u
m
29 wonen
vraag
antwoord
'Het lijkt erop of mijn kastanjeboom de
bloedingsziekte heeft. Wat kan ik daaraan doen'
'Onze Strelitzia groeit prima, maar geeft geen
bloemen. Is er een speciale behandeling nodig?'
wonen@wegener.nl
024-3650509
Zaterdag 22 januari 2011
Het zware en zwarte hout van de
Grenadilboom uit Tanzania en
het noorden van Mozambique
is populair onder instrumenten
bouwers, vanwege de dragende
klank. Als je van hetzelfde hout een tafel
wilt maken, ben je alleen al voor het materi
aal een paar duizend euro kwijt bent. Grena-
dilhout kost namelijk minimaal 18.000 euro
per kubieke meter. Wie zo'n tafel niet kan
betalen, is aangewezen op de techniek van
het fineren. Van het hout wordt een dunne
laag gehaald, die vervolgens op een veel
goedkopere houtsoort wordt geplakt. Als
het goed wordt uitgevoerd, is de tafel nauwe
lijks van echt te onderscheiden.
Fineren werd.door de Egyptenaren al toege
past om doosjes te versieren. Kleine, dunne
stukjes hout werden als een mozaïek in de
deksel van een doos 'ingelegd'. Na de uitvin
ding van lijm werd het opleggen van fineer
ook mogelijk, waarna het ook in de meubel
industrie werd geïntroduceerd. De tweede
helft van de vorige eeuw kreeg fineren een
slechte naam. Om kosten (en gewicht) te be
sparen, werd samengeperst hout gebruikt
als ondergrond, waarop vervolgens een
kunststoflaag met houtprint als fineer werd
geplakt. Denk aan de goedkoop ogende cara
vaninterieurs en loslatende aanrechtbladen.
Sindsdien staat fineren dan ook vooral be
kend als zeer goedkoop nephout. Fineren
wordt nog steeds veel toegepast in de meu
belindustrie, maar fabrikanten hangen dit
niet aan de grote klok vanwege die slechte
Zeg 'fineer' en velen denken
aan het slecht afgewerkte
interieur van een caravan uit
de jaren tachtig van de vorige
eeuw. Onterecht. Dankzij de
techniek is het juist mogelijk
meubels de uitstraling te
geven van hout dat anders te
duur zou zijn. En je kunt het
nog zelf doen ook.
door Cor-Peter Pasma
Fineren geeft meubels 'dure' uitstraling.
naam. Toch heeft elk groot merk wel een
stoel of tafel die voorzien is van fineer.
Fineren is in de kern altijd hetzelfde geble
ven en is na wat oefening goed zelf te doen.
In fabrieken wordt het fineer nu vaak aange
bracht in een vacuümpers. Maar wie een
beetje handig is, komt met strijkbout, hout-
lijm en de nodige oefening al een heel eind.
Fineren leer je het beste door oefening. Be
gin dus niet direct met al te ingewikkelde
onderdelen, maar houd het bij kastdeurtjes.
Als eerste is er de keuze voor het fineer zelf.
Naast de keuze uit honderden houtsoorten
zijn er drie verschillende: gezaagd fineer, ge
stoken of snijfineer en schilfineer. Gezaagd
fineer is de oudste, meest kostbare vorm,
omdat relatief veel materiaal verloren gaat.
Het wordt meestal gebruikt bij duurdere
houtsoorten, omdat kleur en eigenschap
pen behouden blijven. Voor gestoken of snij
fineer wordt het hout eerst voorbehandeld,
waarna het van de boomstam wordt afgesto
ken. Het wordt ook wel edelfineer ge
noemd, omdat de vlamstructuur van het
hout behouden blijft. Het wordt veel toege
past in de meubelindustrie.
Wie voor het eerst fineert, kan het beste
schilfineer nemen. Dat is goedkoper en in
grotere breedtes te koop. Prima om te begin
nen. Voor het fineren van een kastdeurtje is
het het beste het fineer al zo'n beetje op
maat te snijden, zodat het verwerken later
makkelijker is. Let op dat het mes niet 'mee
genomen' wordt door de houtnerf en daar
door het hele stuk fineer bij het vuil kan.
Hoewel er verschillende lijmtechnieken zijn
(zie www.af.nl), is het voor amateurs het
makkelijkst om een witte houtlijm op water
basis te nemen (PVAC). Breng dit zowel op
de kastdeur als op het fineer aan 'en laat de
ze een half uur los van elkaar drogen.
Breng vervolgens het fineer op het deurtje
aan - voorzichtig, want door de lijm kan
het fineer zijn kromgetrokken - en strijk dit
er vervolgens met een hete strijkbout op
vast. Begin in het midden en besteed daar
na extra aandacht aan de randen. Gebruik
verder het liefst een strijkbout met een
teflonlaag. Vervolgens hoefje alleen nog de
randen netjes af te snijden en je kastje ziet
er totaal anders uit. Let op dat je ook de an
dere kant van het kastje doet, anders bestaat
het risico dat deze kromtrekt. Voor grotere
oppervlakten geldt dat nog veel meer.
Reageren? redactie.wonen@wegener.nl
Informatie
Goede handleidingen voor het fineren:
www.af.nl/voor- raad/fineer/fineerles/
Voor het samenvoegen van verschillende
stroken fineer:
www.woodworking.
nl/viewtopic.php?f=5&t=155
Voorbeelden van meer dan 100
verschillende houtsoorten:
www.leeuwenburgh.com
door Bauke Boersma
redactie.wonen@wegener.nl
024-3650509
S. Proust heeft een kastanjeboom
en ziet verschijnselen die aan de
bloedingsziekte doen denken. „Als
dat zo is, wat kan ik er dan tegen
doen?" „Kastanjes hebben het de
laatste twintig jaar te verduren",
weet deskundige Romke van de
Kaa. „Eerst was er de mineermot.
Kastanjebomen gaan er niet dood
aan, maar als het blad halverwege
de zomer al verdord en leeggegeten
is, verzwakt de boom. Daarna kwam
de dodelijke bloedingsziekte. De ver
wekker is de bacterie Pseudomonas
syringae en de
ziekte is (nog)
niet te bestrij
den. Omhakken
dus, ook om te
voorkomen dat
andere bomen
besmet worden. Lichtpunt: de rood-
bloeiende paardenkastanje lijkt van
de ziekte geen last te hebben, even
als enkele wilde soorten. Dat geeft
geen hoop voor Proust, de meege
stuurde foto's duiden ontegenzegge
lijk op de zwarte kastanjedood."
De familie Wijdemans nam in 2006
van Madeira zaden mee naar huis.
Eén daarvan, Strelitzia, groeit prima,
maar geeft geen bloemen. „Als de
vorstperiode komt, gaat de plant
naar binnen. Om de vier, vijf weken
gaat vloeibare plantenmest bij het
water, maar 's winters niet. Heeft de
plant speciale behandeling nodig?"
„Het is moeilijk raden waarom hij
niet bloeit", zegt expert Romke van
de Kaa. „De paradijsvogelplant of
Strelitzia moet 's winters niet te
koel staan, beslist niet kouder dan
10 graden. Ook
moet hij niet te
vroeg weer naar
buiten en daar
moet hij op een
zo warm moge
lijke plek staan.
Hij heeft veel water nodig, maar het
is geen moerasplant. Om bloei te
krijgen, is mest nodig met veel ka
lium en fosfor, maar met weinig stik
stof. De familie Wijdemans moet
zelf bepalen aan welke voorwaarden
niet (helemaal) wordt voldaan."
