zeeland 119
cafés in het Land van Hulst
Het Anker nu nog café,
ooit ook een brouwerij
klaagt weer over geluid
Zeeuws-Vlaanderen dan in de rest van de provincie Zeeland
Dorpsraad Westdorpe hoopt op n
snelle aanleg veilig wandelpad Buurman Van De Maat
Ossenisse kiest
ontwerp voor
nieuw dorpshart
dinsdag 8 februari 2011
Z
door Harold de Puysseleijr
HULST - Café Het Anker aan de
Grote Markt in Hulst is er nog
steeds en dankt zijn naam aan de
vroegere brouwerij van Piet Wau-
ters. Die was eigenlijk kuiper van
beroep en via die stiel lagen contac
ten met de bierbrouwerijen na
tuurlijk voor de hand. Wauters be
kwaamde zich begin vorige eeuw
tot brouwmeester bij brouwerij
De Rode Leeuw aan de Paarden
markt in Hulst. Dat smaakte hem
figuurlijk naar meer waarop hij
voor zichzelf brouwerij Het Anker
begon. „Zijn enige probleem was
aan zuiver water te geraken", ver
telt Tonny van Kemseke. „Dat
vond hij uiteindelijk in de zand-
put nabij 't Jagertje."
De brouwerij groeide en groeide
en ging er na verloop van jaren
ook limonade bij produceren. In
de jaren dertig van de vorige eeuw
kreeg de brouwerij een agentschap
voor Heineken en werd de brouwe
rij langzaam maar zeker omge
vormd tot drankenhandel Wau
ters. Die bestaat vandaag de dag
nog steeds, én is nog altijd Heine-
kenagent.
Café Het Anker is volgens Van
Kemseke ooit gesticht door Piet
Wauters' zoon Josef Vader en
zoon maakten daarbij een opmer
kelijke afspraak, die je verder bij
geen enkele brouwerij met een ca
fé in eigendom tegenkwam: Josef
was niet verplicht alleen bier af te
nemen van de brouwerij van zijn
vader, maar mocht het gerstenat
ook van andere brouwers betrek
ken als hij dat wilde.
Brouwerij Het Anker was gevestigd aan de Gentsestraat 50 in Hulst en
werd opgericht door kuiper Piet Wauters.
door Harold de Puysselenjir
Aan het begin van de vo
rige eeuw wemelde het
van de cafés in de ge
meente Hulst.
Niet voor niets dus gaat het boek
over honderd jaar cafés in het
Land van Hulst een slordige vijf
honderd pagina's gaat tellen.
Streekauteur Tonny van Kemseke,
alias Denulstenaer, hield de afgelo
pen anderhalfjaar een intensieve
speurtocht in allerlei archieven
om informatie te vinden voor zijn
nieuwste boek. Hij vond er onder
meer bewijs voor de bourgondi-
sche aard van de Oost-Zeeuws-Vla-
mingen in vergelijking met hun
provinciegenoten. In 1923 waren er
drie keer zoveel cafés in het Land
van Hulst dan in de rest van Zee
land.
De plaatselijke vertegenwoordigers
van het Kruisverbond, de toenma
lige vereniging van geheelonthou
ders, vonden er argumenten in
'om dringend aan te dringen op be
perking van het herbergwezen in
deze streek, gelet op deze wanver
houding'.
Behalve over de sociale eigenschap
pen van de gemiddelde Oost-
Zeeuws-Vlaming geven de cijfers
ook een indicatie voor de onderne
mingsgeest van de bevolking. Be
gin twintigste eeuw schoten de
huiskamercafés er als de spreek
woordelijke paddenstoelen uit de
grond. In de crisisjaren was dat
een van de meer voor de hand lig
gende manieren om aan extra in
komsten te komen. Volgens de
wet mochten er bijvoorbeeld in
Clinge veertien cafévergunningen
worden uitgegeven in de dertiger
jaren, terwijl er 71 etablissementen
waren; op 48 Clingenaren was er
een café. Daar was ook de gemeen
te goed mee, want de vergunnin
gen brachten geld in het laatje.
Het kleinste café dat Van Kemseke
heeft gevonden, mat twaalf vier
kante meter. Ook daar werd een
vergunning voor afgegeven.
De overheid besloot op zeker mo
ment in te grijpen en een wet in
1932 maakte een eind aan de wild
groei. De inspectie op de naleving
van de horecawet was tussen bei
de wereldoorlogen zeer actief en
keurde soms een etablissement af
omdat de ruimte vijf centimeter te
laag was, of omdat er een tekort
aan lichtinval was van nauwelijks
een halve vierkante meter.
„Het zal nu niet beter zijn, maar
ook toen al kon men er niet mee
lachen als er een inspecteur langs
kwam", zegt Van Kemseke.
Na de Tweede Wereldoorlog
verdwenen de meeste huiska
merkroegjes. Door de periode van
wederopbouw en de stijgende wel
vaart waren de extra inkomsten
uit de drankverkoop voor de mees
te uitbaters niet zo hard meer no
dig. Het caféboek wordt voorzien
van vele foto's en plattegronden.
Het behandelt niet alleen het ont
staan van herbergen en brouwe
rijen, maar ook de geschiedenis
van het bier, de drankwetgeving
en diverse caféspelen, waaronder
uiteraard kaarten.
