io arabische volksopstanden
Iran juicht waar Saoedi-
Het lijkt vreemd,
Iran dat de volksop
stand in Egypte toe
juicht terwijl het in
2009 een opstand
de kop indrukte.
Het toont het dilem
ma aan in het land
van de ayotollahs.
SB
donderdag 3 februari 2011
door Carel Goseling
e volksop-
standen in
onder meer
M Tunesië en
M Egypte laten
de noodzaak
zien de hele regio te veranderen
en te ontdoen van dictatoriale regi
mes." Hier spreekt de Iraanse mi
nister van Buitenlandse Zaken, Ali
Akbar Salehi. En het was geen ver
gissing. Zijn woorden kwamen via
het officiële staatspersbureau'Irna
tot ons.
In 2009 waren er presidentsverkie
zingen in Iran. Dankzij fraude kon
Mahmoud Ahmadinejad zijn post
houden. Miljoenen Iraniërs gingen
in protest de straat op. Totdat ze
letterlijk murw waren geslagen,
door onder andere de Revolutio
naire garde. Een golf van geweld
die gepaard ging met massale arres
taties en veel doden.
Nu is er ineens lof voor soortgelij
ke bewegingen in de Arabische we
reld. Salehi's zegsman Ramin Meh-
manparast sprak over een 'islami
tisch ontwaken'. Het Iraanse parle
ment schaarde zich in een verkla
ring achter de Egyptische bevol-
king.
Commentator Hamid Golpira van
het persbureau Mehr concludeer
de dat de dominostenen in de Ara
bische wereld beginnen om te val
len. „De dagen van de autoritaire
regimes zijn geteld. Alles in de Ara
bische wereld is in beweging. En
dat is goed, want het biedt een mo
gelijkheid voor verandering en
vooruitgang na zoveel jaren stagna
tie."
Golpira noemt Iran uiteraard niet.
In plaats daarvan waarschuwt hij
voor de intenties van het Westen.
Dat neemt volgens hem nu af
stand van Arabische dictators die
eerder werden gesteund, maar dat
gebeurt alleen om hen te vervan
gen door nep-democraten; vazal
len die naar het westerse pijpen
dansen.
„De huidige confrontatie in de Ara
bische wereld gaat tussen echte de
mocraten die onafhankelijke sta
ten willen, en namaak-democra-
ten die een bewind van kopers wil
len installeren; kolonialisme met
een nieuw gezicht", stelt Golpira.
Hij concludeert dat het nog niet
duidelijk is welke kant de domi
nostenen op zullen vallen.
Dat Mehr het stuk brengt, bete
kent dat de ayatollahs het eens
zijn met de strekking. Tegelijk
weerspiegelt het ook hun dilem
ma. De moslimbroeders moeten
gesteund worden, maar wél zoda
nig dat er geen boemerangeffect
optreedt. De verwijzing naar het
Westen zegt genoeg.
De Iraanse lippendienst aan de
volksbewegingen steekt schril af
bij het stilzwijgen dat het regime
in Saoedi-Arabië - de geestelijk lei
der van de moslimwereld - be
tracht. Het staatspersbureau SPA
meldde alleen dat kroonprins Sul
tan het kabinet heeft geïnfor
meerd over telefoontjes die koning
Abdullah kreeg van de Marokkaan
se koning Mohammed VI en de
Amerikaanse president Barack
Obama over Egypte. Zelf had de
vorst de Egyptische president
Hosni Mubarak gebeld.
De schade die overstromingen in
Jeddah hebben aangericht, vraagt
alle aandacht in de Saoedische me
dia. Slechts zijdelings komen de
ontwikkelingen in Egypte aan de
orde. 'Elk land heeft problemen
en crises. Wat telt, is hoe die wor
den opgelost', schrijft Ali Ibrahim
in de krant AI Sharq Al-Awsat on
der de kop 'Het effect van de Egyp
tische crisis'.
In hetzelfde blad stelt Hussein Sho-
bokshi dat zulk 'hap-snap-beleid'
spontane opstanden kan veroorza
ken. Hij voorspelt nog meer pijnlij
ke ontwikkelingen.
