II
Brandpunt van volkswoede en legeringrijpen.
Plein van
de Hemelse
Vrede 11989
Gheorge
Gheorhiu-
Deejplein 11989
Tahrirplein 2011
De Vrijheid leidt het volk, detail van een schilderij van de Franse
schilder Eugène Delacroix. Het verbeeldt de vrijheid als Ma
rianne, het Franse nationale symbool, die de revolutionairen
aanvoert bij de Julirevolutie van 1830.
dinsdag 8 februari 2011
Als er een plein is dat sym
bool staat voor revolutie, dan
is het wel het Plein van de He
melse Vrede in Peking. En
dan vooral vanwege het
bruut neerslaan van de stu
dentenopstand. In de nacht
van 3 op 4 juni 1989 reden
tanks van het leger het plein
op om de opstand de kop in
te drukken. De protesten ont
stonden in april van dat jaar
na het overlijden van Hu Yao-
bang, de hervormingsgezinde
secretaris-generaal van de
Communistische Partij.
Hij was in 1987 afgezet omdat
hij te lankmoedig optrad te
gen studentenprotesten in
1986. Studenten hielden in
1989 de hele maand mei het
plein bezet, waarbij ook een
replica van het Vrijheids
beeld werd geplaatst. Dat is
vloeken in de communisti
sche tempel. Het ingrij
pen van het leger was
bloedig, tanks reden in
de nachtelijke uren
over demonstranten
heen. De Amerikaan
se inlichtingen
dienst CIA schat dat
er 400 tot 800 doden
waren door het legeringrij
pen. Het Chinese Rode Kruis
denkt dat er 2.600 demon
stranten zijn omgekomen.
Demonstranten en agenten zit
ten letterlijk en figuurlijk te
genover elkaar op het Plein
van de Hemelse Vrede, 22
april 1989. foto EPA
Het is een beroemd
beeld: een verbijsterde
Roemeense dictator
Nicolae Ceausescu
krijgt op het balkon
wat ingefluisterd door
een medewerker en
wordt naar binnen ge
bracht. Hij sprak die
dag, 21 december 1989,
het verzamelde volk
op het Gheorge Gheor-
hiu-Deejplein toe.
Filmopnamen die op
25 december werden
gemaakt zijn ronduit
schokkend: de berech
ting en executie van
het echtpaar Ceauses
cu. Er leefde al vele ja
ren een grote onvrede
onder de bevolking
over Ceausescu en
zijn vrouw Elena. Bei
den leden nogal onder
grootheidswaan, ge
zien de namen die de
dictator zich toebe
dacht ('Eik van de Kar
paten', bijvoorbeeld)
en de bouw van een
enorm paleis waar
voor vele huizen in
het centrum werden
afgebroken.
De revolutie begon
vrij onschuldig op 15
december met de ar-
Juichende Roemenen nadat het leger het partijge
bouw in bezit had genomen. foto Paul Lowe
restatie van dominee
Laszlo Tokes in Ti-
misoara. Hij had kri
tiek geuit op de dicta
tor en kreeg daarom
de gevreesde geheime
dienst Securitate op
bezoek. De parochia
nen namen Tokes in
bescherming en er bra
ken tussen hen en de
veiligheidsdienst ge
vechten uit.
Het was het begin van
het einde voor Ceause
scu.
Moslims en kopten demonstreren op het Tahrirplein.
Het Tahrirplein in de Egyptische
hoofdstad Cairo is op het moment
het bekendste plein ter wereld. El
ke dag weer zien we de beelden
van de vele duizenden mensen die
het vertrek van president Mubarak
eisen. Het protest begon vreed
zaam met als hoogtepunt ruim een
miljoen demonstranten op het Tah
rirplein. In de dagen daarna ont
aardde het door Muba rak-aanhan
gers in een slagveld. Vrijdag Ver
trekdag verliep rustig, ook voor Mu
barak die nog niet bereid lijkt te
zijn om af te treden.
De machtsstrijd binnen de partij
en het leger moet het lot van Muba
rak bezegelen, waarbij de duizen
den mensen op het Tahrirplein
voor enige druk kunnen zorgen.
Het risico bestaat echter dat de
massaal begonnen opstand uit
dooft doordat veel Egyptenaren de
opstand moe zijn en weer aan het
werk willen om hun gezin te eten
te geven.
