VS stonden erbij en keken ernaar
WIKILEAKS
Klokkenluiderswebsite WikiLeaks zette
dit weekend 391.832 militaire verslagen
over de oorlog in Irak op internet.
'Als je lange tijd toegang
zou hebben tot staatsgeheimen...
Wat zou je dan doen?'
Hypothetische vraag met enorme gevolgen wat staat erin de documenten?
maandag 25 oktober 2010
Volgens de VS brengt web
site WikiLeaks levens in
gevaar door het openbaar
maken van geheime docu
menten. De boodschapper
heeft het weer gedaan.
door CareS GoseSiog
Het is de grootste hoe
veelheid geheime stuk
ken die ooit over een
nog lopende oorlog is
uitgelekt: 391.832 'war logs', stuk
ken geschreven door Amerikaanse
militairen over dagelijkse gebeurte
nissen in de Iraakse oorlog date
rend van 1 januari 2004 tot en met
31 december 2009. De documen
ten zijn openbaar gemaakt door
klokkenluiderswebsite WikiLeaks.
In de rapporten staan onder meer
meldingen van Amerikaanse mis
dragingen. „Zoals Amerikaanse mi
litairen die een heel huizenblok
opblazen omdat er één verdachte
op het dak zit", aldus Wiki-
Lealcs-oprichter Julian Assange.
Het zijn rapporten die vaak tijdens
of direct na een gebeurtenis zijn
geschreven, en derhalve subjectief
Het waarheidsgehalte valt niet di
rect te controleren. Desalniette
min geven ze een inzicht in de da
gelijkse oorlogsellende. Een beeld
dat de regering-Obama liever ver
borgen gehouden had.
Minister Clinton (Buitenlandse Za
ken) was dan ook snel met een ver
oordeling van WikiLeaks. Door de
openbaarmaking zouden levens
van naar verluidt driehonderd
Amerikanen en hun bondgenoten
op het spel worden gezet.
Het is een bekend fenomeen in de
politiek: als de boodschap betrok
kene niet uitkomt, wordt de bood
schapper aangevallen. En niet de
inhoud van de boodschap zelf be
commentarieerd. Hetzelfde gebeur
de eind juli, toen WikiLeaks meer
dan 91.000 documenten over de
archieffoto EPA
den erbij en keken ernaar. Voor de
Amerikaanse regering is het boek
Irak dichtgeslagen. Het Wiki-
Leaks-vuiltje moet zo snel moge
lijk van tafel. Dat WikiLeaks alle
stukken van namen heeft ont
daan, en ook na de onthulling van
de Afghanistandocumenten niets
gebleken is van gericht gebruik
van die stukken door bijvoorbeeld
de Taliban, doet niet ter zake.
De Iraakse premier Nouri al Mali-
ki deed de WikiLeaks-onthullin-
gen af als een politiek spel, erop ge
richt hem uit de regeringszetel te
krijgen.
zie onze website:buitenland
Oprichter Julian Assange ver
telt over zijn website
Een Amerikaanse soldaat tijdens een patrouille in de Iraakse stad Mosul in 2005.
oorlog in Afghanistan naar buiten
bracht. De strijd in dat land is nog
in volle gang. In Irak zijn alle bui
tenlandse troepen op 50.000 Ame
rikanen na, verdwenen. De rest zal
eind 2011 weg zijn.
Toch bevatten de nu onthulde
'logs' genoeg informatie die de po
litici in Washington, en Irak, tot
nadenken zou moeten aanzetten.
Volgens WikiLeaks-baas Julian As
sange leveren de stukken bewijs
voor oorlogsmisdaden en misda
den tegen de menselijkheid.
Onder meer de VN en de vicepre-
mier van bondgenoot Groot-Brit-
tannië, Nick Clegg, dringen aan op
een onderzoek naar mogelijke mar
telingen waarvoor de VS verant
woording zou dragen.
Veel zin lijkt Washington daar niet
in te hebben. „De stukken leveren
alleen maar wat meer details, wat
aanvullende anekdotes, maar ver
der niets nieuws als het over fun
damentele beleidszaken gaat", al
dus Geoff Morrell, woordvoerder
van het Amerikaanse ministerie
van Defensie. Potentieel wange
drag werd volgens Morrell aan de
Iraakse autoriteiten gerapporteerd,
en het was aan hen daartegen ac
tie te ondernemen.
Dat de Iraakse oorlog geen 'nette'
oorlog was, was al bekend. Het
Abu Ghraibschandaal, waarbij ge
vangenen werden mishandeld en
vernederd door Amerikaanse be
waarders, was daar een bewijs van.
