TV bepaalt succes van boek
media
rrf
31
De verkoop van boeken wordt steeds meer gedirigeerd door tv.
Mediatrainingen maken de meest schuwe auteur rijp voor de buis,
maar de boekenbranche verlangt in stilte terug naar de tijd van
Hier is... Adriaan van Dis.
door Monique Brandt
TERUGGESPOELD
Antonia
media@wegener.nl
IS1 024-3650570
Zaterdag 27 november 2010
De online-boekhan-
dels Libris en Bol
weten het: als er
's avonds een schrij
ver op tv is, schie
ten diens verkoop
grafieken meteen omhoog. „Wij
houden auteurs die optreden bij
Pauw Witteman en bij De wereld
draait door goed in de gaten. Boe
ken die in de journaals besproken
worden, doen het ook goed", zegt
Ilona de Bok van Bol.
Net als Bol heeft Libris op de web
site een pagina waarop de op tv be
handelde boeken zijn te vinden.
„We willen de klant wegwijs ma
ken", vertelt Carolien Damwijk, di
visiemanager van Libris. „Vroeger
kreeg de boekhandel een klant die
zei: 'Ik zag gisteren een rood boek
op tv, het ging over paarden'. Nu
vinden klanten dat boek zélf"
Ook zij noemt Pauw Witteman
en DWDD 'factoren van belang'.
„Men koopt een boek om lekker
in weg te duiken en gaat af op wat
op tv wordt besproken, om teleur
stelling te voorkomen."
Uitgever Wanda Gloude van Am
bo Anthos: „Tegenwoordig willen
mensen altijd een mening hebben.
Uit een soort gemeenschapsgevoel
wil men kunnen meepraten. Dus
moet je allemaal hetzelfde boek le
zen. Mensen willen houvast bij de
keuze voor een boek omdat het
verkooptechnisch een eigenaardig
product is. Als je parfum koopt,
ruik je eerst en een cd beluister je
in de winkel. Van een boek weet
je niet hoe je leeservaring uitpakt.
Kopers gaan af op de mening van
mensen die ze vertrouwen, zoals
presentatoren." Damwijk: „Recen
sies en literaire bijlagen in kranten
en tijdschriften nemen af of ver
dwijnen, maar de behoefte aan
duiding is er nog steeds."
De invloed van tv op boekverkoop
is niet nieuw. Auteurs die vroeger
bij Sonja Barend zaten, waren ze
ker van grote belangstelling. De
boekenbranche denkt met wee
beeld Mark Reijntjens
moed terug aan Hier is... Adriaan
van Dis. In literaire, maar losse ge
sprekken werd de ziel van bezoe
kende schrijvers blootgelegd. „Als
een auteur 's avonds bij Van Dis
zat, kon je als uitgever de volgende
ochtend beginnen met herdruk
ken", weet auteur en literair agent
Paul Sebes nog. „Neem Emmanuel
Le Roy Ladurie, auteur van Mon-
taillou, een ketters dorp in de Pyre
neeën 1294-1324. Zat die stoffige
Franse professor aan tafel met een
boek over een dorp in de Pyrenee
ën in de middeleeuwen. Niet op
windend. Maar door Van Dis werd
het een absolute hit!"
Het Boekblad becijferde ooit dat
negen seizoenen Van Dis op tv de
boekenbranche 50 miljoen gulden
omzet opleverde. Concrete cijfers
over de huidige invloed van tv op
boekverkoop zijn er niet. Eén blik
op de bestsellerlijsten toont wel
aan daf boeken van mediapersoon
lijkheden vaak extreem goed gaan.
De bestsellercultuur lijkt in elk ge
val versterkt te worden door de te
levisie.
Marc van Biezen, auteur van vier
dichtbundels en publiciteitsmede
werker bij uitgeverij Meulenhoff/
Boekerij, begon dit jaar voorzich
tig met het geven van mediatrai
ningen aan auteurs, speciaal met
het oog op televisie-optredens.
Die trainingen zijn zo succesvol ge
bleken, dat hij het aantal komend
jaar wil verdubbelen. „Met name
fictieschrijvers leven behoorlijk so
litair. Ze zijn zo bezig met de bin
nenwereld, dat het moeite kost
zich in de buitenwereld te manifes
teren. Ik help ze beter uit de verf
te komen, zonder dat ze zich an
ders voordoen.
Van Biezen is blij dat schrijvers te
genwoordig in allerlei soorten pro
gramma's aantreden. Het geeft de
verkoop een duw. Paul Sebes ziet
juist minder mogelijkheden voor
zijn auteurs. „Op tv is vooral ruim
te voor non-fictie. Met een roman
hoefje niet aan te komen." Hij ver
telt hoe hij een jaar bezig was om
Robert Vuijsje op tv te krijgen.
