io luit
Je moet zien
mm
donderdag 11 november 2010
Nico Out gaat elke week op
zoek naar het beste wat
Zeeland op het gebied van
beeldende kunst
te bieden heeft.
Deze week bezocht ik
de expositie 'Look at
me look. Look into
my eyes' in Galerie
Van den Berge, Goes.
Er wordt druk aan de weg gewerkt
op de regenachtige dag dat ik Goes
bezoek en een parkeerplek is lastig
te vinden. Als ik dan na wat om
zwervingen de galerie binnenstap
valt de drukte van de omgeving
weg. Ik sta in de serene rust van
een museumzaal, wat al een heer
lijk gevoel is. Ik zie tussen twee
staande beelden een groot portret
aan de wand hangen, een werk
van Katinka Lampe (1963). Het is
een portret van een kind - het kan
zowel een meisje als een jongetje
zijn - met een feestmaskertje op.
Het kind kijkt ernstig, schuin om
hoog het beeldkader uit. Het ziet
iets wat ik niet zie. De ernst en het
Buste van Ingrid van der Hoeven
masker passen niet bij elkaar. Je
hoort zo uitgedost toch vrolijk te
ogen? Lampe schildert prachtig,
uitgebalanceerde kleurvelden vol
nuances bijna onmerkbaar aange
bracht, subtiele overgangen, tasten
de vegen die net raken aan de
voorgestelde werkelijkheid, met
waar het moet een
strakkere aanpak. Het
werk is licht, heeft iets
immaterieels. Het gaat
lijkt me dan ook niet
over de tastbare werke
lijkheid, maar over wat
er achter ligt, het gees
telijke: gevoel en be
wustzijn.
Voor ik er verder bij
stil sta wil ik ook haar
andere schilderijen
zien en kan ik niet om
de beelden heen die
het schilderij flankeren.
Vrouwengestalten, ge
maakt door Ingrid van
der Hoeven (1962). Le
vensgroot, wat kleiner
dan de 1 meter 84 die
ik zelfben. Ze zijn figu
ratief en abstract tege
lijk, gemaakt van kunst
stoffen: schuim en
hars. Ik zie hun lichte
welvingen, hun hou
ding, de een stilstaand
met de armen langs
het lichaam, de han
den op de rug, de an
der met gestrekte ar
men, ingehouden dan
send. De een wit, met
op de huid hier en daar
een lijn die de grens
tussen haar tijdloze
kleed en haar lichaam
aanduidt, maar ook
iets toont van de lagen
waaruit het beeld is op
gebouwd. De ander
stralend geel, met
vreemd zachtgroene
draperieën aan haar ar
men. Een engel dus,
die het bovenaardse licht mee
heeft gebracht en op aarde haar
vleugels niet nodig heeft zodat ze
tot bescheiden formaat zijn terug
gebracht. Ik lees dat de witte gestal
te 'Cassandra' heet, naar de mooie
vrouw die in de Griekse oudheid
de toekomst kon voorspellen maar
door niemand werd geloofd, wat
een straf was van de god Apollo
na een van zijn kant ongelukkig af
gelopen affaire met Cassandra.
Van der Hoeven toont dus twee
mythische wezens en zal dat niet
zo maar doen. Ook van haar wil ik
eerst meer zien.
Er staan bustes op de vloer: vrou
wen die de ruimte in lijken te kij
ken, maar geen gelaatstrekken of
ogen hebben. Dat geldt ook voor
een ander beeld, een vrouw met
een elegante Chinese jurk met
asymmetrische sluiting. Dit beeld
is gemaakt van MDF, masoniet en
zachtboard, in vorm gezaagd en ge
schuurd. Sterke vormen, verras
send en beheerst materiaalgebruik.
Zoals de kunststof past bij de on
wereldse gestalten vind ik dit
'hout' passen bij deze vrouw van
vlees en bloed. Ook zij heeft geen
gelaatstrekken en ogen, wel een
bol kapsel dat ik door de kleur
met blond haar associeer. De gale
riehoudster vertelt me dat Van der
Hoeven een Indische Nederlandse
is die natuurlijk perfect is geïnte
greerd, maar wel het besef heeft
tussen twee culturen te zweven.
Haar beelden zijn als het ware zelf
portretten waarin het ontbreken
van de ogen erop wijst dat identi
teit 'in haar ogen' vooral wordt be
paald door de blik van de ander.
