iól cultuur
Een bont boeket
met bekende werken
Inrijden op politiek bij
'Verwacht niet te veel: Afrika heeft eigen ritme'
KLASSIEKE MUZIEK
zaterdag 15 januari 2011
TEGENGELUID Artistiek manifest als reactie op kwetsende uitlatingen
Het Zeeuws Orkest
Nieuwjaars Promconcert
Het Zeeuws Orkest o.l.v. Joan
Berkhemer.
Solisten: An de Ridder (sopraan)
en Floris Onstwedder (trompet).
Gehoord donderdag 13 januari in
het Scheldetheater in Terneuzen.
was een vreemde eend in de bijt.
Een programma van louter licht
klassiek met deze barok aria vlak
voor de Radetskymars (klap, klap)
van Strauss, is een onbegrijpelijke
keuze. De uitvoering liet te wen
sen over en had absoluut niets
met barok te maken.
René Bogaard speelde twee werk
jes op Alpenhoorn (Aegler en Som-
mer). In zijn Zwitsers tenue, zijn
speciale opkomst met koebel'en
met zijn bijna vier meter lange Al
penhoorn trok hij extra aandacht.
Hij dwong bovendien respect af
voor zijn prestatie. Wat een adem-
beheersing en knappe zuivere vol
le tonen.
Trekpleister van het concert was
de jonge trompettist Floris Onst
wedder. Het supervirtuoze werk
Carnaval de Venice van Arban met
de vele variaties op het thema is
een uitgelezen kans om zich tech
nisch kunnen te etaleren. En Onst
wedder blies, na een aarzelend be
gin, met verve al deze aartsmoeilij-
ke variaties.
De bekende nummers die ook elk
jaar in het Nieuwjaarsconcert uit
Wenen (televisie) worden ge
speeld van Strauss, vormden de ro
de draad in het gevarieerde pro
gramma, waarin Joan Berkhemer
enkele grapjes maakte en zelfs een
koekoek reanimeerde.
Het Zeeuws Orkest voert hetzelfde pro
gramma nog uit vanavond in de Sint Ja-
cobskerk in Vlissingen en morgen in de
Willibrordusbasiliek in Hulst (15.30
uur, uitverkocht). De uitvoering op 23
januari in de Zeeuwse Concertzaal in
Middelburg is besloten.
door Ali Pankow
Kom effe botsen'. Die uit
nodiging geldt voor de
manifestatie die beel
dend kunstenaar Rem
van den Bosch dit weekend houdt
in de Zware Plaatwerkerij op het
Scheldeterrein in Vlissingen.
Bezoekers kunnen daar in een bot
sauto rondrijden en desgewenst
ministers en staatssecretarissen
van het huidige kabinet én
PW-leider Geert Wilders op de
bumper nemen. Dat klinkt agres
siever dan het in werkelijkheid is.
„Het gaat om een kunstwerk met
een knipoog", benadrukt Van den
Bosch, hoewel zijn installatie wel
voortkomt uit het feit dat hij zich
als kunstenaar zeer gekwetst voelt
door de politiek.
„Ik heb me een week of zes, zeven
zo zitten opvreten over hoe de pol-
tiek een hele beroepsgroep nega
tief wegzet. Het wordt nu echt
hoog tijd dat er eens een andere
mening over kunst en cultuur
wordt geuit dan al die schreeuweri
ge one-liners die sommige politici
laten horen. Alsof kunstenaars de
hele dag op hun bed liggen, één
keer per week een kunstwerk inle
veren bij de gemeente en. verder al
leen hun hand ophouden. Niks is
minder waar", zegt Van den
Bosch. Volgens hem werken de
meeste kunstenaars zonder subsi
die en hebben de meesten een
baan om zich daarnaast aan hun
kunstuiting te kunnen wijden.
„Hun hand ophouden? Kom op
zeg. Tegenwoordig moet je hogere
wiskunde gestudeerd hebben om
een subsidieverzoek te kunnen in
dienen."
Van den Bosch houdt van auto's.
Enkele jaren geleden tijdens een
expositie in Los Angeles liet hij be
zoekers in een botsauto door zijn
breed opgezette expositie rijden.
„Met de keus voor de Zware Plaat
werkerij als locatie voor een instal
latie viel alles op z'n plek. Hier kan
ik immers ook een botsauto laten
rijden." Het voertuig rijdt op appa
ratuur van een scootmobiel. Ver
Kunstenaars Rem van den Bosch en Machteld van der Wijst schampen enkele
volgens fabriceerde hij de twintig
kabinetsleden plus Wilders: Sil
houetten uit piepschuim met daar
op hun portretten, alle in dezelfde
stijl. De politici blijken tegen een
stootje bestand. Ze laten zich ze
ker niet plat rijden. „Nee dat heb
je met politici: ze buigen mee en
blijven meestal overeind", zegt hij.
Hij monteerde de bewindslieden
op autobanden met daaronder een
constructie met wieltjes, zegehe-
ten meubeldragers.
