Algen, krachtvoer voor de aquacultuur
algen
ii
De proefopstelling in het SEA Lab ziet er bijna idyllisch uit. Een
warm winterzonnetje zorgt voor een aangename temperatuur
in de kas, in de transparante buizen zie je een turbulente kweekomge-
ving. De algen gedijen goed in het gesloten circuit; je kunt ze bijna da
gelijks zien ontwikkelen. Eerst nog bijna helder water, na enkele we
ken een bruine soep, krachtvoer voor schelpdieren.
Turbulente kweekomgeving.
door Annet van de Ree
VLISSINGEN - Het uitzicht op de
Vlissingse Binnenhaven, met een be
roemde scheepswerf op de achter
grond, vormt een mooi contrast met
de doelstelling van,de fotobioreactor;
zeeleven als voedselbron. Algen ge
dijen goed op 'afvalzeewater' uit de
viskweek industrie. Vanuit dit princi
pe is Ir. Michiel Michels gestart aan
zijn promotieonderzoek naar de tech
nische en economische haalbaarheid
van een algenkweekreactor op land.
In het SEA Lab van Hogeschool Zee
land staat een proefopstelling van een
gesloten circuit van 20 meter. Zelfs in
december met het beperkte zonlicht
haalt het systeem een groei van ca.
100.000 cellen per milliliter naar
ca. 15.000.000 cellen in twee weken,
dankzij een gedoseerde input van
meststoffen en C02. Het zoute water
in deze kleine fotobioreactor komt
overigens niet uit de Westerschelde.
Een pomp haalt het van 40 meter
diepte naar boven en na filtering gaat
het in het systeem meedraaien. Mest
stoffen, zonlicht en C02 worden bij
een optimale temperatuur aan de al
gen toegevoegd, iedere reactie en ont
wikkeling op de algen wordt doorlo
pend afgelezen en geregistreerd via de
PC. Het proces van inname, groei en
oogst wordt hiermee nauwkeurig in
beeld gebracht.
Omega-3
De productie van een hoogwaardige
kwaliteit algen kan de kweek van
schelpdieren naar een hoger plan til
len. Algen zijn rijk aan omegas-vet
zuren en hoe beter de kwaliteit, hoe
sneller de schelpdieren groeien. Lek
kere en betaalbare schelpdieren zijn
uiteindelijk het doel. De proefopstel
ling in het SEA Lab moet de balans
gaan vinden, die het economisch aan
trekkelijk maakt om algen op grote
schaal te produceren. Aan Michels de
taak om een volledig geautomatiseerd
Nederland is koploper in de wereld
als het gaat om de ontwikkeling van
duurzame productie van 'seafood' in
aquacultuur, een voorsprong die we
niet meer uit handen moeten geven.
De belangen in dit project zijn dan
ook groot. Aquacultuur als nieuwe
economische drager krijgt veel steun
vanuit de Provincie, Rijksoverheid
en EEC. Diezelfde overheid stelt op
haar beurt hoge eisen aan milieu en af
valverwerking.
De schelpdierindustrie op haar beurt
investeert in nieuwe kweekmethoden
op het land. Daarnaast speelt de
ethiek van de viskweek een rol. Hoe
ziet de consument deze nieuwe
kweekmethoden, wordt het een nieu
we bio-industrie? Kilometerslange
kassen met algenkweek installaties
kunnen weerstand oproepen in de
omgeving. Mocht deze algenkweek
reactor een succes worden dan kan er
door koppelingen met diverse teelt-
processen vanaf de start duurzaam
worden geproduceerd.
In 2013 verwacht Michels te promo
veren op de optimale combinatie van
technische en economische mogelijk
heden van zijn algenkweekreactor.
Proefopstelling SEA lab met uitzicht op de Binnenhaven in Vlissingen. Koploper
systeem te ontwikkelen, waarbij een
basishoeveelheid van zuivere algen,
meststoffen en C02 wordt toege
voegd en de optimale productiviteit
per seizoen wordt bepaald, De pieken
en dalen moeten geëgaliseerd worden
voor het beste resultaat, een eindeloos
werkend systeem die een biomassa
van meer dan 2 gram algen per liter
in de zomer moet garanderen. Sei
zoensinvloeden spelen echter een be
langrijke rol; in de zomer is de bio-
massaconcentratie hoger dan in de
winter. Omdat de fotobioreactor een
continue productie heeft, zal de oogst-
hoeveelheid in de zomer ook hoger
zijn. Wat het proces negatief kan beïn
vloeden is de ophoping van- zuurstof
in het water. De biomassa, die ont
staat onder invloed van licht, geeft
zuurstof af. Te veel zuurstof is giftig
voor algen (en voor planten) en daar
om wordt de geproduceerde zuurstof
verwijderd in een zogenaamde ontgas
sen De keuze voor de bruinkleurige
algensoort (Chaetoceros muellèri), is
gemaakt op basis van de hoge concen
tratie van omega-3-vetzuren, die es
sentieel zijn voor een goede groei van
schelpdieren.
Aquacultuur, telen op zoutwater
Michiel Michels voegt wat meststoffen toe
Nederland is van oudsher gericht op
het produceren van voedsel op het
land. De zee leek een onuitputtelijke
bron van 'wild' voedsel, beschikbaar
om opgevist te worden. Het kunstma
tig produceren van voedsel in en door
zeewater creëert kansen en brengt
nieuwe voedselproductiemethoden tot
ontwikkeling. Waar het telen op het
land als vanzelfsprekend wordt erva
ren, is er op het gebied van de aquacul
tuur nog een wereld te ontdekken.
Het kweken van algen voor de schelp
diersector vanuit 'afvalwater' uit de vis
kweek biedt de kans om in een geslo
ten circuit diverse productiemethoden
te koppelen met zonder reststoffen.
Deze reststroom uit de visteelt is rijk
aan nitraten en fosfaten, de gewenste
meststoffen voor een gezonde algen-
groei. Een koppeling aan de kweekin-
stallaties van o.a. de Zeeuwse Tong
zou technisch en economisch kansen
bieden op een betaalbare productieme
thode van beide teeltmethoden. In
theorie zijn ook andere 'afvalwater'
stromen bruikbaar bijvoorbeeld uit de
aardappelverwerking. De Zeeuwse
voedingsmiddelenindustrie zoekt op
dit terrein samen naar mogelijkheden.
De algenkweek in fotobioreactoren
moet uiteindelijk winstgevend wor
den; belangrijk is de vraag hoeveel de
afnemer daarvoor wil betalen. Is de
productie van schelpdieren uiteinde
lijk nog winstgevend en zijn er meer
afnemers voor dit levende materiaal?
Afzetmarkten zijn nu o.a. de wellness
branche, een andere sector die in Zee
land in opmars is, én biologische en na-
tuurvoedingsproducenten.
