II
vandaag
uitgelicht
Albino's
Zonnebrandcrème van groot belang
Voor het eerst is in Tanzania een albino in het parlement
gekozen. Dat is bijzonder omdat albino's in dat land hun
leven verre van zeker zijn. De jacht op hen is geopend. Ook
op het parlementslid, zo bleek deze week.
I
foto Jens Grossmann/HH
Wat begon met één simpele goedgevulde doos in 2004, is uitgegroeid tot hulp
aan 2500 albino's in Afrika. De Stichting Afrikaanse Albino's probeert de kwali
teit van leven te verbeteren met een simpel product: zonnebrandcrème.
vrijdag 19 november 2010
'Albino's
kunnen niet
sterven'
door Miriam van den Brartd
Mijn tegenstan
ders maakten
me belachelijk.
Ze zeiden dat
albino's vitami
ne C missen en
dat ze daarom niet kunnen naden
ken."
Salum Khalfani Bar'wani is als eer
ste albino verkozen tot parlements
lid in Tanzania. „Mensen geloof
den nooit dat een albino of een ge
handicapte zon kans zou krijgen
zonder te zijn voorgetrokken. Nu
geloven ze dat we capabel zijn", zo
vertelde hij, enkele dagen na de
verkiezingen van 31 oktober.
Tot zover het goede nieuws uit
Tanzania. Het slechte albino-
nieuws kwam deze week uit de
mond van diezelfde Bar'wani.
„We hebben informatie ontvan
gen dat een groep van vijf men
sen, sommigen met militaire trai
ning, mij in het geheim op de hie
len zitten sinds ik gekozen ben."
Het is voor Bar'wani zaak dat de
achtervolgers hem niet te pakken
krijgen. In drie jaar tijd werden in
Tanzania al zeker 57 albino's ver
moord. Eind oktober nog werd
het lichaam van een albinojonge
tje in stukken gesneden terugge
vonden op de grens tussen Tanza
nia en Burundi. De Tanzaniaanse
politie arresteerde vijf mannen die
het jochie uit zijn huis hadden ont
voerd. Zij zouden hoofd, armen
en benen van de jongen bij zich
hebben gehad.
De moord, hoe gruwelijk ook, is
geen uitzondering. Lichaamsdelen
van albino's worden verkocht aan
medicijnmannen die er magische
drankjes van maken. Volgens Afri
kaans bijgeloof wordt degene die
zo'n albinodrankje tot zich neemt
rijk en gelukkig.
Albino's in Oost-Afrika zijn hun le
ven daarom niet zeker. Ze zijn
bang te worden ontvoerd en te ein
digen zoals het 9-jarige jongetje.
De moorden zijn niet iets van de
laatste jaren, maar de aandacht er
voor is wel toegenomen.
Franck Alphonse van de Hand of
Africa Foundation, zelf afkomstig
uit Tanzania, zegt dat moorden
vroeger vaak niet werden opge
merkt. „Volgens het Afrikaanse bij
geloof kunnen albino's niet ster
ven, slechts verdwijnen. Dus als er
een verdween maakte niemand
zich daar bijzonder veel zorgen
over. Het kon ze weinig schelen."
De wereld voor albino's is de laat
ste jaren zeker gevaarlijker gewor
den sinds medicijnmannen- en
Aibinisme is een erfelijke afwij
king. Het lichaam maakt geen pig
ment aan. Hierdoor hebben albi
no's witte haren, een witte huid en
zeer lichte ogen.
Door het gebrek aan pigment mis
sen albino's de bescherming tegen
UV-straling. Ze verbranden erg
snel. Hierdoor is het risico op huid
kanker groot. Ook kan de UV-stra
ling het netvlies van de ogen be
schadigen. Albino's zijn ondanks
dat al vaak slechtziend.
Simpele oplossingen zijn zonne
brandcrème en een zonnebril,
maar deze zijn niet altijd voorradig.
Beide ouders moeten drager zijn
van het recessieve gen dat aibinis
me veroorzaakt, wil het kind ook
een albino zijn. Aibinisme komt we
reldwijd voor bij zo'n 1 op de
17.000 tot 20.000 mensen. In Afri
ka ten zuiden van de Sahara ligt
MADAGASKAR
infographic: CRW
die verhouding heel anders. Daar is
1 op de 2.000 tot 5.000 mensen al
bino. De reden is onbekend.
Albino's in Afrika worden niet al
leen vaak gediscrimineerd, maar
worden ook slachtoffer van ver
krachting, mishandeling en moord.
