O udejaarsconference:
oer-Hollands fenomeen
5
selectie
donderdag 25 november 2010
Streetparade Jazzband
The Original Zealand Streetparade
Jazzband was jarenlang een vaste
waarde op evenementen zoals Jazz
by the Sea en het Jazzfestival Mid
delburg, maar ook elders in en bui
ten Zeeland. Na zestien jaar heeft
de groep besloten er een punt ach
ter te zetten. Met een groot con
cert neemt zij afscheid.
Zaterdag 2 7 november, De Halve
Maan, Oostkapelle, 20.00 uur.
Robbert Jan Proos
De oorspronkelijk uit Zeeland af
komstige cabaretier Robbert Jan
Proos presenteert zijn nieuwe pro
gramma: Solo, 'een survivaltocht
door de jungle van het vrijgezellen
bestaan'. Hij schakelt als vanouds
snel heen en weer tussen liefde en
leedvermaak, tussen hilariteit en
hartverscheurendheid.
Zaterdag 27 november, De Wegwijzer,
Nieuw- en Sint Joosland, 20.30 uur.
Bettie Serveert
Begin dit jaar moest Bettie Ser
veert haar optreden in 't Beest af
zeggen, maar nu komt de band als
nog. Het trio heeft inmiddels een
uitgebreide tour door Amerika ach
ter de rug, om haar jongste album
Pharmacy of Love te promoten.
In het voorprogramma speelt de
Haagse indieband The Bohemes.
Zaterdag 27 november, 't Beest, Goes,
21.00 uur.
Knijn
De Iers, Schots en Scheve theater
folkgroep Knijn zet na dertig jaar
een punt achter haar bestaan. Ge
zien haar grote reputatie in Zee
land geeft de groep met haar bizar
re muziekapparaten twee af
scheidsconcerten in de provincie.
Zaterdag 27 november, Luctor et
Emergo, Rilland, 20.00 uur. Zondag 28
november, Arsenaaltheater, Vlissingen,
15.00 uur.
Coldplace
Op uitnodiging van Stichting Sur-
vivorsland komt Coldplace op
nieuw naar Zeeland. Het is de be
kendste Coldplay-tributeband van
dit moment, die streeft naar per
fectie. Niet alleen de muziek
wordt geïmiteerd, maar ook de
looks en bewegingen, met Shane
Crofts in de rol van Chris Martin.
Zondag 28 november, Schuttershof,
Middelburg, 18.00 uur.
Deze week maakt Freek
de Jonge een mi
ni-tournee door Zee
land met de try-out
van zijn nieuwste Verlossende
Woord. Dat verlossende woord
wordt gesproken over het voor
bije jaar en zal uiteraard politiek
ingekleurd worden. Wederom
een onvervalste oudejaarsconfe
rence, dus.
We kennen allemaal Freek, we we
ten dus allemaal hoe hij ineens on
gemeen fel uit de hoek zal komen.
Maar meer dan een vermoeden
dat hij - tot 'frontman' van de
'schreeuwbeweging' uitgegroeid -
het zeker gaat hebben over de cul
tuurpolitiek van onze gedoogrege-
ring, heb ik hier en nu niet.
In plaats daarvan wil ik graag eens
stilstaan bij dat typische feno
meen: de oudejaarsconference.
In 2010 hadden we er maar liefst
zes. Van Erik van Muiswinkel,
Freek de Jonge, Guido Weijers,
Arie Koomen, Wilko Terwijn en
Menno Stam, Vincent Bijlo en
Dolf Jansen. Voor 2011 heb ik weet
van Freek, van Youp en van Sjaak
Bral. Maar zij zullen zeker de eni
gen niet zijn.
Dat was in 1954 wel anders. Toen -
en nog lang daarna - was Wim
Kan wel degelijk de enige. Hij is de
oervader van dit 'komische' ver
schijnsel. Op 31 december van dat
jaar kondigde de presentator van
de VARA hem aan op de radio.
Om 9 uur 's avonds. „Om samen
het kleinkunstjaar uit te leiden,
luisteren we vanavond naar Wim
Kan die het uur zal vullen met ei
gen liedjes en conferences.""
