101 wikipedia
Online encyclopedie Wikipedia bestaat volgende maand
tien jaar. De site hoopt deze winter 12 miljoen euro op te
halen van donateurs wereldwijd. „Geef de wereld ook
een cadeautje."
door Dewi Gigengack
f r is geen enkele
I autoriteit die dit
kan zeggen: dit is
1 de waarheid, hier
kan niemand
JLm^m meer iets aan toe
voegen of veranderen. Dat is
ouderwets. Als er al een waarheid
is, is dat de som van alle kennis op
aarde. En die evolueert." Aldus
Jimmy Wales, mede-oprichter van
Wikipedia.
De online encyclopedie bestaat
volgende maand tien jaar. Het na
slagwerk is één van de populairste
websites op het internet en groeit
nog steeds. Om het project te kun
nen voortzetten, vraagt Wales in
een oproep om donaties. „Gewo
ne mensen bekostigen Wikipedia.
Ieder met hun eigen gift. Die be-
v reidheid is ons kapitaal, onze kans
de wereld te veranderen!"
Het woord 'wikipedia' is een sa
menvoeging van het Engelse 'ency-
clopedia'en het Hawaiaanse
woord 'wiki', dat snel betekent.
Dat laatste is volgens Wales de
kracht van de website: iedereen
kan altijd informatie toevoegen,
waardoor de site snel steeds com
pleter wordt.
Sinds 2003 runt de Amerikaanse
stichting Wikimedia de encyclope
die. Wikimedia heeft zo'n 25 'doch
terverenigingen' over de hele we
reld. „Wij helpen om kennis over
al beschikbaar te maken", zegt stu
dent en vrijwillig bestuurslid Lode-
wijk Gelauff van Wikimedia Ne
derland. Wikimedia heeft behalve
Wikipedia nog negen andere
wiki-projecten, waaronder Wiki-
news, Wikibooks en Wiktionary.
Ook die sites bestaan uit informa
tie die gebruikers zelf plaatsen of
waarvoor auteurs toestemming
hebben gegeven.
De vereniging Wikimedia Neder
land zoekt geregeld contact met
musea en andere instellingen met
het verzoek informatie vrij te ge
ven. Gelauff: „We informeren ze
over de voor- en nadelen van een
vrije licentie. Zo heeft het Natio
naal Archief ongeveer duizend fo
to's vrijgegeven van oud-politici,
voor bij Wikipedia-artikelen over
bijvoorbeeld Willem Drees en
loop den Uyl."
Ook probeert Wikimedia het pu
bliek te betrekken bij haar projec
ten, vertelt Gelauff „We hebben
vorige maand de fotowedstrijd
Wiki Loves Monuments afgeslo
ten. Ruim tweehonderd deelne
mers hebben ongeveer 12.500 fo
to's gemaakt van 800 rijksmonu
menten. Daarmee kunnen we
Wikipedia verrijken, maar we wil
den ook laten zien hoe makkelijk
het is om iets bij te dragen."
Wikimedia hoopt deze winter 16
miljoen dollar (ruim twaalf mil
joen euro) op te halen aan giften.
„Gelukkig zijn Nederlanders gul:
vorige winter hebben we in drie
maanden tijd ongeveer 200.000 eu
ro opgehaald."
Gemiddeld geven mensen 30 euro.
Gelauff: „In een tijd van het jaar
waarin mensen elkaar cadeaus ge
ven zeggen wij: geef de wereld
ook een cadeautje en help zes mil
jard mensen toegang te geven tot
een stukje vrije kennis."