En dat de Verenigde Staten het
niet zo nauw nemen met interna
tionaal oorlogsrecht bleek al uit de
toestanden in gevangenenkamp
Guantanamo, en hetrendition pro
gramhet oppakken, vastzetten en
martelen van 'verdachten' in gehei
me gevangenissen overal ter we
reld. Naar buiten toe werden wan
toestanden ontkend of afgedaan
als incident. Door het Wiki-
Leaks-lek kan dat niet meer wor
den volgehouden.
Tegelijk blijken tenminste delen
van het Iraakse veiligheidsapparaat
zich na de val van dictator Saddam
Hussein precies zo te gedragen als
onder de Iraakse leider. En de
Amerikanen, die Irak naar eigen
zeggen moesten bevrijden van het
schrikbewind van Saddam, ston
Soldaat Bradley Manningverdacht van het lekken naar WikiLeaks
door onze correspondent
Hamneke Keeltjes
NEW YORK - 'Een hypothetische
vraag: als je lange tijd toegang zou
hebben tot staatsgeheimen en je
zag daarin onvoorstelbare dingen...
Afschuwelijke dingen... Dingen die
publiek zouden moeten zijn, in
plaats van opgeslagen in een don
kere kamer in Washington, DC.
Wat zou je dan doen?'
Deze woorden, via een chatpro-
gramma gestuurd naar een vriend,
leidden eind mei van dit jaar tot
de arrestatie van soldaat eerste klas
Bradley Manning. De 'vriend' licht
te de autoriteiten in over Man
nings plannen. Hij werd in Koe
weit gearresteerd.
Op zijn officiële legerfoto lijkt de
23-jarige Manning met blozende
appelwangen boven een scheve
glimlach het toonbeeld van on
schuld. Toch is het vrijwel zeker
dat hij honderdduizenden docu
menten en video's heeft doorge
speeld aan Julian Assange van
WikiLeaks. Die houdt de lippen
stijf op elkaar: hoewel hij wel
heeft: toegezegd vijftigduizend dol
lar ter beschikking te stellen voor
Mannings verdediging, houdt hij
de namen van klokkenluiders kos
te wat kost geheim.
Is Manning een klokkenluider of
een verrader van staatsgeheimen?
Het leger bood hem de gelegen
heid zijn studie te betalen, dus
meldde hij zich aan. Hij moest er
de relatie met zijn vriend voor ver
bergen. Na zijn opleiding tot
inlichtingenanalist werd hij uitge
zonden naar Irak. Daar had hij toe
gang tot alle geheime databanken.
Het kostte Manning maanden om
de honderdduizenden documen
ten op cd's te branden, terwijl hij
net deed alsof hij meezong met
muziek van Lady Gaga.
Officieel is Manning alleen in staat
van beschuldiging gesteld voor het
lekken van een video uit 2007
waarop een Amerikaanse helikop-
teraanval te zien is. Daarvoor kan
hij tot 52 jaar gevangenisstraf krij-
gen.Het Amerikaanse ministerie
van Defensie onderzoekt of de sol
daat ook kan worden aangeklaagd
voor het lekken van de Irak- en Af
ghanistandocumenten. Manning
zit sinds juli in eenzame opslui
ting in een gevangenis in Virginia.
Amerikaanse autoriteiten blijken
geen onderzoek te hebben gedaan
naar honderden gevallen van mis
bruik van gevangenen door Iraakse
agenten en militairen. Daarbij zijn
gevallen van verkrachting en
moord.
WikiLeaks zei dat de verslagen uit
komen op 109.032 oorlogsslachtof
fers in Irak, waarvan 66.081 bur
gers, 23.984 opstandelingen,
15.196 Iraakse militairen en agen
ten, plus 3.771 gesneuvelde coali
tiemilitairen.
De VS spraken afgelopen zomer
nog van in totaal zo'n 77.000 om
gekomen Irakezen.
Britse troepen hebben de Jordaan
se topterrorist Abu Musab al
Zarqawi in maart 2005 op knulli
ge wijze laten ontsnappen, aldus
de Britse krant The Guardian op
basis van de oorlogsverslagen. Een
verkenningshelikopter die de ter
rorist in het vizier had, kwam zon
der brandstof te zitten. Zarqawi,
die 25 miljoen dollar op zijn hoofd
had staan, kon daardoor ontsnap
pen.
Documenten geven details van de
Amerikaanse vrees dat Iran rebel
len in Irak heeft getraind. Een ver
slag stelt dat een rebellenleider die
Amerikaanse militairen heeft ge
dood, was opgeleid door de Revo
lutionaire Garde van Iran.
Britse journalisten vonden versla
gen met nieuwe gevallen van moor
den door het bewakingsbedrijf
Blackwater.
