'Ze willen dus 500 jaar traditie
weggooien als een oude krant'
241 zeeland
Beiaard
CARILLON
De Middelburgse stadsbeiaardier Henk van Putten vreest voor de
toekomst omdat de gemeente die functie dreigt weg te
bezuinigen. Hij ziet dat als verkwanseling van cultureel erfgoed.
weekenddiensten
Goes denkt na
over reclame
Celstraf geëist
tegen Amerikaan
Raad kan ofFer
10 mille maken
vrijdag 21 januari 2011
door Annemarie Zevenbergen
Stadsbeiaardier Henk van
Putten beklimt wekelijks
de 279 treden van de Lan
ge Jan, inclusief drie hou
ten ladders, naar zijn werk. Als hij
wat vergeet, zoals gisterochtend
z'n leesbril, tja dan moet hij naar
beneden en weer naar boven. Dat
zijn dan ruim elfhonderd treden.
Maar het uitzicht vanuit de beiaar
diercabine in de top van de toren
is spectaculair. De beiaardier zit
nog boven de wijzerplaat. Als het
een heldere dag is, ontvouwt zich
een schitterend panorama.
Henk van Putten (61) uit Kerkwer-
ve is 31 jaar stadsbeiaardier van
Middelburg. Hij is boos en erg te
leurgesteld over het voorstel van
de Middelburgse gemeenteraad
om de functie van stadsbeiaardier
te schrappen. De gemeente moet
flink bezuinigen en ziet daar een
mogelijkheid. „Als ze dat doen,
gooien ze 500 jaar traditie weg als
een oude krant. Het is cultureel
erfgoed. Een stadsbeiaard is het
hart van de stad. Hij zit in de to
ren die van oudsher het middel
punt van de stad vormt. Zijn spel
gaat veel verder dan de muren van
Een beiaard of carillon be
staat uit een reeks klokken,
bespeeld via een stokkenkla-
vier. Het carillon in Middelburg
telt 49 stoktoetsen, dus ook 49
klokken. Standaard is 47. De toet
sen zijn via de draden verbonden
met de klepels van de klokken. Ne
derland telt ruim 100 stadsbeiaar-
diers. Henk van Putten is de 21e
vaste beiaardier in Middelburg.
Zijn vervanger is [os Vogel. Van
Putten: „Zeeland telt meerdere
beiaards, niet overal is een stads
beiaardier." In Vlissingen worden
er twee bespeeld (47 klokken elk).
De overige plaatsen met een
beiaard zijn Zierikzee (38 klok
ken), Goes (47), Tholen (37), Veere
(47) en Sint Maartensdijk (twee in
één toren, 40 en klokken)."
De beiaardier beklimt een van de ladders
een concertgebouw, iedereen
hoort het. Zijn spel wordt niet be
lemmerd door grenzen. Sinds 1492
klinken hier al de klokkenklanken,
destijds vanuit de Westmonster-
kerk. In de stadhuistoren vanaf
1526. De eerste echte stadsbeiaard
speelde hier in 1595. Ik ben ook be
gonnen in de stadhuistoren."
In Zierikzee overigens wordt een
daar wegbezuinigde beiaardier nu
bekostigd door een stichting. Die
kwam in actie door de dreigende
teloorgang van de functie. „Moe
ten ze hier ook maar gaan doen",
bepleit Van Putten."
Iedere donderdag, marktdag,
speelt Henk tussen twaalf en een
uur. In het seizoen ook zaterdag
tussen elf en twaalf Van Putten
klimt en daalt op z'n gemakje. Hij
is gezegend met sterke beenspie
ren, want hij schaatst veel. Dat is
een voordeel maar; 'als je het rus
tig doet, is het niet zo erg. Ie moet
niet te snel beginnen. Gewoon op
je gemakje'.
Het laatste stukje moet hij via drie
houten ladders. Eenmaal boven
neemt hij plaats op de houten
bank voor de beiaard en 'stelt' de
draden van het instrument. Die
zijn via de toetsen verbonden aan
de klepels. „Deze is te strak, luister
maar. Die klinkt dof De klepel
blijft tegen de klok hangen." Van
Putten begint met een stuk van
Ferdinand Timmermans. „Eén van
de eerste in Nederland afgestudeer
de beiaardiers na de oorlog. Hij
was beiaardier in Rotterdam."
Het is een dynamische
werk. Zijn hele lichaam
werkt mee. De handen -
lichtjes tot vuisten gevormd - be
spelen de stoktoetsen. De voeten
bedienen de zware pedalen. „Na
een uur spelen ben je echt moe."
Op beide pinken heeft hij pleis
ters. „Soms heb je echt de blaren
op je vingers." Henk zet een im
provisatie in. Melancholieke klan
ken klinken door de kleine ruimte.
„Dit kun je nooit met een
beiaard-automaat. Hard en zacht,
versnellen, improviseren. Die
kracht, die emotie krijg je alleen
als je zelf speelt. De automaat
klinkt altijd hetzelfde. Ik kan hier
alles in kwijt, zelfs agressie. Dat
hoor je. Dat maakt het spel."
