io oost-europeanen
Albanezen en
Bosniërs mogen
sinds gisteren vrij
reizen door de EU.
Critici vrezen een
invasie van extra im
migranten uit Oost-
Europa. Toeristen
en werkzoekers
staan klaar voor ver
trek, al wachten ve
len nog even af.
Oost-Europa top
Albanezen
donderdag 16 december 2010
Ticket
kopen en
gaan!
door onze correspondent
Joost van Egmond
In de Albanese hoofdstad Tira
na heerst een opgewonden
sfeertje. De afschaffing van de
visumplicht voor de Europe
se Unie is hét gesprek van de dag.
Af en toe rijdt er een toeterende
auto voorbij en wordt er druk met
de Europese vlag gezwaaid. De Al
banese premier Sali Berisha noem
de het einde van de visumplicht
'het belangrijkste wapenfeit sinds
de val van het communisme'.
Het is de bekroning van de integra
tie van een land dat zich nog geen
i twintig jaar geleden hermetisch
van de rest van Europa afsloot.
Veel Albanezen hebben de dagen
afgeteld.
Rita staat met haar man voor reis
bureau Albatros om een vlucht
naar Wenen te boeken, waar haar
dochter woont.
„Ticket kopen en gaan!", zegt ze
druk gebarend. Met het aanvragen
van visa was ze gestopt nadat
Groot-Brittannië haar drie keer
weigerde. „Nu weet ik waar ik aan
toe ben. Ik zorg dat ik aan de re
gels voldoe en ik ben klaar."
Die regels zijn strikt. Wie Fort Eu
ropa in wil, heeft in ieder geval
een biometrisch paspoort nodig
én zo'n 50 euro per dag die ze er
willen doorbrengen, naast een
reeks andere voorwaarden. Zo
moeten degenen die komen nog
steeds kunnen aantonen dat zij
zichzelf kunnen onderhouden als
ze in de EU zijn, dat ze een ziekte
kostenverzekering hebben en dat
het aannemelijk is dat ze weer te
ruggaan, bijvoorbeeld omdat ze
een baan hebben. Het verblijf is be
perkt tot drie maanden.
De overheid heeft Albanezen be
dolven onder voorlichting om pro
blemen te voorkomen, maar vra- -
gen blijven.
Niet iedereen voelt de visumrevo
lutie daarom als een bevrijding.
Vjolla Cullaj gaat haar zoon bezoe
ken in Frankrijk en is ronduit ze
nuwachtig, niet in de laatste plaats
omdat ze nu met 1500 euro cash
moet reizen om aan de douane te
laten zien.
„Een visum krijgen was erg moei
lijk, maar als je het eenmaal had,
zat je goed", zegt ze. Nu voelt ze
zich overdonderd door de kleine
lettertjes in de voorwaarden. Voor
de zekerheid neemt ze haar oude
paspoort met twee verlopen visa
voor Frankrijk ook maar mee. An
dere reisbureaubezoekers haken in
met vragen: „Hoe zit het met die
verplichte uitvaartverzekering.
Hoe toon ik dat aan?"
'Het is hypocriet. We
worden te kijk gezet
als profiteurs'
Het meisje achter de balie zucht.
„Heel veel mensen hebben gebeld
voor informatie, maar de meesten
boeken nog niet. Ze willen afwach
ten wat de ervaringen in de eerste
dagen zijn."
Toch zijn de boekingen volgens
haar wel zo'n 20 procent hoger
dan vorig jaar. Afwachten doen
ook de armere Albanezen, die
vooral hopen met de nieuwe re
De Rotterdamse PvdA-wethouder
Hamit Karakus wil dertig steden
uit de Benelux bijeenroepen om tij
dens een top afspraken te maken
over de toestroom van Midden- en
Oost-Europeanen. In Rotterdam
wonen er 19.500.
Ze moeten volgens hem samen
een lobby starten om Europese
subsidie te krijgen voor de oplos
sing van problemen rond deze
mensen: overlast, slechte huisves
ting, uitbuiting door malafide uit
zendbureaus.
Voor de huisvesting door uitzend
bureaus gelden regels, die in de
cao zijn vastgelegd:
C Mensen mogen alleen gehuisvest
worden in een reguliere woning,
hotel/pension, wooneenheden in
gebouwencomplex, chalets, woon-
units of op een recreatieterrein.
T De beschikbare woonruimte moet
minimaal 10 m2per persoon zijn.
Uitzendbureaus moeten een taal
cursus verzorgen als een werkne
mer langer dan 26 weken werkt.
gels aan werk te kunnen komen.
Dat is lastig, maar het soepelere re
gime biedt natuurlijk mogelijkhe
den. „In ieder geval hoef ik geen
steekpenningen meer te betalen
voor een visum", glimlacht een
mechanicien.
Hij glipte al meermalen Europa in
om een paar maanden zwart te
werken. Bij de Italiaanse ambassa
de 'kocht' hij een visum voor hon
derden euro's aan steekpenningen.
„Ik zou het zo weer doen. Van het
geld dat ik daar spaarde heb ik
mijn huis gebouwd en mijn kinde
ren naar school gestuurd. Ik wil al
leen afwachten of de controles op
illegaal werk strenger worden,
want als dat zo is heeft het geen
zin."
Kroegbaas Beni is die fase voorbij.
Hij werkte in Duitsland clandes
tien in de bouw, en investeerde
zijn spaargeld in een café in Tira
na. „Ik wil nu alleen voor vakantie
de EU in, daarna ga ik terug naar
mijn kroeg."
Beni ergert zich aan de ophef in-
West-Europa over Albanese illega
len. „Het is zo hypocriet. We wor
den te kijk gezet als profiteurs,
maar we werken hard. Harder dan
de Duitsers waar ik mee op de
bouwplaats stond."
Beni hoopt dat de komst van ge
goede Albanese toeristen naar de
EU iets kan veranderen aan het
slechte imago. „Het is goed als ze
daar zien dat we normale mensen
zijn."
Zijn dochter komt alvast vrijdag
naar Nederland. „Ze kan nu einde
lijk haar Nederlandse verloofde be
zoeken. Den Haag weigerde haar
tot nu toe een visum."
Veel andere jongeren is die luxe
niet gegeven. „Het voelt wat vrijer
sinds vandaag", zegt studente
Esenka Meleqi, „maar dit betekent
niet dat ik nu naar de EU kan rei
zen. Het is veel te duur."
Medestudent Olki Tujomi vindt
de hele ophef een politieke truc:
„Wie dit kan betalen, kon ook een
visum krijgen. En de illegalen die
in de EU willen werken, zijn ook
allang daar. Er verandert vandaag
niets."
v De Europese Commissie besloot
onlangs ook grenzen open te
stellen voor burgers uit Bosnië en
Albanië. West-Europa hoopt zo de
democratische en economische
ontwikkelingen in deze Oost-Euro-
pese landen te stimuleren.
Albanië en Bosnië zijn relatief arme
landen. Migranten, die hopen op
een beter leven, kunnen niet zo
maar in Nederland aan het werk.
Een Nederlandse werkgever die
een Albanees of Bosniër in dienst
wil nemen, moet een werkvergun
ning aanvragen. De werknemer
mag hier dan, onder strikte voor
waarden, drie maanden aaneenge
sloten werken.
Minister Leers van Immigratie
denkt dat het met illegale Albane
se en Bosnische werknemers wel
zal meevallen. Over aantallen durft
hij niets te zeggen. Bij problemen
of een te grote toestroom kan hij
tijdelijk de grenzen sluiten.
Er wonen in Nederland 1300 Alba
nezen.