Een confrontatie met de auto
heeft zodoende wel een zwaai
naar links of rechts tot gevolg,
maar de politieke bestuurders lo
pen geen builen op.
Van den Bosch was op 20 novem
ber niet aanwezig op het Abdij
plein toen Zeeuwse cultuurliefheb
bers een 'schreeuw' om cultuur lie
ten horen in de vorm van een mu
ziek- en klankcompositie. „Dat
was niet bewust hoor, ik geloof
dat ik toen net in Berlijn was. Ik
door Jeanette Vergouwen
Zowel de term Nieuwjaars
concert als Proms staat
voor een programma vol af
wisseling, een concert met gemak
kelijke en liefst bekende muziek
die licht verteerbaar is. En daarbij
komt nog een vleugje humor. Het
Zeeuws Orkest (HZO) scoorde op
dat punt met werken van Nicolai,
Smetana en Johann Strauss jr. Het
familiale gehalte werd verhoogd
door het optreden van mensen uit
de eigen gelederen en drie solis
ten, van wie er twee aan het begin
van hun carrière staan en een uit
Brabant' kwam met een verrassen
de act.
Na de ouverture Die lustige Weiber
van Nicolai traden vier slagwer
kers uit het HZO op als Rosewood
Marimba Quartet. Samen met het
orkest werd een wals uit De Noten
kraker van Tsjaikovski gebracht en
daarna nog twee werkjes van
Strauss die opvallend sprankelend
klonken op de marimba's.
De sopraan An De Ridder was op
haar best in de aria uit Der Vetter
aus Dingsda van Künneke. Een
operette-aria waarin zij haar muzi
kale emotie kwijt kon en die goed
in haar tessituur lag, op de hoge
nootjes na.
De aria van Handel, die zij samen
met Floris Onstwedder vertolkte,
Floris Onstwedder
door Ali Pankow
MIDDELBURG - 'Veranderingen ver
gen vaak generaties. Verwacht niet
te veel: Afrika heeft een eigen rit
me'. Adriaan van Dis verwoordt
dit in zijn boeken Het beloofde
land, De Wandelaar en - zijn recen-
ste werk - Tikkop. Gisteravond be
nadrukte hij die boodschap ook
nog eens persoonlijk tijdens een
zeer druk gezochte literaire avond
in de Nieuwe Kerk in Middelburg.
Voor de organisatie tekende SLAZ
in samenwerking met het Citypas
toraat van deze kerk.
In een geanimeerd vraaggesprek
met Lidewijde Paris vertelde Van
Dis over zijn fascinatie voor
Zuid-Afrika en over zijn veront
waardiging over ontwikkelingen
of het uitblijven daarvan.
Wat betekent bijvoorbeeld vooruit
gang als Francis, zijn Afrikaanse
gastvrouw, wel de beschikking
heeft over alle mogelijke elektri
sche apparaten, maar ze kan ze
niet gebruiken, omdat er niet ge
noeg stroom is? En wat betekent
vooruitgang als zij wel een kraan
om de hoek van haar huis heeft en
nu dus water ter beschikking heeft
waar ze vroeger twee uur voor
moest lopen? Aldus treffende voor
beelden van Van Dis.
Met Tikkop stelt de schrijver dilem
ma's aan de kaak betreffende wel
of geen helpende hand bieden in
schier uitzichtloze situaties. Het
verhaal gaat over twee blanke man
nen: de Nederlander Mulder en de
Zuid-Afrikaan Donald, die als stu
dent betrokken raakten bij het in
ternationale verzet tegen de Apart
heid. Na veertig jaar halen ze de
banden weer aan en verkennen
hun gevoelens van weleer. De tij
den zijn veranderd. Donald erkent
nooit meer buiten zijn land te kun
nen leven, ondanks dat zijn idea
len niet zijn verwezenlijkt. Mulder
is niet meer de bevlogen revolutio
nair van welweer. Als hij zichzelf
weerspiegeld ziet in een ruit, dicht
hij zichzelf een typering toe: 'Lui'.
Wat kwam er terecht van de idea
len van toe?Van Dis maakt vanuit
eigen ervaring de balans op. „De
Apartheid blijkt wel in regels afge
schaft, maar niet in de praktijk.
Zestig procent van de kinderen tus
sen de 14 en 20 jaar is verslaafd
aan de 'Tik'ofwel Crystal meth,
een drug die niet alleen je hersens,
maar ook je geweten aantast. Ver
slaafden zijn in staat hun eigen
moeder te vermoorden. Ik heb jon
ge kinderen gezien die al een her
senbloeding hadden gehad. Uit
zichtsloos vaak, maar toch wil je
iets doen. Met slechts 100 euro im
mers kan een kind een jaar lang
naar school."
Van Dis schetst met Tikkop ook de
animositeit tussen inmenging van
buitenaf en het in gang zetten van
veranderingen binnen de eigen
mogelijkheden.
Adriaan van Dis in gesprek met Lidewijde Paris.
foto Dirk-Jan Gjeltema
