Originele roman over ontvoering Een bourgeoise in de jungle
I4IÖ4M
boeken kort
vrijdag 22 oktober 2010
Sprookjesachtig en
ironisch zijn de verhalen in de
bundel 'Katvoet' van Riana
Scheepers (1957). De schrijfster
groeide op in Zuid-Afrika. In
haar jeugd had ze weinig besef
van apartheid. Ze speelde ge
woon met de zwarte kinderen
in haar buurt. De verhalen over
geesten en demonen, die ze
hoorde, klinken door in haar
verhalen. Scheepers schrijft
over sterke vrouwen, familie,
geborgenheid en eenzaamheid.
In haar verhalen ademt het
mysterie, zoals in het titelver
haal, waarin een vrouw zich
één voelt met de natuur. -
Q Riana Scheepers - Katvoet Vert.
Riet de Jong-Scheepers, Cargo,
19,50 euro
ÏAAM Over wraak, liefde en
schrijverschap gaat 'Lucht en
liefde', de nieuwe roman van
Anne Weber (1964). De hoofd
persoon is schrijfster en zoekt
een vorm, waarin zij haar tegen
slag in de liefde kan beschrij
ven. Ze wil schrijven alsof het
over een andere vrouw gaat,
maar dat lukt niet. Dan valt ze
voor een oudere man. Ze is ge
lukkig en wil een kind. Maar er
komt een eind aan het sprookje
en het is tijd voor wraak. 'Lucht
en liefde' is een roman, waarin
de lezer wordt meegenomen
naar het gebied tussen droom
en werkelijkheid.
Anne Weber - Lucht en Liefde Ver
taling Karin van der Meer, We
reldbibliotheek, 15,90 euro
Andrea Camilleri
(1925) is onder liefhebbers van
politieromans bekend als de
schrijver van de avonturen van
commissaris Montelbano. De Si-
ciliaanse schrijver verrast met
een humoristisch boekje met
als hoofdpersoon een commis
saris die tijdelijk op een cruise
schip werkt. Met dit baantje
hoopt hij te herstellen van een
kogelwond. Maar aan boord
krijgt hij onder meer te maken
met een verdwenen lijk, gesto
len juwelen en illegaal gokken.
Andrea Camilleri - Collura, com
missaris ter zee Vertaling Willy He
melrijk, Serena Libri, 13,75 euro
De schrijvers Peter Carey en
E.L. Doctorow schreven beiden een ro
man die op echte geschiedenissen is
gebaseerd. Het leverde geen studies
van de feiten op, maar rijke werken
van verbeelding.
door Dirk-Jan Arensman
Natuurlijk, Peter Carey (1943) en E.L.
Doctorow (1931) hebben het nodige
gemeen. Ze wonen en werken allebei
in New York. Carey maakte onlangs
nog kans als eerste in de geschiedenis zijn der
de Booker Prize te winnen, Doctorow ontving
in zijn rijke carrière onder meer de
PEN/Faulkner Award en meermaals de Natio
nal Book Critics Circle Award. Hun meest re
cente romans lijken op het eerste gezicht onver
gelijkbare grootheden. Careys Parrot en Olivier
in Amerika is een kolderieke, historische roman
over de avonturen van een aristocratisch moe
derskindje en diens onwillige, Britse bediende
die kort na de Franse Revolutie naar de Nieu
we Wereld reizen. In het verstild melancholie
ke Homer Langley van Doctorow volg je twee
kluizenaars - de een blind, de ander geestelijk
zwaar beschadigd teruggekeerd uit de Eerste
Wereldoorlog - die decennialang in hun heren
huis aan Central Park wonen en daar tonnen
'nuttige' rommel mee naar binnen slepen.
Andere tijden en een andere toon.
Maar praat er met ze over en de parallellen blij
ken opvallend. Van de losse manier waarop ze
met historische feiten omgaan tot de regering
Bush als verrassende inspiratiebron.
Voor Carey begon zijn boek zelfs met Bush,
vertelt hij in zijn appartement aan Broadway:
met angst en boosheid over de 'fascistische
staat' waarin hij het gevoel had terecht te zijn
gekomen. „Daar wilde ik iets mee. En ik vond
de sleutel daartoe toen ik Over de democratie in
Amerika uit 1835 van Alexis de Tocqueville las.
Al mijn Amerikaanse vrienden hadden er pas
sages uit gelezen op school, maar, zoals dat gaat
als je in een schoolsysteem zit dat zo'n beetje is
opgezet om je land te rechtvaardigen: zij kre
gen alleen de positieve stukken voorgescho
teld."
De Franse staatsman en denker bleek geen een
dimensionaal loflied te hebben geschreven,
maar zich ook ernstige zorgen te maken over
wat er zou overblijven van aristocratische waar
den als de meerderheid de macht kreeg. „Ik
dacht ineens: hij heeft George Bush en Sarah
Peter Carey (foto boven) en E.L. Doctorow.
foto's GPD/Evert Elzinga en EPA/Radim Beznoska
Palin aan zien komen! Dat zijn precies het
soort types waar hij bang voor was! Algauw be
gon ik me een gepassioneerd gesprek voor te
stellen tussen twee mannen: een arbeider en
een edelman, iemand die gelooft in vrijheid en
rechtvaardigheid voor iedereen en een scepti
cus."
E.L. Doctorow voert in zijn romans regelmatig
bestaande personen uit het verleden op. Voor
Homer Langley liet Doctorow zich inspireren
door de gebroeders Collyer, twee excentrieke
telgen uit een New Yorkse societyfamilie, die
uitgroeiden tot plaatselijke legendes toen ze in
1947 dood werden aangetroffen in hun woning.
