voor licht
verstandelijk
gehandicapten
spectrum 10
Zaterdag 5 februari 2011
m
Zorg
de knel
De zorg voor volwassen, licht verstandelijk gehandicapten
schiet tekort. In een alarmerend rapport eist de Inspectie
voor de Gezondheidszorg dat staatssecretaris Veldhuijzen
van Zanten van Volksgezondheid de zorgregels voor deze
kwetsbare groep aanpast. Te veel wordt gekeken naar het IQ
in plaats van naar de vele sociale problemen. De ouders van
Boris (20) en Maartje (19) lopen hier dagelijks tegenaan.
door Floor Ligtvoet
Ieder moment kan Boris weer bij
haar op de stoep staan, weet moeder
Bertien Hoek. Volkomen hulpeloos
en gefrustreerd. „Daar is weinig
voor nodig", zegt ze. „Eén tegenslag
en het hele kaartenhuis stort in elkaar."
Haar zoon lijkt een gewone, magere jonge
man van 20. Eentje die op het eerste ge
zicht de touwtjes zeifin handen heeft,
maar niets is minder waar. Het gewone da
gelijks leven is voor hem een gevecht.
Het evenwicht, dat na veel moeite is be
reikt, is uiterst wankel. Boris woont niet
op zichzelf zoals zijn leeftijdgenoten. Hij
heeft geen kamer in een studentenhuis of
een eigen flatje dat hij met een salaris be
taalt. Boris woont in een kamertrainings
centrum, waar hij leert hoe hij misschien
ooit volledig op eigen benen kan staan.
Daarnaast is hij vrijwilliger in het vogel
asiel. Een plek waar ze hem goed kennen
en rekening houden met zijn beperkingen.
Boris is namelijk licht verstandelijk gehan
dicapt. Dat betekent dat hij met zijn be
perkt IQ_ook grote moeite heeft sociale
interactie goed te doorgronden. Ook heeft
hij PDD-NOS, een aan autisme verwante
stoornis. Hij overziet de gevolgen van zijn
eigen acties niet.
„Als zijn vriendinnetje de relatie beëindigt,
raakt Boris de weg volkomen kwijt", ver
telt zijn moeder. „Hij wordt driftig, ver
nielt iets en gaat in het kamertrainingscen
trum bijna een medebewoner te lijf, waar
door hij daar niet langer welkom is. Vervol
gens vertrekt hij gefrustreerd naar het vo
gelasiel en maakt daar ruzie. Hij is letterlijk
in staat in mum van tijd alles te verspe
len", zucht ze.
Het is Boris zelf echter niet aan te rekenen.
Zijn gedrag is kenmerkend voor de proble
Bezuinigingen
Het kabinet zet het mes in de begeleiding van mensen met een IQ tussen de 70 en 85.
Zij komen straks niet meer in aanmerking voor begeleiding. Officieel, volgens de
diagnose in het psychiatrisch handboek, de DSM4, spreekt men bij een IQ boven de 70
niet van licht verstandelijk gehandicapt.
Maar in Nederland heerst de algemene opvatting dat ook mensen met een IQ-score
tussen de 70 en 85 als licht verstandelijk gehandicapt mogen worden gezien, als er
sprake is van ernstige en chronische beperkingen in de sociale redzaamheid, leer- en/of
gedragsproblemen.
De PvdA en de Christenunie vrezen dat de bezuinigingen een desastreuze uitwerking op
het leven van deze groep hebben. De twee politieke partijen hebben daarom samen een
motie ingediend. Die moet ervoor zorgen dat de begeleiding van licht verstandelijk
gehandicapten met een IQ boven de 70 toch behouden blijft, als zij naast een laag IQ
ook aan een andere lichamelijke aandoening of geestelijke stoornis lijden. Het kabinet
moet nog op deze motie reageren.
men waar veel licht verstandelijk gehandi
capten mee kampen. Bertien Hoek moet
vervolgens praten als Brugman om het ka-
mertrainingscentrum te bewegen Boris
nog één laatste kans te geven.
„Onze deur zal altijd voor hem open
staan", zegt ze zonder enige aarzeling.
Maar droevig is het soms wel, geeft Ber
tien Hoek toe, als ze ziet hoe haar zoon
weer volledig uit het lood geslagen op-de
bank zit. Grote gebeurtenissen in zijn le
ven, daar kan Boris simpelweg niet mee
omgaan, legt ze uit.
Volwassenen met een licht verstandelijke
beperking (LVG) zijn een kwetsbare groep
in de samenleving, beaamt de Inspectie
voor de Gezondheidszorg in een onlangs
verschenen rapport. Dat komt niet zozeer
door hun beperkt intellectueel vermogen
maar vooral door hun beperkt sociaal aan
passingsvermogen. Toch krijgen ze niet de
zorg die ze nodig hebben.
Er gaat veel mis met het vaststellen van de
zorg waar ze recht op hebben. Bij deze zo
geheten zorgindicaties wordt te weinig re
kening gehouden met hun complexe pro
blemen. Zo wordt hun behoefte aan struc
tuur en context ten onrechte niet meege
teld bij de vaststelling van de zorgzwaarte.
'Terwijl ze structuur en context juist hard
nodig hebben om goed te kunnen functio
neren', schrijven de inspecteurs.
