io striphelden
vandaag
uitgelicht
Asterix
Suske en Wiske
zijn 65 jaar. Met
pensioen gaan ze
niet - vandaag
verschijnt hun
nieuwste album.
Ze hebben hun
schepper
overleefd, net als
veel andere
striphelden. Dat
pakt niet altijd
even gelukkig uit.
65 jaar Suske en Wiske
woensdag 15 december 2010
Asterix zal ook na het overlijden van tekenaar Albert Uderzo nieuwe avonturen
beleven. „Het staat of valt met het vinden van een goede humorist", zegt Aste-
rix-kenner Jaap Toorenaar. zie: Uitgelicht op onze website
Wordt vervolgd en
vervolgd en vervolgd
door Niek Opten
Op de leeftijd dat veel mensen
de nadelen van het ouder
worden gaan voelen, ogen
Suske en Wiske en hun vrien
den en familieleden nog
steeds fris. Op 19 december
1945 verscheen hun eerste gezamenlijke avon
tuur. In de daarop volgende 65 jaar zijn de
twee beroemdste kinderen uit België wel wat
van uiterlijk veranderd, maar ouder zijn ze niet
geworden. Succesvoller wel.
Zo'n respectabele leeftijd is mooi, maar wie zit
er na deel 310 op weer een nieuw avontuur van
Suske en Wiske te wachten? „Elke tijd heeft
zijn eigen verhalen, er komen steeds weer on
derwerpen bij. Ze zouden nu een album kun
nen maken over China, de Olympische Spelen,
de Fifa, noem maar op", zegt 'stripfanaat' Hans
Matla (61). „Ik hoef ze niet meer per se te le
zen, ik ben immers ook al een oude man. Ik
vind de eerste vijftig albums het mooist, om
dat ik ze als kind heb gelezen, maar de huidige
kinderen zullen de albums die nu uitkomen
het mooist vinden."
De 61-jarige Hagenaar is eigenaar van uitgeverij
Panda, die zich heeft toegelegd op luxe-uitga
ven van klassieke Nederlandse stripverhalen,
zoals Kapitein Rob, Tom Poes en Eric de Noor
man. Maar bovenal is hij verzamelaar. Maar
liefst zeventigduizend stripboeken, zo'n 600
meter aan boekenplank, heeft hij in zijn bezit.
Matla heeft er geen moeite mee dat succesvolle
formules blijven doorgaan. „Kun je nu nog een
nieuwe Rembrandt schilderen? Nee, natuur
lijk. Maar je kunt zijn thematiek, zijn persona
ges wel een vervolg geven. In de geest van de te
kenaar kun je nieuwe stripverhalen bedenken."
Grote striphelden hebben niet alleen het eeuwi
ge leven, ze overleven ook hun bedenkers. Wil
ly Vandersteen (1913-1990) had tijdens zijn le
ven al allerlei assistenten in dienst. Hij wilde
dat Suske en Wiske na zijn dood zouden door
gaan. „Ik heb Vandersteen daar weieens over
gesproken. Zelf had hij geld genoeg, maar hij
wees erop dat er zeker tweehonderd mensen af
hankelijk zijn van hem. Bij de studio, de uitge
verij, de winkels. Hij voelde zich verantwoorde
lijk voor hen. Ze moesten ook na zijn dood
een inkomen houden. Dat vind ik een heel re
delijk argument." Matla roemt de kwaliteit van
de opvolgers. „Een paar jaar geleden was het
wat minder, maar de huidige tekenaars doen
het steeds beter. Ze zijn weer heel dicht bij de
stijl van Vandersteen."
Richard Heidinga (43), bestuurslid van de offi
ciële Suske-en-Wiskefanclub (2200 leden), is
het met Matla eens. Hij vindt de albums van
Vandersteen het mooist, qua stijl en verhaal
lijn. Maar de latere albums hebben ook hun
kwaliteit. „Ik vind het prima dat ze met Suske
en Wiske zijn doorgegaan, al komen er tegen
woordig wel veel nieuwe titels uit. Het is een
commercieel product geworden. Vroeger verza
melde ik alles, maat dat is bijna niet meer te
doen. Ik beperk me nu tot de luxe-albums",
zegt Heidinga.
Suske en Wiske bevinden zich overigens in
goed gezelschap. Buck Danny, Mickey Mouse,
Donald Duck, Lucky Luke, Blake en Mortimer
- ze beleven na de dood van hun bedenker nog
'Ik vind het jammer om te zeggen,
maar 'Jan Jans en de kinderen' is
er echt op achteruit gegaan'
steeds nieuwe avonturen. Albert Uderzo, de in
middels 83-jarige tekenaar van Asterix, maakte
vorig jaar bekend dat de kleine Gallische krij
ger ook na zijn overlijden door anderen verder
mag leven.
