121 zuid-sudan
Afrika krijgt er dit
jaar waarschijnlijk
een nieuw land bij.
Inwoners van
Zuid-Sudan stem
men morgen over
de vraag of het
zuiden zich van Su
dan moet afschei
den. 'Ja' ligt voorop.
zaterdag 8 januari 2011
Een nieuw land i
Port Sudan t
SUDAN
t
>W Khartoem I
Nyala
ZUID-SUDAN
•juba
Nederland
op schaal
450 km
vlag regering Zuid-Sudan
oliepijpleiding
olievelden
S5; Zuid-Sudan:
referendum 9 januari
over onafhankelijkheid
regio Abyei:
referendum over aansluiting
bij noorden of zuiden uitgesteld
door Arne Doornebal
De keuze is simpel.
Zuid-Sudanezen
hoeven morgen al
leen maar een
kruisje te zetten
bij hun voorkeur:
eenheid of onafhankelijkheid.
Wie eenheid zegt, wil dat Afrika's
grootste land Sudan intact blijft.
Onafhankelijk betekent dat vanaf
9 juli het zuidelijke deel van Su
dan een nieuw land wordt. Die
Zuid-Sudanese staat heeft al een
vlag en een volkslied, een eigen le
ger en een president. Mogelijk
krijgt het wel een nieuwe naam.
Sudan zou dan een derde deel van
haar grondgebied kwijtraken, uit
gerekend dat deel waar ruim drie
kwart van de olievoorraad zich be
vindt.
Historisch gezien lijkt opsplitsing
van het land voor de hand te lig
gen. In het zuiden wonen Afri
kaanse, zwarte stammen die over
wegend christelijk zijn. Het noor
den wordt gedomineerd door fun-
damentalistisch-islamitische groe
pen. De sharia-wetgeving is er van
kracht.
Tussen 1955 en 1972, en later tus
sen 1983 en 2005, vochten zuidelij
ke rebellen tegen het bewind in de
hoofdstad Khartoem. Bij die twee
de gevechtsronde vielen zo'n twee
miljoen doden. De zuiderlingen
voelden zich achtergesteld en ge
discrimineerd. Velen werden als
slaven in het noorden verkocht. In
Juba, de hoofdstad van Zuid-Su
dan, wil vrijwel iedereen onafhan
kelijkheid. „Als we eenheid wil
den, zouden we geen tientallen ja
ren gevochten hebben", stelt Ha-
kim, een 24-jarige inwoner van Ju
ba.
Het referendum is het belangrijk
ste onderdeel van een vredesver
drag dat in 2005 werd gesloten tus
sen de Sudanese regering en de
zuidelijke opstandelingen van het
SPLA. De angst voor een hervat
ting van de oorlog was de afgelo
pen maanden groot. Diplomaten
waarschuwden dat een land dat
een derde van zijn grondgebied en
het leeuwendeel van de olie
inkomsten dreigt kwijt te raken
tot alles in staat is.
Aan de grens staan Sudanese rege
ringstroepen en het SPLA, dat in
middels het officiële leger van het
zuiden is, tegenover elkaar. Maar
de Sudanese president Omar Has
san al-Bashir bracht afgelopen
dinsdag een bezoek aan Juba en
sprak daar verzoenende woorden.
„Ik zal jullie beslissing samen met
jullie vieren, ook wanneer dat af
scheiding zou betekenen", aldus
de president.
Opdeling van Sudan is minder sim
pel dan het lijkt. Onderhandelin
gen over cruciale zaken bij een af
scheiding van het zuiden zijn nog
niet afgerond. Er moet een verdeel
sleutel gevonden worden voor de
olie, die nu nog alleen via pijp
leidingen in het noorden afge
voerd kan worden. Zelfs de exacte
grens tussen noord en zuid is nog
niet vastgesteld.
Al-Bashir is het enige staatshoofd
ter wereld tegen wie een interna
tionaal arrestatiebevel loopt. Vol
gens het Internationaal Strafhof
(ICC) in Den Haag is hij verant
woordelijk voor volkerenmoord
en misdaden tegen de menselijk
heid in de westelijke provincie Dar-
fiir (zie kader), die goeddeels bij
Noord-Sudan hoort.
Ondanks al-Bashirs verzoenende
woorden blijft het risico op een
nieuw conflict bestaan. Vooral in
de olierijke grensregio Abyei loopt
de spanning hoog op. Het gebied
zou een eigen referendum krijgen
waarin het mocht kiezen of het bij
noord of zuid wilde horen. Dat re
ferendum zou ook morgen moe
ten worden gehouden, maar dat
gaat niet door. Over Abyei wordt
opnieuw onderhandeld. Een lei
der van de Misseriya, een noorde
lijk herdersvolk dat enkele maan
den per jaar in Abyei verblijft,
waarschuwde deze week dat er 'on
middellijk oorlog komt' als Abyei
bij het zuiden gevoegd wordt.
De bijna vier miljoen geregis
treerde zuidelijke kiezers krijgen
een week de tijd om hun stem uit
te brengen. Dat is nodig omdat
sommige delen van Zuid-Sudan al
leen per boot of vliegtuig te berei
ken zijn. Zuid-Sudan kent nauwe
lijks geasfalteerde wegen en een
groot deel van het onderontwikkel
de gebied bestaat uit moeras.
De uitslag van het referendum
moet voor 15 februari bekend zijn.
Een ding is nu al duidelijk: mocht
Zuid-Sudan gaan voor onafhanke
lijkheid, dan zou het direct tot de
armste landen ter wereld behoren.
TSJAAD
SOMALIË
mmm
Inwoners van de Zuid-Sudanese hoofdstad Juba tijdens het bezoek van de Sudanese president Omar Hassan al-Bashir aan
EGYPTE
CENTR. AFRIK.
REPUBLIEK
SAUDI-
ARABIË
ETHIOPIË