Niet alles klinkt goed op de
beiaard. „Ik heb Blof wel eens ge
probeerd, dat klonk niet. Chopin
is overigens ook niet echt geschikt.
Dan moet je te veel weglaten en
veranderen. Barok en Vlaamse ro
mantiek klinken het best op de
beiaard. Ie moet je ook aanpassen
aan het seizoen. En bij grote, ern
stige gebeurtenissen in de wereld
pas ik mijn spel aan. Dan speel ik
geen vrolijk deuntje."
De naam beiaardier roept veel
vraagtekens op merkt Henk, ook
een klassiek geschoolde organist.
Glimlachend: „Als mensen dat ho
ren denken ze vaak aan iets met
dieren, in een dierentuin werken.
Sommige denken ook aan bejaar
denverzorging als ze beiaard ho
ren." Hij draait zich weer naar de
beiaard waarin de tekst 'Lange Jan
van Walcheren, het hart dier wereld.
Nescio' in goudkleurige letters is te
lezen. Hij speelt een werk van Vi
valdi en dat voel je in de vloer vi
breren. „Moet je hier zitten als het
stormt. Dan voel je het bewegen.
Ieder toren heeft z'n eigen dyna
miek. De stadhuistoren beweegt
weer anders. In het begin had ik
daar het gevoel van zeeziek te zijn.
Maar daar wen je aan."
„Ik wil doorgaan tot mijn 65e.
Dan moet er een opvolger komen.
De beiaard tot zwijgen doemen,
dat mag toch niehgebeuren."
Henk van Putten bespeelt de stoktoetsen in de Lange Jan. foto's Lex de Meester
Henk van Putten musiceert bovenin
de Lange Jan. Om zijn beiaard te be
reiken beklimt hij 279 treden.
GOES - De gemeente Goes onder
zoekt hoe zij inkomsten kan halen
uit reclame in de openbare ruimte.
Dan gaat het om reclame bijvoor
beeld in abri's en aan lantaarnpa
len. De gemeente wil er beleid
voor maken en voorkomen dat er
hapsnap aanvragen worden toe-
en afgewezen.
Aanleiding is een verzoek van het
Nationaal Publiciteitsbureau om
in Goes elf lichtbakken aan te
brengen aan lantaarnpalen. Het
college van B 8c W wijst dat af en
zet eerst de voors en tegens op een
rijtje.
MIDDELBURG - Een 37-jarige Ameri
kaan uit Las Vegas hoorde gisteren
bij de rechtbank in Middelburg
een celstraf van negen maanden
en een rijontzegging van drie jaar
tegen zich eisen. De man, een me
dewerker van Holiday on Ice ver
bleef met collega's op een vakantie
park in Kortgene. Op 18 oktober,
na een diner in het restaurant lie
pen twee collega's richting bunga
low terwijl de man verkoos om in
de auto te stappen. Kort daarna
reed hij beide mannen aan, die on
der meer een beenbreuk opliepen.
MIDDELBURG - Als alle 29 Middel
burgse raadsleden afzien van de in
flatiecorrectie op hun vergoeding
scheelt dat de gemeentekas een
kleine tienduizend euro.
Dat heeft raadsgriffier Edwin Is
raël uitgerekend op verzoek van
D66-raadslid Rob van Eijkelen-
burg. Die vroeg afgelopen dinsdag
in de raadscommissie aan zijn col
lega's om eens na te denken over
het niet laten stijgen van de vergoe
ding. Alle fracties zegden toe het
voorstel van D66 in overweging te
nemen.
Zaterdag 22 en zondag 23 januari 2011
Huisartsen
Schouwen-Duiveland
Huisartsenpost Schouwen-Duiveland Kon.
Gustaafweg 2, Zierikzee
tel. 0900-1585 (ma. t/m vr. van 18.00 tot
8.00 uur. Za, zon- en feestdagen alleen na
telefonische afspraak)
Tandartsen
Schouwen-Duiveland
Spreekuur 16.30 - 17.00 uur.
tel. 06-53737162.
Apotheken
Kring-apotheek Zierikzee, Dam 18,
0111-412906, za. 9.00-12.30 uur. Via
dienstsluis (aanbellen nr. 18): za
17.00-18.00 uur, zon- en feestdagen
12.00-12.30 en 17.00-18.00 uur.
Verloskundigen
Verloskundige Praktijk Lena
24 uur bereikbaar, tel. 06-22255315.
Thuiszorg
Allévo, Schouwen-Duiveland tel. 0113-
249111.
Eilandzorg Schouwen-Duiveland, tel:
0111-453480.
Buurtzorg: Midden Schouwen 06-
53673432, Zierikzee 06-53671600, West
hoek 06-53674446, Duiveland 06-
22331441.
Dierenartsen
Weekenddienstartsen Schouwen-Duive
land. Voor spoedgevallen bereikbaar via
0111-412180. Spoedgevallen spreekuur
gezelschapsdieren za 13.00-13.30 uur,
Grevelingenstraat.17 te Zierikzee.
Dierenambulance
24 uur bereikbaar. 0900-7673437.