De grote uitzondering van eeuwig levende
striphelden is Kuifje. De in 1983 gestorven gees
telijk vader Hergé wilde dat zijn beroemde re
porter zonder hem geen avonturen meer zou
beleven. Matla betreurt die beslissing nog
steeds. Het laatste, onvoltooide album, Kuijje
en de Alfa-kunst, vindt hij 'fantastisch'. Er be
staan afgemaakte exemplaren, maar die zijn ille
gaal. „Ze missen de klare lijn van Hergé." Bob
de Moor, de rechterhand van Hergé, had het al
bum volgens Matla prima kunnen voltooien.
Maar die kreeg daarvoor geen toestemming
van de weduwe van Hergé.
Een andere uitzondering is Jan Kruis. Hij be
sloot op zijn 65e afscheid te nemen van zijn
Jan, Jans en de kinderen. Een naar hem ver
noemde studio verzorgt sinds 1999 de wekelijk
se strip in Libelle. „Ik vind het jammer om te
zeggen, maar Jan Jans en de kinderen is er echt
op achteruit gegaan. Zijn strips waren uit het
volle leven gegrepen, het is nu wel wat slap."
Het voordeel van de overdracht is dat Kruis
sindsdien tijd heeft voor andere boeken, zoals
een bewerking van Multatuli's Woutertje Pieter-
se. Daar is Matla wel heel enthousiast over.
Striphelen en -boeken mogen dan blijven, dat
geldt niet altijd voor het lezerspubliek. Na de
gouden jaren zeventig zijn de oplages van gete
kende verhalen flink gedaald. Matla wil niet
doemdenken. „Ach, ze zeggen al veertig jaar
dat het slecht gaat met strips. Het afgelopen
jaar zijn er juist veel mooie albums uitgegeven,
dat is echt opvallend. Er komen jaarlijks nog
steeds zo'n vijftienhonderd Nederlandstalige
strips uit. Dat is een behoorlijk aantal."
Tot 1940 worden stripverhalen
vooral in de Verenigde Staten ge
maakt. Doordat de nazi's de mees
te van deze comics verbieden in
door hen bezet gebied, komt er
ruimte voor tekenaars en tekst
schrijvers van Europese bodem. On
der hen de Antwerpenaar Willy
Vandersteen. In de oorlogsjaren be
denkt en tekent hij tal van stripka
rakters.
Vanaf maart 1945 verschijnt in dag
blad De Nieuwe Standaard het
eerste avontuur van Wiske en haar
oudere broer Rikki. Hij moet ech
ter het veld ruimen, omdat hij te
veel op Kuifje zou lijken.
Op 19 december 1945 begint in
dezelfde krant de eerste aflevering
van 'Het Eiland Annoras'. Het is
het eerste gezamenlijke avontuur
van Suske en Wiske.
6 De strip is direct al een groot suc
ces. Het Antwerpense decor, de
volkse humor en de spanning doen
het goed in het naoorlogse Vlaan
deren. De Stem is het eerste Ne
derlandse dagblad dat 'Het Eiland
Amoras' afdrukt, in 1946.
Willy Vandersteen bedenkt talloze
stripseries en -karakters die hij niet
in zijn eentje kan uitwerken. Hij
richt in 1959 Studio Vandersteen
op. Vanaf de jaren '70 geeft Vander
steen Suske en Wiske geheel in
handen van Paul Geerts.
Vandersteen laat bij zijn overlijden
in 1990 een testament na, waarin
staat beschreven hoe het verder
moet met zijn creaties. Zo mag er
in de albums geen expliciete seks
voorkomen en zullen Tante Sidonia
en Lambik nooit mogen trouwen.
Ook mogen er geen hoofdpersona
ges bijkomen of verdwijnen.
Geerts gaat in 2002 met pensioen.
Tegenwoordig zijn Luc Morjaeu en
Peter van Gucht verantwoordelijk
voor Suske en Wiske.
Inmiddels zijn er meer dan 200 mil
joen Suske-en-Wiskealbums ver
kocht.
Vandaag verschijnt De Stuivende
Stad, deel 311 in de reeks. Het al
bum is ook beschikbaar als een ap
plicatie voor mobieltjes en de
iPad. Die wordt tijdelijk gratis aan
geboden via de App-store van Ap
ple. Deze combinatie van beeld en
geluid als applicatie is uniek, aldus
de uitgeverij. Het is voor het eerst
dat het lezen van een strip met luis
teren wordt gecombineerd.
illustraties Gerben Valkema