Waar wordt al dat geld voor ge
bruikt? Behalve voor het kopen
'Ga er zorgvuldig en
kritisch mee om, net als
met alle andere bronnen'
van ruimte op servers voor de
steeds groter wordende sites, pro
beren de Wikimedia-verenigingen
de verzamelde kennis van de web
site ook op plekken te brengen
waar geen internet is. „De Israëli
sche Wikimedia zet offline versies
van Wikipedia op laptops voor
Afrikaanse scholen. Ook is in Afri
ka het mobieltje met internet in
opkomst. Een website laden via
een Afrikaans netwerk is lastig,
dus wordt een goede en 'lichte'
mobiele versie van Wikipedia ge
maakt. En Wikimedia India maakt
mensen ervan bewust dat de web
site er niet alleen is in het Engels,
maar ook in de vele Indiase talen.
Want informatie opzoeken is toch
het fijnst in je eigen taal."
Omdat Wikipedia een open sys
teem is en iedereen erbij kan, is in
formatie niet per definitie be
trouwbaar. Zo ontstond in 2007
commotie over een lemma op de
Engelstalige Wikipedia over Mabel
Wisse Smit. In het gedeelte over
haar relatie met drugscrimineel
Klaas Bruinsma was een verande
ring aangebracht: het stukje dat ze
'onvolledige en onjuiste informa
tie' had gegeven over haar contac
ten met Bruinsma, was veranderd
in 'onvolledige informatie'.
Een uitvinding van een Ameri
kaanse student, de 'Wikiscanner',
spoorde de verandering op. Het
programmaatje ziet waar anonie
me bijdragen vandaan komen. Be
drijven en instanties die hun eigen
pagina herschrijven, kunnen zo
worden opgespoord. In het geval
van Mabel kwam de verandering
van een computer in Huis ten
Bosch. De Rijksvoorlichtings
dienst maakte later bekend dat Ma-
bel en prins Johan Friso zelf de
tekst hadden gewijzigd.
In 2005 deed het wetenschappelij
ke tijdschrift Nature een onder
zoek naar de betrouwbaarheid van
Wikipedia vergeleken met die van
de Encyclopaedia Britannica, een
van de meest prestigieuze Engelsta
lige encyclopediën. 42 wetenschap
pelijke lemma's uit beide naslag
werken werden voorgelegd aan ex
perts. Die ontdekten 162 fouten bij
Wikipedia en 123 bij Brittanica.
Beide encyclopediën maakten vier
ernstige fouten, zoals het verkeerd
uitleggen van belangrijke begrip
pen. Nature's conclusie: Wikipedia
is bijna net zo betrouwbaar als de
Brittanica.
„De betrouwbaarheid van Wikipe
dia is lastig vast te stellen", stelt in
formatiewetenschapper Jaap
Kamps van de Universiteit van
Amsterdam. „Het wetenschappelij
ke deel is vooral door wetenschap
pers geschreven, dus erg accuraat.
Bij andere onderwerpen zijn, de
verschillen groot. Hoewel fouten
vrij snel worden opgemerkt en ver
beterd." Voordelen van Wikipedia
zijn volgens Kamps de omvang, de
snelheid en de meertaligheid.
De universitair docent, die les
geeft op het gebied van informatie
voorziening op het internet, staat
zijn studenten toe Wikipedia als
bron te gebruiken. „Sommige colle
ga's denken daar anders over.
Maar ik zeg: ga er zorgvuldig en
kritisch mee om, net als met alle
andere bronnen. Maar kijk ook in
boeken en wetenschappelijke tijd
schriften. Zelf gebruik ik Wikipe
dia als eerste aanknopingspunt,
om daarna verder te zoeken."
Wikipedia-oprichter Jimmy Wales vraagt deze winter in alle talen om donaties.
Kennis voor
de massa
donderdag 23 december 2010
Lees alstublieft ii y'y,
deze persoonlijke opt oep van Ji
Wales, G
de oprichter van Wikipeiia
Please read:
A personal appeal f rep ff
Wikipedia founder Jimmf Wall
IIoacajiyöcTa, npo'rnru::
JInuHoe o6pameffiie
ocHOBaTejw BriKiinesiifi
Yafijica
:hmm