Diens debuut Alleen maar nette
mensen (2008) gaat over de zoek
tocht van een joodse jongen van
goede komaf naar een 'intellectue
le negerin' als vriendin. „Pas toen
er een rel ontstond omdat enkele
zwarte vrouwen zich gediscrimi
neerd voelden, belden opeens alle
programma's. Het gaat om reuring
in plaats van inhoud, zoals bij Van
Dis. Bij DWDD zit een auteur
naast jenny en Danny de Munk
die vertellen over hun verhuizing.
Daar ga je met je hoge cultuur."
Sebes betreurt het dat er geen echt
toegankelijk boekenprogramma is
voor een breed publiek. Hij klopte
met eigen formats bij tv-producen-
ten aan. „Een Idols voor schrijvers
of een realitysoap: schrijvers lei
den een bijzonder leven. Geen be
langstelling."
En Wanda Gloude: „Waar blijft de
Nederlandse Oprah, die echt men
sen aan het lezen krijgt? Er is op
tv niemand met de status van
Adriaan van Dis. Niet dat er lange
gesprekken moeten komen, als er
maar een charismatische persoon
lijkheid is, die kijkers aanspreekt.
Haal desnoods Sonja weer terug!"
Reageren?
redactie.media@wegener.nl
In de serie Teruggespoeld staat
wekelijks de spot gericht op
een filmklassieker die op veel
mensen een onuitwisbare
indruk heeft gemaakt.
Cowboyfilms, oorlogsfilms en thril
lers: wie heeft er niet een of meer
van bekeken? Na drie of vier had
je ze allemaal wel gezien. Ondanks
levensechte decors, indrukwekkende na-
tuurshots en full colour camerawerk was
het toch vaak allemaal zwart-wit werk dat
je te zien kreeg. Good guys tegen bad boys.
In de jaren tachtig van de vorige eeuw
dook er ineens een nieuw genre op: de fe
ministische film. Boef, roodhuid, spleetoog
en mof van de feministische film was de
man. Deugniet, geboren om het onderspit
te delven tegen de good girls 'in the war
door Ray Simoen
between the sexes'. Een 'loser' met een te
grove bek, een te groot ego en twee te losse
handjes. In deze traditie staat het werk van
Marleen Gorris. Na de controversiële film
'De stilte rond Christine M' (1982), het ex
treme 'Gebroken spiegels' (1984) en het te
leurstellende 'The last island' (1989), brak
de cineaste in 1995 internationaal door met
'Antonia'. De film won in 1996 een Oscar
als beste buitenlandse film.
Antonia - indrukwekkende rol van Willeke
van Ammelrooy - blikt op haar sterfbed te
rug op haar leven. Dat speelt zich voorna
melijk af in het dorp waarnaar ze met doch
ter Daniëlle na de dood van haar moeder,
vlak na de Tweede Wereldoorlog, terug
keerde. Tegen de achtergrond van de ver
strijkende seizoenen - prachtig melancho
lisch gefilmd - voltrekt zich het leven van
de oervrouw Antonia: moreel en fysiek
mooi en sterk houdt ze zich staande in een
dorp waar mannen de toon proberen te zet-
Willeke van Ammelrooy schittert in de
titelrol in de film Antonia. foto GPD
ten. Haar dochter wil geen man, maar wel
een kind. Daarvoor trekt ze naar de stad
om zich te bedienen van een blonde, aardi
ge dekhengst. Maar met een man weet je
maar nooit. Reden waarom ze na de daad
op haar handen gaat staan om zeker te we
ten dat het zaad binnenblijft.
Daniëlle krijgt een kind, uiteraard een
dochter en hoogbegaafd. Wanneer deze
dochter Theresa ook bevalt van een doch
ter, Sara, die op de energieke en levens
krachtige Antonia lijkt, is de cirkel rond en
beslist Antonia dat het tijd is te sterven. Te
vreden, want de vrouwen in haar leven
zijn allen vrij en onafhankelijk: Daniëlle
met haar schilderijen, Theresa met de we
tenschap, Sara met haar kinderlijke on
schuld, Antonia met haar liefde voor de na
tuur. Veelzeggend beeld: Antonia, de 'leven
gever' die zaaiend over het land gaat.
Al deze vrouwen zijn zo prachtig, omdat ze
omringd worden door zwakke mannen. Ge
welddadig, geil, bezopen, geestelijk onvol
wassen, onzelfstandig en kinderlijk simpel.
Alleen een vrouwenhand maakt de man
tot mens. Een anarchistisch sprookje noem
de Marleen Gorris haar film dan ook.
