Mediamacho's knokken om
spectrum 8
'Montgomery
ziet zichzelf als
een soort goeroe'
Zaterdag 27 november 2010
Onrust bij mediabedrijf
Wegener. Het plotse vertrek van
topman Joop Munsterman is een
gevolg van een botsing tussen
grote ego's en bedrijfsculturen.
Dat blijkt uit gesprekken met
tientallen betrokkenen.
door Chris van Alem, Rik Elfrink
en Peter letunissen
W
oensdagavond 22 sep
tember 2010. De tele
foon rinkelt bij Sylvia
Boeker, de rechtérhand
van Wegener-topman
loop Munsterman. „Sylvia, met mij, loop.
Ik kan niet meer, ik ga weg."
Woorden die aangeven dat het spel tussen
Wegener en Mecom is gespeeld. In de
hoofdrollen: de geboren Noord-Ier David
Montgomery (62) en Twentenaar Joop
Munsterman (59).
Terug in de tijd. David Montgomery is een
ambitieuze journalist, die het bij de Engel
se tabloid Daily Mirror brengt tot topbe
stuurder. Mede omdat hij rigoureus weet
te saneren. Wat hem niet populair maakt
bij collega's, wel bij investeerders. Toch
wordt hij er in 1999 uitgeschopt na een in
terne ruzie. Montgomery zit niet bij de
pakken neer. Hij sticht Mecom. Een inves
teringsmaatschappij in Londen met een
handvol medewerkers. Met charme en
overtuigingskracht haalt hij honderden
miljoenen ponden op in de Londense city
en koopt hij in rap tempo uitgevers op het
vasteland. Vanuit een kamertje in de Britse
hoofdstad bestuurt Mecom aan de andere
zijde van het kanaal uiteindelijk 300 kran
tentitels die samen ongeveer 10.000 mede
werkers hebben.
In Enschede werkt bij Wegener een ande
re man hard aan zijn carrière: Joop Mun
sterman. Er zijn parallellen tussen hem en
Montgomery. Beiden zijn bescheiden van
postuur, generatiegenoten, selfmade men,
die vanuit bescheiden posities de top be
stormen. Keiharde werkers met ambitie,
die op tenen hebben gestaan, vijanden ken
nen. Waar de een het stereotype is van de
flegmatieke Brit, passen bij de ander de ter
men 'uitbundig' en 'kleurrijk'. Hun wegen
zullen elkaar kruisen.
Begin 2007 klopt Montgomery aan bij Jan
Houwert. De topman van het Wegener
concern, dan nog baas van Munsterman,
wordt overvallen door de belangstelling
van Montgomery. Na eerdere verkennin
gen bij het Noorse Schibsted en de Bel
gische uitgeverij De Persgroep, die tot
niets leidden, heeft Houwert oren naar het
verhaal van 'Monty'.
Mecom heeft veel geld. En wie Montgo
mery voor het eerst ontmoet, ervaart een
charismatische, vriendelijke man, spre
kend met een zachte stem, die op beschei
denheid lijkt te duiden. Montgomery pakt
de Wegener-topman in met zijn droom
van één Europees mediabedrijf. Dat tal
van synergievoordelen kent en waarbin
nen Wegener als grootste partner een cen
trale rol gaat vervullen. Houwert en Mont
gomery bouwen kastelen. Ze willen het Al
gemeen Dagblad overnemen en hun lezers
- via internet - reizen, boeken, dvd's en
bioscoopkaartjes verkopen. Houwert bezit
een aanzienlijk deel van de Wegener-aan-
delen. Geïnspireerd besluit hij die om te
zetten in Mecom-aandelen. Een kapitale
vergissing, zo blijkt later.
De Britse bedrijfscultuur verschilt van die
op het vasteland. Een Britse investeerder
die de baas is binnen een Nederlands kran
tenconcern. Dat gaat niet goed, voorvoelt
een adviseur van de ondernemingsraad
van Wegener direct. Een andere deskundi
ge, Prof Rien Segers van de Rijksuniversi
teit Groningen, duidt het verschil: „Britten
zijn geworteld in de Anglo-Amerikaanse
cultuur. Ze gaan voor de aandeelhouders,
voor winst. Bedrijven worden beschouwd
als object om mee te spelen. Er wordt am
per rekening gehouden met belangen van
werknemers. Een model dat haaks staat op
de typische Nederlandse poldercultuur."
Al snel ontpopt de tengere Montgomery
zich tegenover de fysiek forse Houwert als
David uit de bijbelse parabel. Hij vloert
zijn aanvankelijke compagnon probleem
loos. De inkt van het overnamecontract is
amper droog of het eerste conflict tussen
Mecom en Wegener dient zich aan. Achter
de rug van Houwert om, wil Montgomery
de drukpersen van Wegener verkopen.
Ook annuleert hij, na overleg, de order
voor nieuwe persen. Houwert is des dui
vels en scheldt Montgomery de huid vol.
De ogenschijnlijk bescheiden 'Monty' rea
geert emotieloos, hoort geen argumenten.
„In feite was je beter af als je tegen een
boom praatte dan tegen Montgomery",
zegt Rob Pieterse, ex-bestuurslid van Me
com en oud-commissaris van Wegener.
Intussen komt er van de beloofde schaal
voordelen van het Europese krantenimpe
rium weinig terecht. De aankoop van het
Algemeen Dagblad wordt geannuleerd,
Wegener krijgt niet de beloofde hoofdrol
binnen Mecom en synergie wordt niet be
reikt. „Montgomery had een toekomst
beeld, maar geen strategie om er te ko
men", zegt Sylvia Boeker. „Montgomery is
geen manager. Hij ziet zichzelf als een
soort goeroe. Hij moet de geschiedenis in
gaan als de man die de pers de nieuwe
weg wees. Ik ben nooit zo onder de indruk
van hem geweest, dat ik hem mijn porte
monnee zou toevertrouwen."