De Saoedi Gazette wijst op de ka-
pitaalvlucht uit Egypte en het ne
gatieve effect van de revolte op het
investeringsklimaat. De olie-expor
terende landen in de regio hebben
door een ruimhartig sociaal sys
teem gewelddadige onrust weten
te voorkomen, aldus het krant. Nu
vrezen zij een besmetting met het
Egyptische virus.
De Saoedi Gazette meent dat rege
ringen in het Midden-Oosten wak
ker moeten worden om het tij te
keren. Zij moeten iets doen aan
werkgelegenheid en de inkomens.
Er zal een middenklasse opge
bouwd moeten worden.
Paul Aarts, universitair docent poli
ticologie van de Universiteit van
Amsterdam en kenner van het
Midden-Oosten, denkt dat de revo
lutie niet snel zal overslaan naar
de Golfstaten. Zij kopen hun volk
af met subsidies en de onderdruk
king is er 'milder' dan in de
Noord-Afrikaanse landen. Omdat
die hun bevolking geen welvaart
kunnen garanderen, moeten ze
hun toevlucht nemen tot hardere
vormen van onderdrukking dan
de leiders in de Golfstaten, be
toogt Aarts. „Die regeringen zijn
wel repressief maar minder bruut
dan staten als Egypte, Syrië, Tune
sië en Jemen. De Golfstaten kun
nen met oliegeld veel subsidies ver
lenen op basisproducten zoals
voedsel, zeker als de olieprijzen
stijgen. En als ze toch de subsidies
verlagen dan herroepen ze die
maatregel meestal snel, zoals Jorda
nië onlangs deed."
-'BIBBS'S
---<v
'TV
Op 17 december steekt een jonge verkoper, Mohammed Bouazizi, zichzelf uit pro
test tegen zijn uitzichtloze bestaan in brand. Hij overlijdt maar zet met zijn actie
een kettingreactie in gang die uiteindelijk zal leiden tot massaal volksprotest en
de vlucht van president Zine el-Abidine Bén Ali op 14 januari. Er vallen ruim twee
honderd doden tijdens de opstand, die ook wel jasmijnrevölutie wordt genoemd.
Er is een overgangsregering gevormd in afwachting van verkiezingen.
c
V
co
Begin januari zijn er rellen in Algiers, vooral gericht tegen de hoge prijzen. Er val
len vijf doden en ruim achthonderd gewonden. Ook hier vinden zelfverbrandingen
plaats. Daarna krijgt het protest een steeds politieker karakter; demonstranten ei
sen meer vrijheden en democratie. Ze willen een eind maken aan het regime van
jjj president Abdelaziz Bouteflika, die al sinds 1999 aan de macht is. Bouteflika maak-
qE te een eind aan een burgeroorlog tussen regeringstroepen en radicaal islamitische
3 opstandelingen, die 150.000 levens eiste. Deze week wordt er volop gestaakt in Al-
03 gerije, tegen de regering en de sociale ongelijkheid.
Op 13 januari vinden er demonstraties plaats tegen prijsverhogingen. Daarbij valt
ook een dode door zelfverbranding. Veiligheidstroepen hebben gisteren een terro
ristische aanslag weten te voorkomen door het vuur te openen op een auto die
vol met explosieven het centrum van de hoofdstad Nouackchott binnen wilde rij
den. Drie terroristen kwamen om en acht soldaten raakten gewond door de explo
sie die volgde. Een aan Al Qaeda gelieerde organisatie heeft de verantwoordelijk
heid voor de mislukte aanslag opgeëist. Het doelwit was president Mohamed
Quid Abdel Aziz.
Studenten protesteren sinds afgelopen zondag tegen de hoge voedselprijzen én
het regime van président Omar ai-Bashir in de hoofdstad Khartoem. De politie
dreef hen telkens uiteen. De studenten riepen leuzen tegen het autoritaire regime
van de van oorlogsmisdaden verdachte Bashir. De oppositie spreekt van vreedza
me protesten. Op netwerksites als Facebook was opgeroepen te demonstreren. Er
zou tot dusver een dode zijn gevallen.
Rabat
MIDDELLAND:
