OE SFEERBEPALEND
BENTU?
O
■AJ
O G
De dagen zijn kort. Buiten is het koud en donker. Binnen is het aange
naam, knus en gezellig. De geur van dennengroen doordringt uw huis
kamer. Er klinkt zachte muziek en de ruimte wordt gevuld door het
zachte licht van brandende kaarsjes.
U bent samen met de mensen die het meest belangrijk voor u zijn en
met hen geniet u van een hapje en een drankje. Uw kinderen zingen
kerstliedjes bij de kerstboom en verhogen de huiselijke sfeer. Aan de
deur van de huiskamer hangen wenskaarten van uw dierbaren.
Het jaar is bijna voorbij. Met knallend vuurwerk neemt u afscheid van
het oude en maakt u plaats voor het nieuwe. U geniet van oliebollen
en champagne. Met gezelschapsspelletjes verhoogt u de stemming.
Het is de tijd om elkaar het allermooiste te wensen. Het is tijd voor
goede voornemens.
WAT ZEGT UW GEVOEL?
Brengt het bovenstaande iets bijzonders bij u teweeg? Als dat zo is
dan zijn de gevoelens die u er bij heeft waarschijnlijk nauwelijks te
beredeneren. Het is de sfeervolle ambiance die uw stemming bepaalt.
Het samenzijn, de muziek, het gedempte licht en de zachte geuren roe
pen gevoelens van vroeger bij u op. Het herinnert u aan de tijd dat u
met uw ouders aan het kerstontbijt zat en genoot van de sfeer van
'dat moment. Om deze warme gevoelens te herbeleven herhaalt u
wat u toen al deed. U zorgt ervoor dat uw huiskamer gezellig is aan
gekleed en doet moeite om de maaltijd tot een knus samenzijn te la
ten worden. De sfeer die u creëert is bepalend voor ieders ervaring.
Het gaat over het goede en vertrouwde gevoel dat mensen daar bij
hebben.
WAT ZEGT UW VERSTAND?
A/s u slechts beredeneert wat u daarvoor moet ondernemen, komt
het geheel u misschien onzinnig over. Het lijkt bijvoorbeeld een dwaas
idee om vlak na Sinterklaas opeens een vers gekapte spar in uw wo
ning te slepen en deze vol te hangen met lampjes en ballen. Anderen
verklaren deze gewoonte misschien vanuit hun religie. Maar het opzet
ten van een boom heeft in ieder geval niets met het christendom te
maken. Traditioneel stamt dit gebruik af van het heidense lichtfeest
waarin, vlak na de kortste dag, de terugkeer van het licht werd ge
vierd. Mensen vierden het lengen der dagen met groenblijvende plan
ten en kaarsen.
Misschien plaatst u geen boom in uw huiskamer. Wellicht vindt u het
onzinnig om een nieuwjaarswens toe te zenden aan een relatie die u
de dag daarna weer ontmoet. Houd er dan
wel rekening mee dat een ander dat verschil
lend kan ervaren. Als u totaal ongevoelig
zou zijn voor sfeer, zou u ook de muren van
uw woning niet hoeven te behangen of te
sauzen, want erg functioneel is dat ook
niet. Met het laagje papier of verf
dat u op de wand aanbrengt ca
moufleert u alleen de grauwe
muur waardoor uw huiskamer er
aantrekkelijker uitziet. Dit zou u
zo kunnen zien. Toch zorgt het
behang niet alleen voor een net
te afwerking. Het is ook bepa
lend voor de stijl die uw huis
heeft en de huiselijkheid die het
biedt. De fijne nuances, zoals de
wandbekleding, de vloerbedekking en
de meubels die u kiest, bepalen de
sfeer in uw woning: modern of klassiek.
FRANKVAN MARWIJK
LICHAAMSTAALEXPERT
Frank van Marwijk (1960) is sociotherapeut en directeur
van trainings- en adviesbureau Bodycom Lichaamscommu
nicatie. Hij heeft zich gespecialiseerd in de (non-verbale)
communicatie. Sinds 2001 verzorgt hij lezingen, in com
pany workshops en presentaties op congressen.
Frank van Marwijk schreef de boeken:
Lichaamstaal bij baby's (Het Spectrum, 2006)
Manipuleren kun jé leren (Haystack, 2008)
Manipuleren op je werk (Haystack, 2009)
zie ook: www.lichaamstaal.nl
Het bepaalt uw ervaring. Het zorgt ervoor dat u zich thuis voelt of
niet.
Het vuurwerk met Oud en Nieuw werd ooit afgestoken om kwade
geesten te verjagen. Deze betekenis is voor ons ook verdwenen. Het
opzetten van de kerstboom en het afsteken van vuurwerk zijn alleen
nog tradities die de sfeer van Kerst en Oud en Nieuw bepalen. Ze zor
gen voor de vertrouwde ambiance die ons nostalgische herinneringen
biedt waar we-ons goed bij voelen. In onze beleving hoort dit alles er
gewoon bij; niet meer en niet minder.
OPROEPEN VAN
POSITIEVE GEVOELENS
Kerstmis en Oud en Nieuw zijn feesten die bij de meeste mensen een
positief gevoel van sfeer oproepen. De media en de commercie spelen
daar graag op in. In deze tijd is de televisieprogrammering gevuld
met romantische kerstfilms en sfeervolle lifestyle- en culinaire pro
gramma's. Winkelketens adverteren met cadeautips. De kredietcrisis
heeft zijn weerslag op het koopgedrag van consumenten, maar nog
niet met Sinterklaas en Kerst. De sfeervolle traditie heeft blijkbaar
zo'n hoge gevoelswaarde dat mensen daar nog niet op willen bezuini
gen. Ook anderen commerciële bedrijven trachten de sfeer van kerst
over te brengen op hun relaties. Als het een bedrijf lukt om een goed
gevoel op te roepen bij klan- ten, zullen deze ook
positieve associaties bij het bedrijf krijgen. De
gevoelens van klanten wor- den beïnvloed
door de sfeer die een bedrijf uit-
O
straalt. En ook op de medewerkers van het bedrijf zelf heeft de sfeer
effect.
BENT U SFEERGEVOELIG?
Sfeer kan te maken hebben met de entourage in het gebouw en met
de manier waarop de mensen met elkaar omgaan. Als de sfeer veran
dert, kan dat zijn weerslag hebben op het welzijn van de mensen.
Toch blijkt niet iedereen daar even gevoelig voor. Ik heb eens een ver
gadering bijgewoond waar het team met hun leidinggevenden de
sfeer in de organisatie besprak. De medewerkers verweten hun leiding
gevenden dat zij weinig gevoel toonden. Zij verstonden volgens hen
niet de kunst om zich goed in te leven in hun medewerkers.
De leidinggevenden op hun beurt beschreven de bijeenkomst als over
matig emotioneel. Ze weerlegden alles met inhoudelijke argumenten
en gaven te kennen niet te snappen waar het nu eigenlijk over ging.
Sfeer heeft te maken met gevoelsmatige associaties, ledereen heeft de
ze niet in even grote mate. Dit kan leiden tot wederzijds onbegrip.
Voor managers is het belangrijk dat ze zich enigszins leren te verplaat
sen in de gevoelens van de medewerkers, ook als ze deze gevoelens
zelf niet zo beleven. Irreële ideeën en verwachtingen hoeven helemaal
niet zo irreëel te zijn als u zelf denkt. De gevoelens die mensen heb
ben bij sommige gedragingen zijn niet altijd zo goed te beredeneren.
Denk maar weer terug aan de kerstboom die u in uw huiskamer
plaatst. Functioneel is dat feitelijk niet. Het is dan ook niet de boom
in huis waar u warme gevoelens krijgt, maar de sfeer die aan deze
traditie gekoppeld zit.
Wat de sfeer in een organisatie is, is las
tig beet te pakken. Het gaat om subjec
tieve ervaringen en gevoelens die
ook nog per persoon kunnen
verschillen (zelf associeer ik
de sfeer van Kerst bijvoor
beeld eerder met Duitstali-
ge engelenkoren en min
der met Jingle Bells of
Rudolph the
Red-Nosed Reindeer).
Toch laat de heersende
sfeer zich vaak kennen
door het gedrag en de
uitspraken van mensen.
Probeer zelf eens te ontdek
ken wie of wat de sfeer bepaalt.
Tekst Frank van Marwijk
