Nacht van de Nacht
laat het donker zien
jroots overzicht van Edvard Munch in Rotterdam
13
I
donderdag 28 oktober 2010
or René Schrier
Dver lichtvervuiling
en lichthinder is nog
relatief weinig be
kend. Wel is duide-
dat enkele negatieve effec-
zijn: licht- en energieverspil-
ontregeling van de natuur,
tasting van gezondheid en
itoring van het nachtelijk
Ischap. Nederland is een van
neest verlichte landen van
opa.
liddeld komt 50 procent van
jaarlijks elektriciteitsverbruik
een gemeente voor rekening
de openbare verlichting; 3 pro-
van de Nederlandse elektrici-
gaat op aan het verlichten van
len.
aandacht te vragen voor ver-
ling van energie en lichtvervui-
wordt sinds enkele jaren de
:ht van de Nacht' gehouden,
jaar gebeurt dat op zaterdag 30
)ber. Eerder werd in dat kader
oorbeeld de donkerste plek
Zeeland gezocht. Dit jaar is
van de activiteiten sterren tel-
Dat gebeurt op meerdere plaat-
in Nederland. Hoe meer ster-
er te zien zijn, hoe donkerder
op die plek is.
ïtvervuiling kan verschillende
atieve effecten hebben, bijvoor-
d op dieren. Omdat meer dan
)rocent van de dieren 's nachts
ef is, heeft licht een grote in-
id. Veel dieren worden aange-
:ken of juist afgestoten door
t. Dit zorgt voor versnippering
leefgebieden, maar ook voor
grotere kans om ten prooi te
en aan andere dieren. Voorbeel-
daarvan zijn de vele insecten
om een lamp heen draaien. De
ke teruggang van de insecten-
ten wordt door een aantal on
zekers vooral aan verlichting
reten.
ander belangrijk effect is het
egelen van de biologische
Dit dagelijkse ritme wordt ge-
ïrd door licht en donker. Onna-
rlijke verlichting kan de biologi-
e klok verstoren. Vogels gaan
In de Nacht van de Nacht is er even geen plaats voor verlichting zoals bij de Grote Kerk in Goes.
bijvoorbeeld eerder zingen, eerder
of later paren, nesten bouwen of
trekken. Dit beïnvloedt de overle
vingskansen van de soort.
In Zeeland hebben zes van de der
tien Zeeuwse gemeenten inmid
dels toegezegd dat ze meedoen
aan de 'Nacht van de nacht'. Dit
zijn de gemeenten Middelburg,
Terneuzen, Veere, Vlissingen,
Hulst en Sluis. De gemeente Mid
delburg dooft de lichten van van
de Lange Jan, de Kloveniersdoelen,
het Stadhuis en de molens. Daar
naast schrijft zij ook de brancheor
ganisatie voor winkeliers, horeca
en bedrijven aan om de reclame-
en sierverlichting tijdens de Nacht
van de Nacht te doven.
Ook de gemeente Vlissingen doet
weer mee. Zij dooft de sierverlich
ting, zo'n 1500 lichtpunten, van
het Frans Naereboutplein en ver
meldt de nacht op haar site en de
informatiepagina van de krant.
De Nacht leeft ook in de gemeen
te Terneuzen. Die organiseert sa
men met Natuur en Zo een nacht
programma rondom de waterto
ren in Axel. Ook dooft Terneuzen
die avond de lichten van de water
toren, stadhuis en de molens in
Axel, Hoek en Spui, evenals de
lichten van het stadhuis, het stads
kantoor, Willibrordustoren en van
het Sportcentrum 'Vliegende
Vaart'. In Terneuzen wordt ook
werk gemaakt van energiezuinige
verlichting. Zo zijn inmiddels 250
lantaarnpalen met LED verlichting
geplaatst.
De gemeente Sluis financiert de lo
kale nachtactiviteiten rondom
Groede Podium mee. De gemeen
te Hulst doet mee door bekend
heid te geven aan de Nacht.
De Zeeuwse activiteiten in de Nacht
van de Nacht (30 okt.) zijn:
Axel (watertoren) - Nacht van de
Nacht bij de watertoren 19-21 uur
Goes - Nachtgeluiden aan de
Oosterschelde 19.00-20.00 en 20.15-
21.15
Groede (podium) - Nachtpodium
19.00 t/m 21.30 uur
Kwadendamme - Spanning en
foto Ronald den Dekker
bewondering voor de nacht 19.00 t/m
21.30 uur
Middelburg - Spannende duisternis in
het donkere Molenwater 19- 23 uur
Middelburg - Donker tafelen 18-22 u
Middelburg - Sterrenkijken in de stad
19.30 - 0.00 uur
Neeltje Jans - Nachtelijk Neeltje Jans
22.00-24.00 uur
Nisse - Lichtjes in het donker 19.30 -
20.15 uur
Oostkapelle - Spirituele Nacht van de
Nacht in Oostkapelle 20-21.30 uur
Oostkapelle - Kleine verbeeldingen en
stille klanken 20.00 - 22.00 uur
Renesse - Renesse bij kaarslicht
18.30-23 uur
Zonnemaire - In het donker.... 19.00
t/m 22.30 uur
door Rinze Brandsma
Ook in de Kunsthal Rotter
dam lijken veel van
Munchs schilderijen onaf.
Figuren zijn vaag en vormeloos, ge
zichten niet ingevuld, composities
schetsmatig. Bij een van zijn vele
schilderstukken vol strandver-
maak zit op grote delen niet eens
verf Geen wonder dat in zijn ei
gen tijd de eerste exposities van
Edvard Munch schandalen veroor
zaakten. Kritieken op zijn breuk
met de heersende, burgerlijke con
venties waren genadeloos. Maar
Munch ging door, werd - mede
door die schandalen en honende
reacties - beroemd. Kreeg de erken
ning als vernieuwend schilder van
de moderne kunst.
En bleef, doorschilderend tot op
hoge leeftijd, experimenteren en
zoeken. Om heftige beweging te
suggereren, of méér dan de werke
lijkheid af te beelden. Om gevoe
lens weer te geven, de afgebeelden
te voorzien van persoonlijkheid.
Dat de Kunsthal in Rotterdam be
nadrukt dat Munch zoveel méér is
dan zijn beroemde De Schreeuw,
staat buiten kijf. Nadat twee van
de drie versies van dat meester
werk ooit uit Noorse musea gesto
len zijn, worden die nooit meer
uitgeleend. Voor de derde is de ver
zekeringspremie onbetaalbaar.
Maar behalve dat ene ontbrekende
werk biedt de grote overzichtsten
toonstelling van Edvard Munch in
de Rotterdamse Kunsthal genoeg
topstukken én minder bekende
werken. Met ruim 130 schilderijen
en werken op papier zoveel, dat de
fascinatie van de Noorse kunste
naar (1863-1944) voelbaar wordt.
Munch verdient het niet om enkel
vereenzelvigd te worden met die
wereldvermaarde schepping van
hem met wanhoopsschreeuw en
bloedrode avondlucht. Zijn magis
trale portretten, al zijn werken
bomvol natuur en zijn van emo
ties doortrokken grafiek demon
streren wat een zeldzaam, gevoelig
en gepassioneerd kunstenaar hij
was.
Edvard Munch: t/m 20 februari 2011,
Kunsthal, Museumpark/Westzeedijk
Rotterdam.
Open di t/m za 10-17 uur, zo 11-17
uur. www.kunsthal.nl
