261 zeeland
We leren ze
regie voeren
Waè je 't noe over?
Levering pootvis
voor Zeeuwse
Tong verzekerd
Kokkelsterfte
Oosterschelde
valt erg mee
Controle op
fietsverlichting
Onderwijs
ifcr
zaterdag 20 november 2010
Lezing Stichting Tuin van Zeeland
Ecologische waarden van de
landschappelijke beplanting
Dinsdag, 30 november in de Concert en
Gehoorzaal in Middelburg, vanaf 19.30 uur
COUJNSPLAAT - Stichting Zeeuwse
Tong neemt alle materiële midde
len van het failliete tongkweekbe-
drijf Solea Solea in IJmuiden over.
Voor Zeeuwse Tong dat een proef
bedrijf heeft bij Colijnsplaat, is dit
een opsteker. De spullen die zijn
overgenomen, zijn nodig voor het
opkweken van jonge tong. De leve
ring van pootvis voor het project
is daarmee verzekerd. Onderzoeks
instituut Imares zet vanuit IJmui-
den bovendien het onderzoekspro
gramma van Solea Solea voort. An-
dries Kamstra, oprichter van Solea
Solea, komt in dienst van Imares.
YERSEKE - De kokkelsterfte in de
Oosterschelde valt mee. Dat blijkt
uit onderzoek van instituut Imares
in Yerseke. Het gaat om zo'n 30
procent van de volwassen kokkels,
dat komt volgens Imares overeen
met de normale zomersterfte.
Afgelopen juni leek het helemaal
mis met de kokkels. Uit het rap
port van Imares blijkt dat parasitai
re infecties, waarschijnlijk als ge
volg van verzwakking na de koude
winter, de boosdoeners waren.
Toch hebben de parasieten niet uit
zonderlijk veel slachtoffers ge
maakt, blijkt nu.
MIDDELBURG - Overvalteams van
het Regionaal Orgaan Verkeersvei
ligheid Zeeland en het Zeeuwse
Coördinatiepunt Fiets gaan 's och
tends op pad om fietsers met goe
de verlichting te belonen. Zij krij
gen een KansLichtkaart en kun
nen een bon van Vero Moda of
[ack&Jones winnen. Is de verlich
ting slecht, dan krijgen ze een ver
maning en informatie over kor
tingsacties bij fietswinkels.
Mytylschool De Sprienke in
Goes geeft vijfjaar onder
wijs aan ernstig meervoudig
gehandicapte kinderen.
door Cornelleke Blok
Negen uur. Vijf mei
den zitten opgewekt
aan de ronde tafel in
het klaslokaal. Han-
neke (17) kan bijna
niet stil blijven zitten van opwin
ding. Ze klapt enthousiast mee
met de rap, die lerares Gerdje Tons-
beek inzet. 'Goedemorgen, goede
morgen, goedemorgen allemaal!'
Tonsbeek schudt alle leerlingen
één voor één de hand. Terugpra
ten kunnen de meesten niet, maar
een vierkant apparaatje, dat Tons
beek voor hun neus zet, helpt. Na
een druk op de knop klinkt een
vrolijke begroeting.
Het is boodschappendag. Jassen
aan en met de bus naar de super
markt. Zoals elke week. Dit keer
worden ingrediënten gehaald voor
de aardappelsalade, die ze later die
week bij de kookles bereiden. De
meiden krijgen een briefje met
plaatjes van de producten die ge
kocht moeten worden. Amina
haalt de knakworstjes, Savannah
de tomaten, Hanneke de augur
ken, Julienne de mayonaise en El-
les de zilveruitjes.
De Sprienke biedt ernstig meer
voudig gehandicapte kinderen als
enige school in Zeeland de moge
lijkheid om onderwijs te volgen.
„Voorheen moesten deze kinderen
naar een kinderdagcentrum", ver
telt teamleidster Arjanneke Smalle-
gange. „Daar draait alles om te zor
gen voor een goed lichamelijk wel
bevinden van de kinderen. Daar
zorgen wij natuurlijk ook voor,
maar we willen de kinderen zo ver
mogelijk in hun cognitieve ontwik
keling brengen. We willen ze zo
breed mogelijk stimuleren tot zelf
standigheid."
Terug in de klas is het tijd voor
fruit en sap. „Wie gaat de tafel dek
ken?", vraagt Tonsbeek aan de mei
den. Amina schudt haar hoofd.
Nee. Hanneke maakt hetzelfde af
wijzende gebaar. Nee. „Als je de ta
fel niet dekt, kan je niet eten
hoor", probeert Tonsbeek. Ze glim
lacht. „Zo gaat het elke dag."
Soms kan Tonsbeek het moeilijk
laten om haar leerlingen te hel
pen, geeft ze toe. „Maar je moet de
handen op dè rug houden. Daar
hebben ze het meeste aan."
