De asbak staat
weer op de bar
io I rookverbod horeca
PvdA en SP: drie boetes, dan café tijdelijk dicht
De Tweede Kamer
hakt morgen de
knoop door over
een soepeler anti-
rookbeleid in de ho
reca. Maar ruim de
helft van de kroe
gen staat roken al
weer maanden toe.
dinsdag 18 januari 2011
i door Joep Trommelen
en Frouke Tamsma
Voor de kersverse hoogle
raar tabaksontmoedi
ging professor Mare Wil-
lemsen is er slechts één
optie: een algeheel rookverbod in
de openbare ruimte, ook in de ho
reca. Hij hekelt het compromis dat
minister van Volksgezondheid
Edith Schippers morgen in de
Tweede Kamer verdedigt: roken in
kroegen kleiner dan 70 vierkante
meter met alleen de eigenaar aan
het werk mag weer.
Expertisecentrum voor rookpre
ventie Stivoro, waar Willemsen
ook werkt, vindt het onbegrijpe
lijk dat de minister haar nieuwe be
leid al heeft doorgevoerd terwijl
de Tweede Kamer zich er nog over
moet uitspreken.
Willemsen trok in zijn oratie bij
zijn aantreden aan de Universiteit
van Maastricht vorige week vrij
dag fel van leer tegen het gewillig
oor dat de tabakslobby nog steeds
vindt in Den Haag. De politiek
moet ondubbelzinnig voor de
volksgezondheid kiezen, vindt hij.
„Mensen beseffen blijkbaar nog
steeds niet genoeg hoe groot de
schade is die roken aanricht. Die
boodschap moet de overheid veel
sterker uitdragen. En behalve boe
tes voor kroegbazen moeten er
ook boetes komen voor rokers, in
Spanje zie je dat dat werkt."
In zijn oratie meldde Willemsen
dat jaarlijks ruim 19.000 mensen
sterven door roken; 13 procent van
de totale ziektelast wordt erdoor
veroorzaakt. Roken kost de staat
jaarlijks 2,4 miljard euro, door ziek
tekosten, verminderde productivi
teit en arbeidsongeschiktheid.
Roken levert 1,8 miljard euro ac
cijnzen op, maar die gebruikt de
overheid tot ergernis van Willem
sen niet om roken te ontmoedi
gen. Nederland loopt wat dat be
treft achteraan in Europa, consta
teert hij.
Volgens de meest recente cijfers
van de Voedsel- en Warenautori
teit (VWa) uit september 2010
werd in 51 procent van de kroegen
weer gerookt. Volgens Clean Air
Nederland (CAN), dat strijdt voor
een rookvrije omgeving, ligt het
'Ik schat dat momenteel in
driekwart van de kroegen
weer wordt gerookt'
percentage inmiddels veel hoger.
Reden voor CAN een meldpunt
op internet te beginnen waar men
sen kwijt kunnen welke kroegen
en restaurants in overtreding zijn.
„Ik schat dat momenteel in drie
kwart van de kroegen weer wordt
gerookt", zegt CAN-directeur Wil
lem van den Oetelaar. Volgens de
antirookclubs is het rookverbod
gaan wankelen toen minister
Schippers op Prinsjesdag de versoe
peling aankondigde.
De Voedsel- en Warenautoriteit
legde de inspecties in de horeca
maandenlang stil. Volgens de
VWa omdat de precieze uitwer
king van Schippers' maatregel on
duidelijk was. Die kwam er pas
eind december, stelt de VWa.
„Doordat het allemaal zo lang
duurde, konden we pas in het
nieuwe jaar weer van start met de
inspecties", zegt een woordvoer
ster.
Overtreders verzinnen steeds slim
mere trucs. In Bergen op Zoom
bellen eigenaren elkaar snel op als
inspecteurs worden gesignaleerd.
In café Dorus in het Twentse Rijs-
sen is het personeel allemaal fami
lie van de eigenaar en daarmee
'mede-eigenaar'.
Horecabazen zijn volgens Van den
Oetelaar niet onder de indruk van
de boetes; de eerste keer 300 euro,
daarna telkens het dubbele. „Die
hebben ze met een paar uur wer
ken zo weer terugverdiend. Of ze
doen een rondje door de kroeg. Be
zoekers betalen graag een paar eu
ro om te mogen blijven roken."
Clean Air Nederland pleit voor
een harde aanpak. Van den Oete
laar: „Wordt een horeca-eigenaar
twee keer betrapt? Dan moet hij
meteen voor de rechter. Die kan
bepalen dat het café of de disco
theek twee weken dicht gaat.
Moet je zien hoe snel ze zich dan
aan het rookverbod gaan houden."
Anti-rookbeleid valt of staat vol
gens anti-rookprofessor Willem
sen met duidelijkheid. „Het rook
verbod werkte in het begin in
2008 goed omdat het helder was.
De horeca was voorbereid en de
klanten wisten wat hen te wach
ten stond. Maar toen in enkele
plaatsen verzet ontstond, werd dat
door de media opgeblazen: de
kroegen kwamen in opstand! Die
mediahype werd aangezwengeld
door de tabakslobby. En die slaag
de er in een flink deel van de poli
tiek achter zich te krijgen."
ken omdat ze tegen betutteling van
de overheid is.
De oppositiepartijen Groenlinks,
SP en PvdA verwijten de minister
echter dat ze haar oren laat hangen
naar de tabaksindustrie. De minis
ter heeft de controle veel te veel la
ten versloffen, is hun verwijt. Hier
door wordt nu weer op grote
schaal gerookt. Ook in de grotere
cafés mét personeel. „Wij zijn te
gen elke uitzondering op het rook
verbod omdat het duidelijk tot
handhavingsproblemen leidt", al
dus Groenlinks-Kamerlid Linda
Voerman. Het aantal kroegen met
asbakken op de bar is sinds de zo
mer dan ook flink gestegen. In de
laatste rapportage trof de Voedsel-
en Warenautoriteit in 51 procent
van de kroegen weer rokers aan.
„De geest is uit de fles", vat Lea
Bouwmeester van de PvdA samen.
Die partij wil dat een algeheel rook
verbod voor de hele horeca blijft
gelden. De controle moet strenger,
aldus Bouwmeester.
Bedrijven kunnen volgens haar in
principe al worden gesloten bij
drie overtredingen, „maar die straf
wordt nu nooit opgelegd." De SP is
vóór een uitzondering voor kleine
horeca zonder personeel, maar dan
moet de rest wél streng gecontro
leerd worden. „De rooklobby mag
nooit sterker worden dan de belan
gen van de volksgezondheid",
meent Henk van Gerven (SP). „El
ke dag overlijden vijfenvijftig men
sen aan de gevolgen van roken. Het
is een heel groot vraagstuk. Dat
vraagt om een minister van Volks
gezondheid, niet iemand die zich
opstelt als verlengstuk van de ta
baksindustrie."
door Floor Ligtvoet
DEN HAAG - Cafés die drie keer het
rookverbod aan hun laars lappen,
moeten tijdelijk worden gesloten.
Daarvoor pleiten de SP en PvdA.
Morgen treffen de politieke par
tijen WD-minister Edith Schip
pers (Volksgezondheid) in een de
bat over de versoepeling van het
rookverbod. Schippers maakt een
uitzondering voor cafés zonder per
soneel met een vloeroppervlakte
minder dan 70 vierkante meter. Ze
wil het huidige rookbeleid oprek-