„De leukste anekdote die ik daar
over ben tegengekomen gaat over
een prijskaarting in café De
Vischmarkt, waar 36 kaarters ieder
een kwartje inlegden om te strij
den voor een levende ezel. Tijdens
de kaarting werd dat beest echter
zat gevoerd met pinten waardoor
het op zeker moment door zijn
hoeven zakte." Het artikel hierover
in het Hulster Blad sluit af met de
zin 'aangenaam is het ons te kun
nen meededelen dat van mishan
deling niet in het minste sprake is
geweest.'
Van Kemseke is nog op zoek naar
verhalen en foto's om zijn boek af
te kunnen maken, vooral over de
café's vanaf 1970 omdat die infor
matie nog niet openbaar is. „Niet
alleen foto's van cafés, maar zeker
ook van uitbaters, om de kroegen
'een gezicht' te kunnen geven."
Aanvullende informatie moet
voor eind deze maand binnen
zijn.
Belangstellenden kunnen inteke
nen op het boek via e-mail:
tonny@denulstenaer.nl of 06 - 53
79 19 27. Bij de e-mail naam en
adres vermelden en het aantal te
bestellen boeken. De prijs is €30,-
per exemplaar, de oplage is 750
stuks.
Het boek wordt zaterdag 19 novem
ber om 13.30 uur op een toepasse
lijke locatie ten doop gehouden,
namelijk in café De Kroon te Sint
Jansteen. Daar vindt dan eerst een
lezing plaats over thuis bier brou
wen, met aansluitend een woordje
van de auteur over de totstandko
ming van het boek.
Ook toen al kon men er niet mee lachen als er een
inspecteur langskwam, streekauteur Tonny van Kemseke
door Eugène Verstraeten
WESTDORPE - De dorpsraad van
Westdorpe hoopt dat de gemeente
Terneuzen dit jaar eindelijk geld
vindt voor de aanleg van het vurig
gewenste wandelpad langs de Mo
lenstraat.
Het wandelpad staat al sinds 2008
op het verlanglijstje van de dorps
raad.
Op dit moment is er wel een wan
delroute langs de Molenkreek,
maar omdat er tussen de brand
weerkazerne en de Kreekdreef
geen wandelpad langs de Molen
straat ligt is er geen vloeiende, vei
lige doorloop. Wandelaars moeten
nu een gedeelte over de rijbaan lo
pen. Door het aanleggen van een
ongeveer 150 meter lang voetpad
in de berm aan de westzijde van
de Molenstraat kan het Rondje
Kreek voltooid worden.
Eerder lieten burgemeester en wet
houders weten geen geld voor het
wandelpad te hebben, maar in
2010 zou de situatie opnieuw beke
ken worden. De hoop is nu geves
tigd op realisering dit jaar, schrijft
de dorpsraad in het jaarverslag
over 2010.
Andere wensen zijn het opknap
pen van de camperplaats aan de
Bernhardstraat en de realisering
van een muziekkiosk tegenover
het nieuwe woonzorgcentrum.
Verder staan het aantrekkelijker
maken van de omgeving rondom
de dierenweide en de speeltuin en
de plaatsing van bloembakken op
het verlanglijstje.
door Jan van Ommen
WATERLANDKERKJE - De buren van
maatschap De Maat aan de Philips-
weg in Waterlandkerkje hebben
nog steeds last van de openstaan
de deuren en ventilatoren van de
uienloods. Dat zegt buurman L.
Hemelaar. Hij vroeg gisteren bij de
Raad van State in Den Haag om
een nieuw oordeel.
Diezelfde Raad deed afgelopen sep
tember uitspraak ten faveure van
De Maat. Hij mocht, stelde de
Raad, zijn loodsdeuren openzet
ten om geoogste uien te drogen,
zolang hij zich aan geluidvoor
schriften uit de milieuvergunning
hield. En dat deed hij, bleek uit
een onderzoek van de gemeente
Sluis.
Hemelaar vecht de conclusies van
het onderzoek aan. Hij diende eer
der resultaten van een zelf uitge
voerd onderzoek in, en wilde ook
tijdens de rechtszaak nog docu
menten inleveren. Die werden
door Staatsraad J. van Kreveld ech
ter niet in behandeling genomen,
omdat Hemelaar er te Iaat mee op
de proppen kwam.
Akkerbouwer De Maat zei na af
loop dat het 'om helemaal niks'
gaat en dat hij zich aan de vergun
ning houdt. De Raad van State
doet over zes weken uitspraak.
OSSENISSE - Inwoners van Ossenis
se kunnen zich vanavond uitspre
ken over het ontwerp voor een
nieuw dorpsplein in de omgeving
van gemeenschapscentrum Hof
ter Nesse.
Dat kan tijdens de openbare jaar
vergadering van de dorpsraad, die
op die locatie wordt gehouden van
af 19.30 uur.
Drie inwoners van het dorp heb
ben een ontwerp gemaakt om het
plein tot een aantrekkelijker ont
moetingsplaats te maken. Tijdens
de vergadering, in aanwezigheid
van het Hulster college, wordt ook
gesproken over de noodzakelijke
grondige renovatie van Hof ter
Nesse.