Elles gaat uiteindelijk overstag. Ze
pakt de placemats uit de kast en
jegt ze zorgvuldig op de tafel voor
de klasgenoten. Daarna volgen de
bekers en het bestek. Haar lerares,
van wie ze al drie jaar les krijgt,
kijkt tevreden toe. „Dat kon ze een
paar jaren geleden nog niet hoor."
Het zijn de kleine stapjes, waar
Tonsbeek voldoening uit haalt. Je
moet je definitie van onderwijs bij
stellen. „Rekenen en taal, dat leren
de kinderen hier niet. We probe
ren ze zoveel mogelijk zelfstandig
heid bij te brengen. Het maken
van eigen keuzes is essentieel. Et is
niets beroerder dan dat je nooit
zelf iets kan kiezen. Het is heel erg
leuk als je ze vooruit ziet gaan.
Maar je moet genoegen nemen
met kleine stapjes."
In een klaslokaal verderop helpt
Marian Koole de vierjarige Wyatt
bij het eten van een koekje. Als hij
het binnen heeft, houdt ze een
nieuwe in de lucht met de ene
hand. Een bekertje water in de an
der. Ze beweegt ze beurtelings van
links naar rechts, vlak voor zijn ge
zicht. „Je blijft de koek volgen, dus
volgens mij wil je die", fluistert ze
hem toe. Zo leert ze hem zijn eer
ste eigen keuzes te maken. „We
willen ze leren de regie over hun
leven te voeren. Als je blijft herha
len, dan heeft het op den duur ef
fect. Soms duurt het een jaar."
Even later kiepert Koole een em
mer met herfstblaadjes leeg op het
plankje van de rolstoel van Björn
(5). Ze knispert, wacht tien secon
den en knispert nog eens. Daarna
pakt ze Björn's handen vast en
laat hem de blaadjes voelen. „Door
ze dingen te laten ervaren, hopen
we dat ze meer begrijpen. Uitein
delijk proberen we ze taal bij te
brengen." Ze ziet Björn vooruit
gaan. „Vorig jaar deed hij alles in
zijn mond. Nu ervaart hij dingen
al door ze vast te pakken. Hij her
kent ook meer van z'n omgeving."
Ze zingt een liedje. Een grote glim
lach verschijnt op Björns gezicht.
Het 'Leerweg 3-onderwijs' op De
Sprienke' is bedoeld voor ernstig
meervoudig gehandicapte leerlin
gen en bestaat vijf jaar.
Er wordt les gegeven aan kinderen
van vier tot twintig jaar oud. Hun
ontwikkelingsleeftijd varieert van 3
tot 36 maanden. Ze hebben een
IQ tot 35.
Dit onderwijs wordt in Zeeland
maar op één plek gegeven.
Sinds de oprichting is het aantal
leerlingen gegroeid van vier tot
bijna veertig leerlingen.
De veertienjarige Elles doet elke week boodschappen, samen met haar
Savannah (16) en Amina (17) pakken in bij de kassa.
door Engel Reinhoudt
Ik belle je mae even op, wan
anders dienk je da 'k glad
noait van m'n eigen laet oare.
Mae sinds zondag 'k last
van een virus. Aolles is an'etast en
z' mog mae pas aolles nog nae'
ezien Volgens mien ei die vent 'r
glad nie zó vee verstand an as a 'k
eést docht. Noe wilt 'n d'r aolles
uut'aele, mae dan lig ik wè zes we
ken stille. En oevee a dat aol nie
kost! Ik mö wachte toet a die vent
ewist eit. Die maèkt een scan en
dan ziet 'n waè en wat a t'r precies
an d' and is."
-„Doe ze dat dan thuus?"
-„Ia, oe mö 'k daè anders kom-
me?"
-„O, ik wist nie a dat kon? Dat is
toch nog a een apperaat."
-„Dat vaol nog a mee or. Die sluut
j' an op z'n laptop en hupsakee. 't
Is net a t'n 't zö druk eit en a je
dus lank wachte mot."
Hp
-„la, tegenwoordig je voe aolles
een wachtlieste. Mae wordt het
vergoed of mö je 't zelf betaele? En
maèkt die vent van die scan het ok
glieke wee in orde?"
-„In orde, in orde, dat ligt 'r mae
an wat a 't is. Best kans a je pas
over een weke of wat mie eêl je
zaakje naè Goes mot, wan um doe
volgens mien alleêne mae scanne.
't Za me benieuwe wat a dat
uuteindelijk za ge koste. Garantie
'k nie mï."
-„Neê, dat begriep ik, a je naebie
70 bin, bï je nie bepaeld mï
nieuw."
-„Wat ei m'n leeftied d'r noe mie
te maeken? Of a je noe jonk of
oud bin, 'n virus ou je nie tegen."
-„Mien gieng het over de kosten.
Of a de CZ het volledig vergoedt
of nie?"
-„De CZ? Waè je 't noe over?"
-„Nou of a zö'n scan an uus onder
de declarabele kosten vaolt.
A je extra verzekerd bin, is dat
meestal zö, mae nie iedereen doe
dat!"
-„Mae de CZ doe toch mae alleêne
in ziektekosten en nie in compu
ters?"