Langley was gestruikeld over een van de touw
tjes die hij zelf had gespannen om denkbeeldi
ge insluipers te verrassen, en werd bedolven on
der een lawine van gehamsterde rotzooi. Ho
mer, blind en afhankelijk van zijn broer, ver
hongerde. Een fascinerend gegeven dat een fas
cinerende roman opleverde.
Aan sommige van hun wonderlijke gewoonten
gaf Doctorow een fantasievolle en symbolische
draai. Want al verzamelde Langley inderdaad
immense hoeveelheden dagbladen, dat hij daar
ooit een 'Eeuwige Krant' uit wilde samenstel
len, is fictie. Net als de stoet aan passanten via
wie ze in hun huiskamer een eeuw Amerikaan
se geschiedenis aan zich voorbij zien trekken.
Het werden kortom zijn Homer en Langley.
„Als je iemand uit de geschiedenis beschrijft,
doet je eigenlijk hetzelfde als een schilder die
een portret maakt. Iemand poseert, maar het
resultaat is de visie van de kunstenaar op die
persoon, ingevuld met zijn eigen inzichten en
preoccupaties. Iets anders en nieuws."
O Peter Carey - Parrot en Olivier in Amerika. Verta
ling Hien Montijn. De Bezige Bij, 24,90 euro.
O E.L. Doctorow - Homer Sr Langley. Vertaling
Sjaak Commandeur. De Bezige Bij, 19,90 euro.
door Mieske van Eek
I Chevy Stevens - Ver
mist (Vert. Paul Wit
te) Cargo,
18,90 euro
366 pagina's
Een jonge makelaar
wordt op klaarlichte dag
ontvoerd. Een man
neemt haar mee naar een af
gelegen blokhut waaruit geen
enkele kans op ontsnapping
mogelijk lijkt.
De ontvoerder is stellig van
plan zijn leven met haar te de
len en eist van haar totale
overgave en onderwerping.
Annie O'Sullivan slaagt erin
te ontsnappen. Maar haar vrij
heid brengt haar weinig
vreugde. Ze breekt met haar
vriend en haar beste vriendin
en kan niet meer werken.
Daarbij wordt ze omringd
door aasgieren die publicitai
re munt willen slaan uit haar
ontvoering. Ze zoekt uiteinde
lijk een psychiater aan wie zij
vertelt wat haar overkomen
is. In 26 sessies bij de psychia
ter maakt de Amerikaanse
schrijfster Chevy Stevens de
lezer deelgenoot van de bele
venissen en angsten van haar
heldin. Annie was een zelfbe
wuste, sterke, jonge vrouw
toen ze werd ontvoerd. De
ontvoerder maakte een men
selijk wrak van haar. Als ze
haar leven weer wil oppak
ken, merkt ze dat ze opnieuw
moet leren omgaan met haar
vrijheid. Maar net als ze de
weg omhoog gevonden heeft,
gebeurt er iets, waardoor ze
bijna terug bij af is.
Chevy Steven schreef niet al
leen een bloedstollende en
originele roman met een bi
zar slot, ze verplaatste zich
ook goed in een vrouw die
een jaar lang in gevangen
schap moest zien te overle
ven. O'Sullivan doet dat door
zich te onderwerpen aan
haar gestoorde kwelgeest en
haar eigen persoonlijkheid
bijna uit te schakelen. De
prijs die ze daarvoor betaalt,
is ontstellend hoog.
Ingrid Betancourt -
Zelfs aan de stilte
komt een eind. Mijn ja
ren van gevangen
schap in de jungle van
Colombia.
Vertaling Floor Bors-
boom en Hans van
Cuijlenborg.
Balans, 19,95 euro.
BETANCOURT
ZELFS AAN
DE STILTE
KOMT EEN:
EIND
door René ter Steege
Ingrid Betancourt werd
niet alleen door haar ont
voerders, strijders van de
linkse, Colombiaanse guerril
labeweging Fare, geminacht
als een 'buitenlandse'. Ook
veel van haar lotgenoten wan
trouwden haar als een 'bour
geoise', die zich meer thuis
voelde in Frankrijk dan in Co
lombia. Zette president Nico
las Sarkozy zich niet in voor
haar vrijlating, terwijl hij de
andere gegijzelden liet bar
sten? Ingrid Betancourt be
schrijft het zonder zelfmede
lijden in Zelfs aan de stilte
komt een eind. Het is het in
drukwekkende, spannende
en ontroerende relaas van de
periode dat zij in gijzeling
werd gehouden, van 23 fe
bruari 2002 tot 2 juli 2008.
En dat terwijl zij, als redelijk
vooraanstaand Colombiaans
politica, de topfiguren van de
goed had leren kennen. Betan
court had zich ingezet voor
vredesbesprekingen tussen de
Fare en de regering in Bogota.
Ingrid bleef tot op het laatst
geketend tijdens de lange mar
sen door de jungle en de ver
blijven in de kampen. Vastge
ketend aan een boom, luister
de Betancourt op een avond
naar een radioprogramma
waarvan de presentator be
weert dat zij het liefje is van
de leider van de Fare, Anto
nio Cano.
Het boek gaat je vaak door
merg en been, bijvoorbeeld
wanneer Betancourt haar
ziektes beschrijft, de vernede
ringen, de telkens rampzalig
eindigende ontsnappingen.
Maar Betancourt wordt ook
verliefd, doet mee aan een
met drank overgoten opstand
je tegen de Fare en laat zich te
gen haar wil betoveren door
de jungle.
PETER CAREY