En opmerkelijk: terwijl de VARA
nog niet verder dan die éne be
schaafde krijtstreeppak-humorist,
Geert Hoste) Een fenomeen, dat
volgens mij recht doet aan de
'roots' van het cabaret, de onvrede
over mankende bedenksels van ho
ge heren. En daarom zie en hoor
ik ze graag. Al zijn het er tien!
De voorbije week. Ik had
het eerst niet opgemerkt.
Freudiaans? En dan plots,
als door een wesp gestoken, zag ik
hem aangekondigd staan. Je Anne.
Een musical over Anne Frank. Het
zal toch niet waar zijn? De naam
van de makers - hitmusical.nl -
boezemde in dat verband bijzon
der weinig vertrouwen in. Er zou
den toch grenzen moeten zijn. Al
lemaal te begrijpen wellicht, maar
geheel ten onrechte gedacht.
Je Anne is al eerder als musical op
de planken geweest, oorspronke
lijk in Amerika (1985), later in
Vlaanderen (1994) en deze versie
is écht ingetogen en zorgvuldig.
Natuurlijk zweer ik, als ervaren le
zer, bij het boek. Maar als een an
der, jonger en minder leeslustig pu
bliek het verhaal op deze manier
moet horen, heb ik daar volledig
vrede mee.
Een sober en indringend decor,
een enorme davidsster als speel
vlak, daarop tussen wat koffers en
kisten claustrofobisch weinig ruim
te voor de spelers. Een verhaal dat
'weegt', maar nooit zwaar of senti
menteel wordt. De beklemmende
momenten goed uitgelicht, letter
lijk en figuurlijk. De muziek (van
Michael Cohen) treffend in zijn
schrille akkoorden en bijna rou
wende melodie. Meestal alleen
een piano, soms ook een klarinet
(hét klezmer-instrument). En gave
stemmen.
Try-out Freek de Jonge, vanavond in
De Stenge in Heinkenszand (20.00
uur), morgen in Luctor et Emergo,
Rilland (20.00 uur), zaterdag in
Nieuwe Haestinge, Sint-Maartensdijk
(20.15 uur, uitverkocht) en zondag in
Porgy en Bess, Terneuzen (gewijzigde
tijd: 13.00 uur, uitverkocht).
toen bijna synoniem was met de
PvdA, kreeg juist die partij er flink
van langs. De toon was al direct ge
zet, er diende niets en niemand ge
spaard te worden. Dat bleek nu
eenmaal de pret van de immer in
het voorbije jaar teleurgestelde va
derlander.
Pas in 1969 bereikte de kleinkunst
ook tv-status. Seth Gaaikema was
de eerste die op de buis verscheen.
Zijn niet speciaal op oudjaar mik
kende conference Heer, Ik Kom
Hier Om Te Twijfelen werd toeval
lig wél op de laatste avond van dat
jaar uitgezonden. In 1971 stond hij
scherper, en was de eerste echte
oudejaarsconference op tv een feit.
Kan wilde niet achterblijven en
vanaf 1973 tot 1982 was hij om de
drie jaar weer de onbetwiste en
enige kampioen. Op tv.
Maar dan dienen jonge, brutale
knapen zich aan: Neerlands Hoop
(Freek de Jonge en Bram Vermeu
len). Al vanaf 1968 actief, en sinds
jaren de stem van alles wat links
en intellectueel was. Scherper dan
ooit tevoren, en niet bang van wil
de improvisatie als het moest.
Freek de Jonge
foto Merlijn Doomernik
(Seth Gaaikema probeert het nog
een paar jaar met zijn veel be
schaafdere humor, maar delft in
1990 definitief het onderspit.) Het
rijk is aan een nieuwe, jongere, kri
tischer generatie. Terwijl in steeds
meer huiskamers steeds meer
tv-schermen opflikkeren, die ook
op oudjaar mogen blijven flikke
ren, ten koste van oliebollen en ge
zelschapsspelletjes.
Het is inderdaad een oer-Hollands
fenomeen, de oudejaarsconferen
ce. (België doet de geschiedenis on
dertussen over, op dit moment
Willem Nijssen blikt elke
week vooruit - en terug -
op bijzondere
toneelvoorstellingen in h
Zeeuwse podiumaanbod.
