15 reizen
Dobberen tussen walvissen in Leiden
SM Nationaal Glasmuseum, Lingedijk 28-30, Leerdam.
Open: dinsdag tot en met zaterdag van 10.00 tot
17.00 uur, zondag vanaf 12.00 uur.
reizen@wegener.nl
|22| 024-3650360
Zaterdag 12 februari 2011
en vrouw staren op het strand met ver
bazing naar de enorme penis die uit het
beest steekt. Zoiets hebben ze nooit eer
der gezien. Na 1760 werd anders tegen
de strandingen en de walvissen aangeke
ken. Ze werden niet langer meer gezien
als enge beesten, maar als interessante
dieren. De anatomie en het gedrag wer
den beschreven. Zié bijvoorbeeld de
fraai beschilderde kijkdoos uit het
Teylers Museum, die een stranding heel
mooi in perspectief zet.
Maar toch. De mens mocht gewend ra
ken aan dit imposante dier, af en toe
zaaide zijn verschijning toch nog ver
warring. Zoals in 1914 voor de kust bij
Katwijk. Het was oorlog in Europa en
vanaf het duin zag de verdedigingslinie
drie passerende vinvissen voor duikbo
ten aan. Het vuur werd geopend. Zwaar
toegetakeld spoelde één van de beesten
op het strand aan. Zijn kaak wordt nog
altijd bewaard in Naturalis.
Als een van de grotere soorten walvis
strandt, rukt het team van Naturalis uit.
„Het afgelopen jaar vier keer. Voor een
buitrug, een vinvis en twee dwergvinvis
sen. Dat zijn trekkers. Wij ontleden ze
en bewaren de skeletten voor onder
zoek. Een paar hangen in de expositie.
Het vlees gaat naar een destructiebe
drijf"
Zelf een bruinvis ontleden, kan ook. Vir
tueel, op een scherm. Een waarschu
wing vooraf: het blijft een smerig kar
wei. Maar prijs je gelukkig: je staat in
elk geval niet in de stank van rottend
vlees.
fk Naturalis, Darwinweg 2, Leiden.
Openingstijden elke dag van 1 D.00
tot 17.00 uur. Entree: tot en met
3 jaar gratis; tot en met 12 jaar 7 eu
ro; tot en met 17 jaar 9 euro; vanaf
18 jaar 11 euro. De familietentoonstel
ling Walvissen loopt tot en met 21 au
gustus. Meer info op www.naturalis.nl
Kinderen luisteren in de geo
pende bek van een orka naar
de geluiden uit de diepzee.
foto GPD/Naturalis
Het is alsof je in een reusachtig
aquarium zit. Ad van Kaam
bezocht Museum Naturalis en
nam een duik in de diepzee. Om
te zwemmen met walvissen en
dolfijnen.
Aan verbeeldingskracht ontbreekt
het niet op de nieuwe expositie
in Museum Naturalis in Leiden.
Die gaat over het grootste zoogdier op
aarde, de walvis. En over misschien wel
het slimste dier op aarde, de dolfijn.
Dankzij licht- en geluidseffecten waan
je je niet in een museum, maar in een
oversized aquarium, waarin je dobbert
tussen de buitruggen, potvissen, orka's
en tuimelaars. Overal om je heen is wat
te zien. Op het projectiescherm sprin
gen ze uit het water, om de hoek jagen
ze een school haringen op en verderop
communiceren ze onder water op hoge
toon met elkaar. Het Museé d' Histoire
Naturelle uit Parijs, waar de expositie
vandaan komt, heeft mooi werk gele
verd. Het educatieve gedeelte van de
tentoonstelling komt uit Frankrijk. Dat
gaat over de evolutie van het grootste
zoogdier (er zijn tachtig soorten walvis
sen), over zijn voortplanting, eten, com
municatie en prestaties. Maar Naturalis
heeft zelf aan de expositie een interes
sante cultuur-historische draai gegeven.
Daarvoor gaat het museum terug naar
1577- Op het strand van Terheijde spoel
den toen dertien potvissen aan. Op een
gravure uit die tijd zie je één van de
beesten liggen langs de waterlijn. Hij is
qua formaat behoorlijk uit zijn verband
getrokken, veel te groot. Misschien om
het beeld te versterken dat een dergelijk
'monster' niets anders dan onheil kon
brengen.
Bijzonder is ook eên schilderij uit 1606
van een aangespoelde potvis. Een man
Een roodgloeiend bolletje bungelt aan de blaasstang.
Draaien en blazen. Het bolletje verandert. Even later zien
we een vaas. Mirjam van Twisk zag glaskunst ontstaan.
it glas drink je of je zet
er bloemen in. Soms is
glas zo mooi dat je het
niet gebruikt. Dat soort glas
vind je in het Nationaal Glasmu
seum in Leerdam. Het gereno
veerde Glasmuseum bestaat uit
twee villa's langs de Linge, met
elkaar verbonden door loopbrug
gen. Daar staan de duizenden
glazen voorwerpen in vitrines.
Loop er (met een iPod) langs en
je maakt een reis door de tijd.
Aan het eind van iedere gang
wacht een tentoonstelling. In de
naastgelegen glasfabriek begon
het allemaal. Begin vorige eeuw
zwaaide Petrus Cochius de scep
ter in de fabriek. Hij was zijn
tijd ver vooruit. Sociaal voor ar
beiders en gedreven om schoon
heid te produceren. Hij werkte
samen met ontwerpers van
naam om mooi glaswerk te ma
ken dat ook bereikbaar was voor
de gewone man. Ontwerpers als
De Bazel, Berlage en Frank
Lloyd Wright gingen voor Royal
Leerdam aan de slag. Het resul
taat staat tegenwoordig te stra
len in het museum.
De weg die Cochius insloeg,
wordt nog steeds bewandeld
door de Stichting Glas. Zie hoe
kunstenaars en blazers in De
Glasblazerij worstelen met de be
perkingen van dat frêle, maar
ook zo harde en weerbarstige
glas. Kunstenaars laten hier hun
ontwerpen door de glasblazers
tot leven brengen. Vanaf een tri
bune, zien we zinderende hitte,
zweet en spierballen. De glasbla
zers toveren uit dat kleine
bolletje vloeibaar glas de meest
spectaculaire vormen met niet
meer dan een oven, een blaas
pijp, klossen en nat papier.
Een glasblazer aan het werk in
Leerdam, foto PR/Ben Deiman
Reageren?
redactie.reizen@wegener.nl
Entree: Glasblazerij: 6,50 euro. Museum: 7,50 euro,
Zie verder: www.nationaalglasmuseum.nl.
