io rechtspra;
Gevraagd: rechters met ballen
dinsdag 26 oktober 2010
Eisen aan rechters
De uitspraak van een rechter is blm-
demd.
De rechter is niet verplicht de straf
die de officier van justitie (de
openbaar aanklager) heeft geëist
te volgen.
Een rechter wordt pas: benoemd
als hij door een strenge selectie is
gekomen, een gedegen opleiding
heeft gehad en van onberispelijk
gedrag is.
Iemand die rechter wil worden,
moet beschikken over minimaal!
zes jaar juridische werkervaring.
Een rechter moet voldoen aan se
lectiecriteria op het gebied van per
soonlijkheid, intelligentie, analy
tisch vermogen, uitdrukkingsvaar
digheid, vooropleiding en Wijze van
optreden.
Een rechter wordt in Nederland
voor het Seven benoemd. Dit ver
sterkt de onafhankelijkheid van de
rechter, omdat hij niet bang hoeft
te zijn zijn baan te verliezen. 'Voor
het leven benoemd' houdt overi
gens in 'tot de zeventigste verjaar-
dag'.
De rechter is gekleed in toga niet
bef. Deze ambtskleding wordt ge
dragen om duidelijk te laten zien
dat de rechter er zit in zijn hoeda
nigheid als onafhankelijke rechter.
De onafhankelijkheid wordt bevor
derd door de mogelijkheid een
rechter te wraken. Een rechter
wordt gewraakt bij een redelijk ver
moeden dat er sprake is van feiten
of omstandigheden waardoor zijn
onpartijdigheid betwijfeld zou kun
nen worden. Wraking gebeurt voor
af, maar kan ook tijdens de rechts
zitting, zoals tijdens het proces-Wil-
ders, plaatsvinden.
Een rechter houdt drie belangrijke
vragen voor ogen. Ten eerste: is
het feit 'wettig en overtuigend' be
wezen? Ten tweede: is het feit
ook strafbaar? Een verboden hande
ling kan gerechtvaardigd zijn uit
zelfverdediging of verdediging van
een ander. Ten derde: is de dader
strafbaar? Het kan zijn dat iemand
een delict niet kan worden toegere
kend, omdat de verdachte bijvoor
beeld psychische problemen heeft.
Als het antwoord drie keer 'ja' is,
dan komt de rechter tot een ver
oordeling en moet hij zich afvra
gen welke omstandigheden in
vloed hebben op de soort en de
hoogte van de straf. Daarbij spelen
mee de ernst van het vergrijp, eer
dere veroordelingen, het belang
van de samenleving en de gevol
gen voor een slachtoffer.
De rechtspraak in Neder
land wordt op de korrel
genomen. De roep om
goede rechters is sterker
dan ooit.
Vlaanderen is al weken
lang in de ban van de zo
genoemde parachute-
moord en de voors en te-
gens van de juryrechtspraak. In
België gaan gezaghebbende stem
men op om rechtspraak juist in de
zwaarste zaken niet langer aan le
ken over te laten maar in handen
van beroepsrechters te leggen. In
door Jan IReiJnders
Nederland is na enkele rechterlijke
dwalingen een omgekeerde ten
dens waarneembaar. En inder
daad, de experimentele lekenjury's
doen het goed. Hun oordeel wordt -
allerwegen serieus genomen, niet
in de laatste plaats door de juridi
sche professionals in de gerechtsge
bouwen die blijken te hechten aan
het ongeschoolde, maar veelal niet
minder afgewogen oordeel van de
betrokken amateur-magistraten.
De roep om een democratische in
bedding van de rechtspraak, van
ouds geassocieerd met de welbe
kende ivoren torens, krijgt meer
steun naarmate de beroepsrecht
spraak zwaarder onder vuur ligt.
Dat is op zich begrijpelijk en de
discussie hierover is het absoluut
waard gevoerd te worden. Maar zo
lang het debat niet is beslecht, is
het zaak dat de rechters hier te lan
de zich niet te snel en te zeer van
de kook laten brengen.
Daar begint het wel een beetje op
te lijken. Zo weten rechters zich
lang niet altijd raad met de expan
sief toegenomen media-aandacht
voor hun verrichtingen. Journalis
ten struikelen nu over elkaar in de
gerechtsgebouwen en de rechterlij
ke macht weet er nog lang niet al
tijd raad mee.
Het proces-Wilders werd volledig
gefilmd. Dat hebben de rechters ge
weten. Van meet af aan lagen zij
onder vergrootglazen en elk
woord werd op een goudschaaltje
gewogen. Dat moest het proces
wel een, zeker voor hen, onwezen
lijk karakter geven.
Toen - om maar een willekeurig
voorbeeld te noemen - de van
moord op de Hoogerheidense jon
ge Jesse Dingemans verdachte
Julien C. zich in zijn strafzaak be
riep op zijn zwijgrecht, bewogen
de raadsheren van het gerechtshof
hemel en aarde om hem op ande
re gedachten te brengen en hem
van de mogelijke gevolgen te door-
