De acteur is niet per
definitie een verteller
uit 5
selectie
donderdag 28 oktober 2010
Hans Sibbel (Lebbis) houdt zich opmerkelijk rustig in Branding.
En kon daarin overtuigen. Je ge
doogt immers, wat je eigenlijk niet
wilt laten voortbestaan. Zo gedoog
je drugs. Of, als je Geert Wilders
heet, zo gedoog je moslims. Alle
maal net zo fout als zo'n kabinet
gedogen. Die kwam wel aan in de
zaal, schudde even wakker. Maar
verder: opmerkelijk rustig.
De voorstelling die er in de
komende weken uit
springt, is de jongste pro
ductie van Theaterproductiehuis
Zeelandia Mooie Anna.. Een levens
verhaal. Over een Zeeuwse vrouw
die veel liefde, maar ook veel ramp
spoed heeft gekend. In één leven
bestond dat chronologisch gezien
uit het grote klassenverschil, de
strenge sociale controle, de crisis
tijd, de oorlog, de emigratiegolf,
de watersnoodramp. Het is niet ie
dereen gegeven uit het moeilijke
en het verdrietige de energie te ha
len om door te gaan en nooit op
te geven. Mooie Anna dus wel, zo
mogen we verwachten. Een voor
stelling met zang, begrijp ik uit de
publiciteit. „Zoals de fadozangers
dat deden." En dat belooft wat!
Mooie Anna is solotoneel. Met klas
siekers als Dagboek van een gek in
het achterhoofd, durf ik wel bewe
ren dat solotoneel één van mijn fa
voriete genres is. Maar geen gemak
kelijk genre. Het komt heel erg aan
op woorden. Eigenlijk is er geen ac
teur aan het werk, maar een vertel
ler. En dat is niet hetzelfde. Ik vind
Johanna ter Steege bijvoorbeeld
een prachtige actrice, maar als ik
haar een luisterhoek hoor lezen
(toch ook een vorm van vertellen),
dan valt ze me enorm tegen. Alles
wat er aan spanning en ommekeer
in een situatie kan zitten, moet bij
een monoloog in het woord, in de
stem zitten. En onvermijdelijk zal
een monoloog ook meer uit 'mo
nologue intérieur' bestaan, uit dat
gene wat het personage denkt of
'van binnen' voelt. Ook dat vraagt
een ander timbre.
De solotonelen die op mijn net
vlies gebrand staan, in het geheu
gen gebeiteld, die hebben nóg iets
gemeen. Ze hebben allemaal ver
rassende wendingen, een onvoor
spelbaar of onverwacht plot. Ik
denk daar een soort verklaring
voor te hebben.
Een monoloog gaat zich (sterker
dan een dialoog) in je eigen hoofd
afspelen. En dat hoofd wordt wel
aangezien voor het centrum van
de logica, maar het is eigenlijk
meer vertrouwd met het droom
achtige en het associatieve. Het on
voorstelbare, onverwachte, associa
tieve voelt zich wel lekker thuis in
dat 'eigen hoofd'.
Gelukkig heeft Zeelandia wel wat
ervaring met monologen. Amanda
(uit 2008) is zo'n voorstelling die
is blijven plakken. Onder meer om
dat er een verrassend plot in zat.
Dat ik vreemd genoeg in 1994 het
zelfde verhaal (toen van het Raam-
teater) voorspelbaar noemde, be
wijst hopelijk dat de actrice van
dienst door haar manier van vertel
len het hele verschil kan maken.
Die taak rust straks op de schou
ders van Ilse Uitterlinden.
Mooie Anna (première), donderdag 4
november, De Mythe, Goes, 20.00 uur.
Eén van de axioma's van
het cabaret is, dat het
ontstaan is in zorgelijke
tijden om de mensen
wat op te vrolijken. We spreken
dan over de jaren na de Eerste
Wereldoorlog, en ten tijde van
de beurscrisis van 1929, toen het
Berlijnse cabaret waanzinnig flo
reerde. En het Nederlandse ook
trouwens. (Dat er een vroegere
Parijse variant was, iets meer a
la olala-moulin-rouge, dat ver
zwijgen we even.) Tegenwoor
dig lijkt de situatie omgekeerd.