Volgens Under The Same Sun,
een Canadese stichting die zich in
zet voor albino's in Afrika, zijn vol
gens de officiële cijfers tussen
2007 and 2010 66 personen met
aibinisme aangevallen in Tanzania.
Daarvan overleden er 57. Ledema
ten werden afgehakt en verkocht
aan medicijnmannen. De cijfers
zijn volgens de albinogemeenschap
zelf te laag. Het aantal aanvallen in
Tanzania ligt volgens hen rond de
100.
De daders worden zelden opge
spoord. In augustus werd een 28-ja-
rige Keniaan veroordeeld tot
17 jaar cel. Hij zou gepoogd heb
ben een albino te verkopen voor
250.000 dollar.
In buurland Burundi, waar de afge
lopen jaren zo'n 15 albino's zijn ge
dood, worden daders vaker ver
volgd. In 2009 werden acht men
sen veroordeeld.
Salum Khalfani Bar'wani
foto Yasuyoshi Chiba/AFP
vrouwen hun zinnen op de li
chaamsdelen van de albino's heb
ben gezet. De Tanzaniaanse presi
dent Jakaya Kikwete benoemde in
2008 een albinovrouw tot parle
mentslid. Hij wilde duidelijk ma
ken dat hij de handel in lichaams
delen afkeurde. Ook trok hij ver
gunningen in van traditionele ge
nezers. Volgens Martin van Vliet,
onderzoeker van het Afrika Studie
Centrum in Leiden, werkte die be
noeming heilzaam voor de albi
no's. „Ik heb vorige week nog een
albino gesproken in een klein
Masaï-dorp. Hij vertelde dat door
de benoeming van die vrouw er
meer aandacht is gekomen voor
het probleem. Op tv, maar zelfs in
de kleinste gehuchtjes werd door
de landelijke en lokale overheden
en maatschappelijke organisaties
geprobeerd voorlichting te geven.
Bijvoorbeeld door het opvoeren
van theaterstukjes."
De Hand of Africa Foundation, ge
vestigd in Nederland, is een organi
satie die albino's in Tanzania pro
beert te helpen, onder meer door
onderwijs te regelen en voorlich
ting te geven. Het dagelijks leven
van albino's is zonder de eeuwige
dreiging van ontvoering al moei
lijk genoeg, zegt Alphonse. „Ze
gaan zelden naar school en vin
den geen werk. Ze worden gepest
of genegeerd. Er zijn geen medicij
nen. Familie laat hen links liggen.
Het is niet zelden dat een man
zijn vrouw buiten trapt als ze een
albinokindje heeft: gekregen. Hij
denkt dat het alleen aan haar ligt.
Vervolgens is zo'n vrouw arm,
lijdt ze honger en heeft ze ook
nog haar kind om voor te zorgen."
Dat albino's in Tanzania en buur
landen Burundi, Rwanda en Con
go zwaarder getroffen worden
door bijgeloof dan albino's in an
dere delen van Afrika, heeft vol
gens Alphonse te maken met de
verschillende invullingen van dat
bijgeloof Per regio gaan er andere
verhalen over de 'geneeskrachtige
werking' van albino's. Zo worden
in Zimbabwe vrouwen verkracht
omdat mannen denken dat ze
daardoor van hun aidsbesmetting
afkomen. Het resultaat: de man
nen blijven ziek, en de vrouwen
worden het ook.
Lichaamsdelen van albino's wor
den voor duizenden euro's verhan
deld. De daders worden soms ach
terhaald, en ook soms voor de
rechter gebracht. Maar veel moor
den blijven onopgemerkt voor de
buitenwereld doordat ze zich bij
voorbeeld in zeer afgezonderde ge
bieden voordoen.
En of albino's veel opschieten met
het berechten van de daders is
ook maar de vraag. Volgens de in
de VS gevestigde lobbygroep Salif
Keita Global Foundation, van een
bekende albino-zanger, zitten er
politici en zakenlieden achter de
handel in de lichaamsdelen. Alp
honse vreest dat Bar'wani niet
veel zal kunnen bereiken in het
parlement. „Ik ben er van over
tuigd dat politici betrokken zijn.
Zij kunnen de prijs betalen voor
een albino. De animo om er echt
iets tegen te doen zal dus niet heel
groot zijn. Daarnaast is Bar'wani
van de oppositie. De heersende
partij wil geen succesjes voor de
oppositie."
De voorzitter van de Hand of Afri
ca Foundation gaat binnenkort
weer naar Tanzania. Hij wil het al
bino-parlementslid ontmoeten.
„Ik wil met hem praten over on
derwijsprojecten. Het is heel moei
lijk voor ons om voldoende geld
binnen te halen. Misschien kan hij
helpen."