Dat raakt aan wat ik twee weken
terug schreef over het werk van Jo
ris Ribbens: 'Alsof je niet zomaar
jezelf bent maar dat pas bent door
de projectie van de ander'. Het ont
breken van de ogen duidt denk ik
nog op wat anders. Iemand in de
ogen kijken is een tamelijk intense
vorm van contact waarin de ander
zich laat kennen. Niet voor niets is
er het gezegde: 'de ogen zijn de
spiegels van de ziel', dat nota bene
aan Leonardo da Vinei wordt toe
geschreven. En het ontbreken van
ogen maakt het kennen van de an
der knap lastig. Waarmee wat mij
betreft de thematiek van Van der
Hoeven helder is. Ik denk dat zij
het heeft over de ander echt zien
in plaats van je een mening vor
men op grond van een oppervlak
kig beeld. Ook wie haar ziet moet
zijn ogen gebruiken: 'Look at me'.
Maar dat vraagt dan dat de ander
mij ook ziet staan. Wat doen de
engel en Cassandra in dit verhaal?
Zij vertegenwoordigen een andere
werkelijkheid die in onze westerse
materiele cultuur nauwelijks
plaats heeft, maar in ander tradi
ties zoals die van het Verre Oosten
- zo lang het duurt - meer deel uit
maakt van het dagelijks leven.
En Katinka Lampe? Ik zag dat het
in al haar werk draait om het zien,
om de ogen. Ogen die zien wat ik
niet zie. Ogen die van mij wegkij
ken en in een enkel geval door mij
heen kijken. Ook bij haar gaat het
om kennen en gekend worden,
om het raadsel van de ander en
Jan Sluijters
Jan Sluijters (1881-1957) startte zijn
loopbaan als vernieuwer en experi
menteerde met fauvisme, kubisme
en luminisme. In felle kleuren en
met bravoure schilderde hij por
tretten, landschappen en bloem-
stillevens. Mooi overzicht in 20
werken uit de Caldic collectie, met
een ijzersterk zelfportret.
T/m 14/11: Jan Sluijters, Marie Tak
van Poortvliet museum, Ooststraat
10a, Domburg. Di. t/m zo. 13-17 uur
Mark van den Heuvel
Mark van den Heuvel is een beeld
houwer die met een grote techni
sche beheersing klassieke onder
werpen als de menselijke gestalte
en het paard een persoonlijke in
terpretatie geeft. Daarin speelt hij
geraffineerd met de spanning ten
opzichte van de omringende ruim
te. Ook exposeert hij assemblages.
T/m 31/12: Galerie Het Moment,
Poststraat 28, Zierikzee. Wo. t/m za.
11.00-17.00 uur 1e zo. v/d maand.
ff 'ffl
Ryosuke Cohen
Ryosuke Cohen is een Japanse
kunstenaar die sinds 1985 collages
maakt op A3 formaat. Hij stelt ze
samen uit stempelafdrukken,
stickers en zogenaamde artstamps
die hem in series van 150 worden
toegezonden. De 'Brain cells' weer
spiegelen de door het westen gedo
mineerde mondiale cultuur.
T/m 25/11: Galerie 'Galerij', Pontes
Pieter Zeeman, Hatfieldpark 2,
Zierikzee. Werkdagen 8.00- 17.00 uur.
Museumexplosion III
Museumexplosion III is de titel
van een verrassende presentatie
met werk van schilders Eric
Knoote en Rob van der Schoor.
Het lijkt alsof er in de tentoonstel
lingszaal net een explosie heeft
plaatsgevonden en de tijd even is
stilgezet. Je ziet de schilderijen
door de ruimte wervelen.
T/m 9/1 2011: Kunstruimte
deWiliem3, Oranjestraat 4, Vlissingen.
Wo t/m zo, 11.00-17.00 uur.
Susan de Kruiff
Susan de Kruiff wil in haar foto's
via het aanwezige zichtbaar maken
wat je niet ziet, maar voelt. Subtie
le sporen van menselijke aanwezig
heid in cultuur en natuur scheme
ren door haar verstilde foto'.s. Daar
naast toont zij het drieluik 'Happi
ness', een serie foto's die voort
komt uit de samenwerking met
schilder Rineke Kop.
T/m 21/1: Pand 3, Centsebreedstraat
3, Philippine. Wo t/m vr. 13-16.30 uur.
