iololie- en gaswinning nieuwsredactie@wegener.nl
In Schoonebeek stroomt
het zwarte goud weer
De Nederlandse Aardolie Maatschappij kan
dankzij nieuwe technieken veel meer olie en gas uit
de bodem halen dan verwacht. Kleine velden
zijn makkelijker te ontginnen. En het
gas onder Slochteren en de olie van
Schoonebeek zijn nog lang niet op.
donderdag 13 januari 2011
door Joep Trommelen
Sinds eind december bor
relt de eerste olie weer om
hoog in Schoonebeek, het
Drentse dorp waar tussen
1948 en 1996 250 miljoen vaten
olie van 159 liter met ja-knikkers
omhoog werden gepompt. Offici
eel gaat de hernieuwde oliewin
ning pas 24 januari van start, als
minister van Economische Zaken
Maxime Verhagen naar Schoone
beek komt.
De NAM wil de komende vijfen
twintig jaar nog eens 100 tot 120
miljoen vaten uit de Drentse bo
dem halen. Dat is genoeg om de
oliedorst van de wereld één dag te
stillen. Nederland zou er honderd
dagen mee vooruit kunnen. Daar
na is er nog maar amper een derde
van alle olie in het Schoonebeeker
veld gehaald. Wellicht dat nog
nieuwere technieken en een nog
hogere olieprijs het mogelijk ma
ken om ook de rest nog eens te
'oogsten'.
De 450 ja-knikkers van weleer zijn
aan Venezuela verkocht. Anno
20tt gebruikt de Nederlandse Aard
olie Maatschappij stoom (300 gra
den Celsius) om de stroperige olie
vloeibaar te maken voordat veertig
moderne pompen hem omhoog
halen. Onder Schoonebeek zit de
olie in een poreuze zandsteenlaag
met een dikte van 10 tot 35 meter,
op een diepte van 600 tot 900 me
ter. De hete stoom moet de dikke
olie die aan de zandkorrels kleeft
weer zó vloeibaar maken dat hij
omhoog te pompen is. Naast de
rioolwaterzuivering in Emmen is
een fabriek voor ultrapuur water
gebouwd. Dat water wordt in een
warmtekrachtcentrale iri stoom
veranderd, waarbij ook nog
stroom wordt opgewekt. Na ge
bruik in het olieveld wordt het wa
ter in lege Twentse gasvelden ge
pompt.
In 1996 stopte de NAM met de
oliewinning in Schoonebeek toen
de olieprijs ro dollar per vat was;
het werd te duur om de olie die
steeds stroperiger werd te winnen.
Maar nu een vat rond 90 dollar
kost, loont dat weer.
Het is een wereldwijd fenomeen:
dure olie betekent dat dure tech
nieken lonend worden. Dat houdt
ook risico's in, zoals in het voor
jaar van 2010 bleek in de Golf van
Mexico, waar BP met nieuwe tech
nieken boort. Het olielek dat ont
stond bleek haast niet te stelpen.
Daar lijken de Schoonebeekers
niet bang voor, al installeerde de
NAM in het dorp wel een ijsbaan
om de 4900 bewoners te compen
seren voor de herrie die boorto
rens en vrachtverkeer maken en
de leidingen die het landschap ont
sieren. Ook mochten de bewoners
meepraten over de kleur die de rs
meter hoge oliepompen krijgen.
De 'nieuwe olie' (200 graden heet)
gaat via een pijpleiding naar de
B P-raffinaderij in het Duitse Lin-
gen, 58 kilometer verderop.
Het is tegenwoordig mogelijk om
'met een bochtje' te boren. Vroe
ger boorde de NAM alleen kaars
recht naar beneden. Maar nu kan
men zelfs horizontaal door een
steenlaag boren en veel meer olie
bereiken dan vroeger. Er zijn zo
minder putten nodig (25 om
stoom te injecteren en 44 om olie
op te pompen), wat scheelt in kos
ten en milieuschade.
Nederland leunt zwaar op gasbel Slochteren
De Nederlandse Aardolie Maat
schappij (NAM) zoekt en exploi
teert gas- en olievoorraden binnen
Nederland en het Nederlandse
deel van het Continentaal Plat.
Shell vond in 1943 een olieveld
bij Schoonebeek. In 1947 richtten
Shell en Esso de NAM op om sa
men in Nederland naar olie te gaan
speuren. Er wordt naast olie ook
aardgas gevonden.
De verkoop van het in 1959 aange
boorde Slochterengas levert veel
geld op. De opbrengst was altijd af
hankelijk van de olieprijs, waar de
gasprijs aan gekoppeld was. Olie
prijzen fluctueren sterk.
De Nederlandse overheid krijgt
een groot deel van de gasopbreng
sten. Volgens het Centraal Planbu
reau heeft de staat tussen 1970 en
2008 wel 201 miljard euro ver
diend aan het aardgas.
De Nederlandse verzorgingsstaat
is voor een groot deel gebouwd
op deze aardgasbaten. Met het
oog op de vergrijzing is het goed
nieuws voor de Nederlandse staat
dat de NAM verwacht nog vijftig
jaar gas te kunnen winnen.
In 1963 dacht de Nederlandse re
gering dat kernenergie andere
energiebronnen zou verdringen.
Daarom werd besloten het Slochte
rengas sneller te exporteren.
Maar de weerstand tegen kernener
gie groeide en de NAM ging op
zoek naar andere (kleinere) olie-
en gasvelden, zodat Slochteren
minder snel op zou raken. Er wer
den tientallen nieuwe velden ge
vonden.
Kleine foto:
een ja-knikker bij Schoonebeek
waarmee tot 1996 olie werd ge
wonnen. foto'ANP
Grote foto:
een gasboortoren bij Slochteren.
foto Karei Zwaneveld
