In gevecht met de Chinese draak
II
ONE/11 'Mensen die zelfmoord willen plegen, herken je meteen.
Je ziet het in hun ogen, ze letten nergens meer op.'
woensdag 5 januari 2011
Elke twee minuten pleegt iemand in China zelf
moord. Chen Si weerhoudt wanhopigen van een
sprong naar de dood. Kijk op www.one11.nl
Lu Jianfu filmt een politiewagen die fout staat'gepakeerd in de Chinese stad Zhengzhou.
foto Remko Tanis/CPD
den waarom hij nu kaal door het
leven gaat. „Zo hebben ze niets
meer om me aan vast te houden."
Overheidscorruptie is al jaren de
grootste ergernis van Chinezen en
ondanks harde woorden van de re
gering in Peking wordt het pro
bleem alleen maar groter.- Het mis
bruik van dienstauto's is een van
de meest openlijke uitingen ervan.
Iets klopt er niet, zegt Lu's in
stinct. Hij tuurt naar het kenteken
van een auto van de snelwegpoli-
tie: AA3396. „Een dubbele A geeft
een speciale status en is alleen
voor hoge functionarissen", legt
Lu uit. „Maar deze dubbele A ziet
er verdacht uit."
Hij pakt zijn camera en zoomt in
op het kenteken. Van dichtbij is te
zien dat de tweede A een sticker
is, eronder is een N zichtbaar. De
bestuurder van de auto, een man
zonder uniform, stapt uit en slaat
Lu op de schouder. „Je weet toch
hoe het werkt", zegt hij vriende
lijk. „Kom, maak er geen probleem
van. Laten we vrienden worden.
Ik ben verantwoordelijk voor auto
dealers in deze regio, dus ik kan je
vast een keer een dienst leveren."
Lu bedankt en gaat door met fil
men. „Hé", gaat de man verder.
„Stop met filmen. Ik geef je wat je
wilt, dan praten we nergens meer
over." Lu bedankt opnieuw.
Zijn gefilm heeft ondertussen de
aandacht getrokken van omstan
ders, onder wie een agent van de
stadspolitie. Onder druk van de ca
mera en de omstanders kan deze
weinig anders dan zijn collega van
de snelwegpolitie op de bon slinge
ren.
Het is een raar gezicht, een agent
die een politieauto bekeurt. Zeker
in China, waar de overheid een
massief gesloten blok vormt. „De
overheid is een grote familie", zegt
Lu. „De partijtop in Peking zal
nooit echt ingrijpen op de lagere
niveaus. De corruptie en de arro
gantie van autoriteiten zijn alom
vattend, de omvang is krankzinnig
geworden. Drie jaar geleden was
voor mij de grens bereikt. Ik zag
zo veel voorbeelden, ik trok het
niet meer."
Sindsdien is Lu bijna dagelijks op
zoek naar dienstauto's die een vol
strekte minachting van de regels la
ten zien. Ze rijden door rood, par
keren waar ze willen en worden
meer privé dan zakelijk gebruikt.
De centrale overheid erkent het
probleem. Volgens officiële statis
tieken telt China vijf miljoen
dienstauto's, die de belastingbeta
ler jaarlijks veertig miljard euro
kosten voor aanschaf, onderhoud
en benzine. De partijkrant Global
Times schreef onlangs ongenuan
ceerd: „Het misbruik van dienstau
to's is inmiddels zo wijdverbreid,
dat veel overheden het simpelweg
negeren."
Lu laat zich door zulke berichten
niet ontmoedigen. De filmpjes zet
hij op zijn blog, dat inmiddels tien
tallen miljoenen bezoekers trekt.
„Ik steek al mijn vrije tijd hierin.
Soms ga ik er bijna aan onderdoor.
Mijn vrouw, die me een koppige
ezel noemt, zie ik zelden. Mijn
vrienden vinden me een psycho."
In Zhengzhou is Lu inmiddels een
bekende, zowel onder het publiek
als bij de autoriteiten. Zijn faam
biedt hem enige bescherming.
'De overheid is alleen
bezig zichzelf privileges
toe te kennen'
1\vee maanden geleden kreeg hij
zelfs een uniek identiteitsbewijs
van de plaatselijke autoriteiten. Hij
is nu officieel 'burgerwacht voor
beschaving'. Lu: „De pas geeft me
het recht om alle misstanden die
ik film direct te tonen aan de on
dersecretaris-generaal van de Com
munistische Partij in Zhengzhou."
Ineens versnelt Lu zijn pas. Hij
gooit zijn camera op zijn schouder
en richt de lens op een politieauto.
„Hé, jij daar!", roept hij naar de be
stuurder. „]e mag hier helemaal
niet staan!" De man achter het
stuur, niet in uniform, probeert
het raampje omhoog te doen. Lu
houdt het tegen met zijn hand en
blijft doorvragen. Boos slaat de be
stuurder op de cameralens. Dan
rijdt hij weg, terwijl Lu inzoomt
op het nummerbord.
„Die individuele politieagenten of
ambtenaren zijn niet eens de bron
van het probleem", zegt Lu. „Het
is de houding van het systeem: de
overheid is alleen bezig zichzelf
privileges toe te kennen. Niemand
controleert. Officieel bestaat er op
elk niveau een Bureau voor Disci
pline van de Communistische Par
tij, dat moet optreden bij machts
misbruik. Maar geen van die bu
reaus functioneert."
„Een agent heeft me een keer la
ten zien wat er gebeurt als hij een
overtreding wil registeren met een
kenteken dat begint met AA. Het
computersysteem blokkeert. 'Ken
teken onbekend', verschijnt er zo
dra je deze eerste letters intikt."
„De overtredingen met overheids-
auto's zijn slechts een voorbeeld
van de vele manieren waarop de
overheid de rechten van Chinezen
schendt. Het is een uitputtend ge
vecht. Het systeem is niet door
een of twee mensen te verande
ren, maar het is moeilijk om meer
mensen te activeren die het land
vooruit willen helpen. Je verdient
er geen geld mee, dus zien veel
Chinezen er het nut er niet van
in."
Inmiddels kan Lu bogen op een be
langrijk resultaat van zijn een-
manscampagne. Na tweeënhalf
jaar lang te zijn geconfronteerd
met filmmateriaal van overtredin
gen door dienstauto's, besloot de
stad Zhengzhou een halfjaar gele
den de privileges voor alle AA- en
O-kentekens in te trekken.
„Toen kwam ook aan het licht dat
er vierhonderd auto's rondreden
met AA-nummerborden", zegt Lu.
„Terwijl die alleen bestemd waren
voor de twintig hoogste functiona
rissen van de stad. De overige 380
waren uitgedeeld als 'cadeautjes'."
Op Chinese websites wordt veel ge
scholden over de corruptie, maar
daar blijft het vaak bij, zegt Lu.
„Cynisme blijft Chinezen beheer
sen. We zijn snel geneigd te den
ken dat de bevoorrechte commu
nisten te sterk zijn en nooit iets
uit handen zullen geven. Maar
hier in Henan is nu bewezen dat
als je lang genoeg vecht, het toch
mogelijk is."
Lu zucht bij de gedachte aan de
enorme weg die er nog is te gaan.
„De controle op onze machtheb
bers ontbreekt nog steeds." Niet
dat het Lu moedeloos maakt, hij
wil zijn werkveld zelfs verbreden:
„Dit gaat verder dan het overtre
den van verkeersregels. Ik kan nog
lang niet stoppen.'