De Britse saneerder gaat onverdroten ver
der. 'Empty the banana', zegt hij regelma
tig, duidend op het boogvormige hoofd
kantoor van Wegener in Apeldoorn. Per
sen, management, eindredacteuren. Weg
ermee. Ballast voor wie licht en flexibel
wil reizen op de digitale snelweg. Want in
internet, multimedialiteit, daar ziet de Me-
com-topman de kansen. Het zal de komen
de jaren zijn mantra zijn. Een boodschap
die moeilijk beklijft in een wereld waarin
met papier het geld verdiend wordt.
April 2008. De beurswaarde van Mecom is
meer dan gehalveerd en zal uiteindelijk
vrijwel verdampen. Houwert kan het niet
meer aan en verdwijnt vervroegd in de
luwte. In januari 2009 wil hij Montgomery
pootje lichten. Vergeefs. Grote Britse aan
deelhouders blijven Montgomery steunen.
Houwert is ook financieel verliezer: Mont
gomery's Europese droom heeft hem op
papier 135 miljoen euro gekost.
Houwerts opvolger loopt zich langs de zij
lijn warm. Joop Munsterman, van schoon
maker opgeklommen tot topman bij de
huis-aan-huisbladentak van Wegener,
speelt zich in de kijker. De verliezen bij de
huis-aan-huisbladentak buigt hij met run
ning mate Boeker om in winsten. Onder
wijl maakt hij furore door van FC Twente
een topvoetbalclub te maken. Hij is niet
onomstreden. Dagbladjournalisten wan
trouwen de huis-aan-huisbladenmanager.
Munsterman vindt ze duur en eigenzinnig.
Ook anderen hebben kritiek. „Munster
man koopt loyaliteit", zegt een manager
die met hem samenwerkte. Loyale mana
gers mogen mee naar FC Twente. Een au
to die bij Wegener uit de lease komt,
wordt voor een zacht prijsje aan een ge
trouwe aangeboden. Mensen met wie hij
niet uit de voeten kan, schrijft hij af 'Aan
zeurzakken hebben we niks', is een lijf
spreuk.
Montgomery wil Munsterman als nieuwe
topman. Tot ergernis van Montgomery
slaat Munsterman na zijn benoeming di
rect piketpalen. Montgomery niag niet
meer spreken met Nederlandse directeu
ren en hoofdredacteuren. De Brit die, als
typisch Angelsaksisch manager, de werk
vloeren betrad om gevraagd en onge
vraagd opdrachten te geven, moet opzou
ten. Munsterman vindt dat de Brit onrust
zaait. „Die Engelsen, die moet je mana
gen", zegt hij tegen de ondernemingsraad.
Montgomery mag bij een bespreking bij
Wegener in Apeldoorn plaatsnemen op de
gang, waar hij in plaats van een discussie
over cijfers met hoofdredacteuren over
kunst praat. En Munsterman? Die wint kre
diet door een stakingsdreiging bij de dag
bladen te bezweren. Krijgt hij zijn zin niet,
dan is hij niet te beroerd direct met zijn
portefeuille te zwaaien.
Zomer 2008. Het zit Mecom niet mee.
Schuldenlasten, kredietcrisis, dalende ad
vertentie-inkomsten. Montgomery is wei
nig zichtbaar in Nederland. De waarde van
het aandeel is gedecimeerd, de Europese
droom vervliegt. Een bankroet van Me
com dreigt. „Ik neem die hut wel over",
zegt Munsterman zelfverzekerd binnen de
directie van Wegener. Een halfjaar later
sluit hij een megacontract met de steenrij
ke Marcel Boekhoorn over een vergaande
samenwerking met diens dagblad De Pers.
Dat voedt de overnamegeruchten, die na
tuurlijk ook Mecom bereiken. Zover komt
het niet. Ondanks de crisis slaagt Montgo
mery erin nieuw geld te vinden en bedrijfs
onderdelen te verkopen. De kat met negen
levens landt weer op zijn poten.
Munsterman waant zich veilig en machtig
met prima resultaten en goed verdedigba
re bedrijfsplannen voor 'zijn' concern.
Toch beginnen de panelen te schuiven.
Volgens Sylvia Boeker begint nu het spel
van de sterke mannen en grote ego's: „Het
ging niet meer over goede cijfers of slim
me plannen, maar simpelweg over wie de
baas was."
Montgomery doet een zet die Munster
man en Boeker te laat doorzien. Hij richt
de European Management Board (EMB)
op. Een onschuldig orgaan, zo wordt voor
gespiegeld, bedoeld voor het uitwisselen
van ervaringen en kennis. Al snel blijkt het
een paard van Troje waarmee het ogen
schijnlijk ongenaakbare Munstermanimpe-
rium overwonnen moet worden. Het
EMB is geen praatclub. Het neemt beslui
ten over de Europese activiteiten. Daar
mee raakt Wegener haar relatieve zelfstan
digheid kwijt.
Een EMB-voorstel voor de uitbesteding
van ICT-activiteiten van Mecom (en We
gener) naar India is de opmaat. Munster
man ziet grote risico's, weinig verdiensten.
Montgomery ziet geen risico, maar groot
geld. Uitbesteding levert volgens hem
10 miljoen per jaar op.
De animositeit groeit. Zo herinnert een
voormalige directeur zich: „Munsterman
ondiep gesprekken met Montgomery, bij
voorbeeld door met een prop watten in