Van
onbespoten
gedrag
io| biologisch
Nederlanders eten
en drinken steeds
meer biologische
producten, blijkt
uit cijfers van de
Task Force Markt
ontwikkeling Biolo
gische Landbouw.
Gaan we de komen
de jaren massaal op
de biotoer?
dinsdag 21 december 2010
door Joep Trommelen
Crisis? In ieder geval
niet bij de verkoop
van biologische pro
ducten in Neder
landse supermark
ten. Die is in de eer
ste drie kwartalen van dit jaar met
20 procent gegroeid ten opzichte
van dezelfde periode in 2009 en
bedroeg 229 miljoen euro.
'Biologisch' groeide zo twaalf keer
zo snel als de gewone omzet in de
supermarkten, die met 1,8 procent
toenam.
De supermarkten nemen ruwweg
de helft van de omzet van biologi
sche voeding voor hun rekening.
De rest vindt zijn weg naar de con
sument via speciaalzaken, bedrijfs
restaurants, webwinkels en de bio
logische boeren zelf
Momenteel is ongeveer 3 procent
van alles wat we eten en drinken
van biologische oorsprong. Vol
gens André Brouwer van de Task
Force Marktontwikkeling Biologi
sche Landbouw zal dat over tien
jaar 5 a 10 procent zijn. „Meer zou
niet realistisch zijn. Omschakelen
naar biologisch kost tijd en geld."
Onderzoeker Johan Bakker van
het Landbouw Economisch Insti
tuut in Den Haag noemt geen per
centage. „Maar de ontwikkeling
richting biologisch zal flink door
gaan en zich verbreden, integreren
met andere duurzaamheidscrite
ria", voorspelt hij. „Steeds meer be
drijven richten zich op duurzaam
heid, en dat begrip is breder dan
biologisch alléén. Biologisch
houdt zich vooral bezig met mi-
'Ook biologische
landbouw is tegenwoordig
moderne landbouw'
schappelijke verworvenheden van
nu combineren met biologische
principes. Er zijn nu al gps-ge-
stuurde schoffelrobots die tot op 1
centimeter van de wortel van een
plant het onkruid weghalen. We
hoeven echt niet terug in de tijd."
Volgens een rapport van de we-
reldvoedsel- en landbouworganisa
tie FAO uit 2007 brengt een hecta
re biologisch gebruikte landbouw
grond in het rijke Westen iets min
der op dan bij reguliere landbouw.
In de Derde Wereld is het vaak
omgekeerd. Dat komt volgens de
FAO doordat gebruik van kunst
mest en bestrijdingsmiddelen op
arme gronden door slecht opgelei
de boeren vaak averechts werkt.
Teelt van gewassen die ook zonder
high tech steun redelijk groeien is
daar vaak beter. Boeren putten
hun schrale akkers dan niet uit
met een met kunst- en vliegwerk
in stand gehouden monocultuur.
Het wereldvoedselprobleem is
geen probleem van wel of niet bio
logisch werken, maar een kwestie
van eerlijk delen, stellen voorstan
ders van bio-landbouw.
Nederland staat qua biologische
consumptie in de top-5 van Euro
pa, weet Johan Bakker. „Maar het
kan beter. Het schort hier vooral
aan samenwerking tussen super
markten, producenten en over
heid. In Denemarken zijn bijvoor
beeld afspraken gemaakt tussen
een supermarkt, een producent
van zuivel en de overheid, waarbij
boeren onder andere een prijsga
rantie krijgen. In Nederland is 5
procent van de zuivelomzet biolo
gisch, in Denemarken 30."
André Brouwer beaamt dat de mo
derne consument verder kijkt dan
hoe een gewas groeit of een dier
leeft. „Er wordt hard gewerkt aan
een wereldstandaard waarin je bij
voorbeeld biologische teelt en de
afstand die producten reizen voor
dat ze bij de consument belanden,
met elkaar verrekent. Alleen zo
krijg je een eerlijk beeld van hoe
duurzaam iets is. Want biologi
sche kiwi's kunnen ook uit
Nieuw-Zeeland komen. Dat willen
we kunnen zien."
Volgens Bakker is het uiteindelijk
een kwestie van noodzaak om op
z'n minst biologischer te gaan wer
ken. „Niet alleen vraagt iedereen
zich af of we nog wel een leefom
geving met toekomst hebben, de
grondstoffen voor bijvoorbeeld
kunstmest raken gewoon op."
Hij heeft er geen moeite mee dat
er naast het EKO-keurmerk voor
de biologische puristen tegenwoor
dig allerlei andere keurmerken
zijn, veelal door supermarkten be
dacht. „Neem nou 'puur en eer
lijk' van Albert Heijn. Marketing
technisch briljant. Niet alles onder
dat label is biologisch, maar het is
wel een hele stap vooruit, op meer
dere fronten, en het geeft de consu
ment het gevoel dat ie alles goed
doet."
lieu en diervriendelijkheid. Duur
zaamheid ook met zaken als recht
vaardigheid, fair trade bijvoor
beeld. Dat alles zal steeds vaker
geïntegreerd worden."
Een argument tegen biologische
landbouw is dat het zo veel ruimte
en arbeid vergt, dat het nooit mo
gelijk zal zijn om er de wereldbe
volking mee te voeden. Brouwer
denkt dat dat wél mogelijk is.
„We vergeten dat bijna alle land
bouw voor de Tweede Wereldoor
log biologisch was. Pas de laatste
vijftig jaar werd dat anders, een ge
volg van het hongertrauma dat we
aan de oorlog overhielden. Kwali
teit is voor kwantiteit ingeruild
met kunstmest, bestrijdingsmidde
len, ontwatering en grootschalige
herinrichting van het landschap."
Maar Brouwer stelt dat er een
groot verschil is tussen biologisch
toen en nu. „Het wormstekige ap
peltje van toen keert niet meer te
rug. Ook biologische landbouw is
tegenwoordig moderne landbouw.
We kunnen de landbouwweten-
