap
onderscheidt van bijna alle andere in Nederland en Eu
ropa.
We hopen dat planten als zeekraal, zeeaster en zilte rus
en karakteristieke dieren als de strandplevier en de vis-
dief het gebied straks ook weten te vinden. Het Kustla
boratorium heeft genoeg onderdelen in zich om een
project met alleen maar winnaars te worden.
C
<L>
t==r -M
[>J *13
CD
De zaal in de Zandput in Seroosker-
ke vult zich met cursusdeelne
mers. De meesten hebben enkele
hoogstamfruitbomen op het eigen
erf staan, heel oude, of juist net jonge aan
plant Voor de een zijn het er vijf en bij de an
der staan er vijfendertig, met nog grote plan
nen om er meer bij te planten. Ook vrijwilli
gers die meewerken aan onderhoud van
hoogstamfruitbomen, zitten hier met hoge
verwachtingen. De aanwezigen willen alle
maal weten hoe je moet snoeien. Daarvoor
zitten ze op de goede plek want dat is ook
wat Stichting Landschapsbeheer Zeeland
voor elkaar wil krijgen. Actief onderhoud
aan hoogstamfruitbomen door snoeiers die
meer weten van de boom, de omgeving en
de elementen in het landschap. Niets leuker
dan te weten dat zo'n vergelijkbare fruit
boom al in het jaar nul door de Romeinen
naar Nederland is gebracht Boomgaarden
met hoogstamffuit zijn sfeer- en beeldbepa
lend rond erven. Deelnemer Jan Bostelaar
draagt enthousiast bij: 'Vergeet vooral niet
dat zo'n boom veel betekent voor allerlei die
ren en planten'. Vrijwilliger Wim vult aan.
'Hoe doder het hout, hoe meer leven erin
zit. Goed kijken naar een boom maakt dat je
kunt zien welke soorten er zitten. Zo herken
nen we korstmossen, bladmossen en zwam
men op oudere bomen. Hier duidt een rood
bevlekt blaadje op een galwesp en een omge
kruld randje op een bladroller. 'Is dat niet
schadelijk voor de boom?', vraagt een deelne
mer terecht bezorgd. Vele soorten brengen
geen schade aan boom of fruit toe, maar juist
als je meer weet kun je soorten herkennen,
wat handig is om dit te kunnen beoordelen.
Veel plezier beleven de deelnemers als ze
aan een takje de fruitsoort moeten herken
nen. Dat langgerekte takje met die scherpe
knopjes wordt na enig oefenen herkend als
peer. Dat het bij snoei goed is om van boven
naar beneden te werken wordt direct begre
pen als cursusleider Robert Wielemaker een
foto toont met de mededeling 'anders krijg
je zo'n Saharaboom waar alleen een giraf
nog maar bij de blaadjes kan'.
Hoogstamfruitbomen. foto Sandra Dobbelaar