Nu lijkt het wel de taak van de
cabaretier om de mensen duide
lijk te maken dat ze zich maar
beter zorgen zouden maken.
Zorgen om bedenkelijke maat
schappelijke tendensen of om vol
komen scheefgegroeide toestan
den. Niet alle cabaretiers zien dat
overigens als hun taak. Maar Hans
Sibbel (Lebbis) wel.
Ik meende hem te herinneren als
van een ADHD-achtige onrust en
snelheid. Maar hij was in de Weg
wijzer opmerkelijk rustig in zijn
'late-night unplugged' versie van
Branding. Hij had ook niet veel gro
te topics onder zijn vergrootglas.
Van Yuri van Gelder lig ik niet
wakker, en van giechelende dames
op een beginnerscursus 'nordic
walking' al evenmin. Kleine erger
nissen en drieregelig nieuws. Leu
ke woordspelingen over 'light' pro
ducten, waarmee de problemen
groter worden door het allemaal
kleiner te maken. Gewoon
één-grijns-vaststellingen.
Echt opgewonden werd hij alleen
maar van het gedoogkabinet. Beet
zich vast in de vreemde benaming.
Willem Nijssen blikt elke
week vooruit - en terug -
op bijzondere
toneelvoorstellingen in het
Zeeuwse podiumaanbod.
Lenny Kuhr
In haar programma Dichtbij gaat
Lenny Kuhr terug naar het pure,
het intieme. In een akoestische be
zetting van gitaren en bas brengt
ze een programma met haar eigen
werk. Zij zingt bekende, maar ook
nog niet eerder gehoorde eigen
liedjes met hier en daar een uit
stapje naar mooie liedjes van ande
ren.
Zondag 31 oktober, Het Ledeltheater,
Oostburg, 15.00 uur.
Luscinia
Het koor Luscinia verzorgt een
cantatedienst met de uitvoering
van het motet 'So fahr ich hin zu
Jesu Christ' van Heinrich Schütz
en delen uit het motet 'Jesu meine
Freude' van Johann Sebastian
Bach. De muziek past bij de tijd
van het jaar: Hervormingsdag en
Allerzielen. Orgelbespeling en alge
hele leiding: Wim Boer.
Zondag 31 oktober, Bethlehemkerk,
Scharendijke, 16.30 uur.
Na de overweldigende uitvoering
van Einstein on the Beach in 2009
komt het Attaca Ensemble o.l.v.
Fokke Oldenhuis terug met de Ka
non Pokajanen.Deze boetecanon
is het langste en meest monumen
tale koorwerk van de beroemde
Estlandse componist Arvo Part.
Akkoord na akkoord schrijdt de
muziek voort met zeggingskracht.
Vrijdag 29 oktober, Zeeuwse
Concertzaal, Middelburg, 20.00 uur.
Denk aan het monumentale van
Metallica, het meeslepende van
Tool, de in-your-face bruutheid
van Rammstein en de melancho
lie van Alice In Chains slechts als
referentiepunten, want echt te ver
gelijken met een andere band valt
My Favorite Scar niet. Zelf om
schrijven ze hun repertoire als
'dark rock'.
Zaterdag 30 oktober, De Spot,
Middelburg, 21.00 uur.
Johnny FalstafF neemt het publiek
een avondje mee naar zijn geboor
testreek in Texas. FalstafF groeide
op met rootsmuziek. Op jonge leef
tijd raakte hij al besmet met het
coujitry-virus.
De Texaan staat garant voor een
portie vette honky tonk en rocka
billy, dei hij mixt met wat country
en hillbilly.
Zaterdag 30 oktober, Porgy en Bess,
Terneuzen, 21.30 uur.
Attaca Ensemble
My Favorite Scar
Johnny FalstafF