en werken 'in stijf te combineren dreef familie naar Canada
fS| 024-3650509
nMRJSta?
mssmmM
Kurkfederatie
wonen@wegener.nl -Z|= I wonen
lilli Zaterdag 9 oktober 2010
f>j" Reageren?
redactie.wonen@wegener.nl
foto. bóven: Ook tassen kunnen
:l.7Ay-V van kurk worden gemaakt.
foto onder en recfitsboveu:
&;-=§iSB Kurk is gemakkelijk té vormen
t en weerbestendig. foto GPD/PR
Bats. En nóg eens. Met
doffe klappen hakt
José Francisco Santas
Mira in de bast van
een kurkeik. Niet te
diep, want dan sterft de boom.
Maar ook niet te zacht, want
dan lukt het niet de boom van
zijn schors te ontdoen. Na een
serie klappen zet hij de platte
kant van zijn machete achter de
schors en wrikt een stuk los.
José Francisco Santas Mira is
een van de vele arbeiders die in
de Portugese kurkwouden de
oogst voor bun rekening ne
men. Ze verzamelen de recht
hoekige stukken schors, laden
ze op een wagen die ze naar de
fabriek brengt, en gaan verder
met hun werk. De ruige bast
die de arbeiders door hun han
den laten gaan, vormt het prille
begin van een stukje badkamer-
vloer of woonkamerwand.
Kurk is terug in het interieur.
Als vloer, als wand en zelfs als
designstoel of kandelaar. Met
het natuurlijke en herkenbare
uiterlijk van een wijnfleskurk,
maar ook als een van 1.500 va
riaties die sinds de jaren zeven
tig zijn ontwikkeld. Er bestaan
tegenwoordig zo'n 35 dessins eri
75 kleurencombinaties. Kurk is
mooi om te zien, dempt geluid,
is isolerend, antistatisch en an
ti-allergisch en voelt lekker aan
je voeten. Bovendien is het
duurzaam, makkelijk in onder
houd en waterbestendig.
Kurk wordt gemaakt van de
schors van de kurkeik. Deze
boom groeit voornamelijk in
landen rond de Middellandse
Zee en Noord-Afrika. Iets meer
dan de helft van de wereldpro
ductie komt uit Portugese kurk
eikwouden, die in totaal zo'n
30.000 hectare kurkdroge grond
beslaan, vertelt Miguel Sousa
van kurkfederatie APCOR. Hij
foto boven: Het kappen van de
schors van de kurkeik wordt nog
altijd met de hand gedaan,
foto onder: Plakken kurk.
men worden slechts gedeelte
lijk van hun schors ontdaan.
Daarna groeien ze gewoon ver
der. Op hun kale stammen vor
men ze in de loop der tijd weer
een bast. Na negen jaar is die zo
goed van kwaliteit, dat er op
nieuw kan worden geoogst. Dit
proces herhaalt zich menig
keer, want een kurkeik kan wel
200 jaar oud worden.
In de fabriek in de Montado
worden de stukken kurkeik
schors opgeslagen. Het is een
imposant gezicht. Enorme voor
raden liggen er minstens een
halfjaar te wachten op verwer
king. Als het zover is, worden
de stukken schors eerst in grote
containers gekookt om bacteri
ën en insecten te doden. Daar
na worden ze gedroogd en op
kwaliteit geselecteerd. Vervol
gens wordt de kurk vermalen
tot korrels en onder hoge druk
tot blokken geperst en verhit.
Die worden op hun beurt tot
vellen versneden. Uiteindelijk
leidt ons rond door de Monta
do, op een uur rijden ten oos
ten van Lissabon. Daar is de
oogst in volle gang.
Van half mei tot ver in de zo
mer werken bosarbeiders zich
in het zweet in de uitgestrekt
heid van de kurkwouden. Ze
zijn in dienst bij een van de on
geveer tweehonderd landeigena
ren in de streek en oogsten de
eiken die er klaar voor zijn. In
deze periode is het heet in de
Montado: het kan ruim 40 gra-
den worden. De kurkeik gedijt
er al eeuwenlang goed, in pret
tig gezelschap van hier en daar
een eucalyptusboom.
Kurk is een ecologisch product,
zegt Sousa. Er worden geen
schaarse fossiele brandstoffen
voor geplunderd en de kurkei
ken worden niet gekapt. De bo-
De federatie APCOR verte
genwoordigt zo'n 300 Por
tugese kurkproducenten,
wat gelijk staat aan 80 pro
cent van de totale Portuge
se kurkproductie. Samen ne
men ze 85 procent van alle
kurkexport voor hun reke
ning.
Grotere kurkbedrijven in de
Benelux zijn onder meer
Mutrex, Santana, Van Aver-
maet en Wicanders.
worden hier onder meer vloer
en wandtegels van gemaakt.
Als Portugals nationale trots be
werkt en verwerkt is, gaat het
de wereld in. Zo'n 90 procent
van de kurk wordt geëxpor
teerd. Er wordt van alles van ge
maakt. Behalve voor vloeren en
wanden, wordt het materiaal ge
bruikt in de ruimtevaart (want
licht van gewicht), aquaria,
schoenen, auto's, paraplu's en
muziekinstrumenten. En nog
steeds als stopper van wijnfles
sen, hoewel er concurrentie is
van de schroefdop en de synthe
tische variant. Zolang kurk no
dig blijft, hoeft niemand het
voortbestaan van die prachtige
kurkeikwouden te vrezen.
Ook de designwereld omarmt
kurk: Miguel Sousa neemt ons
mee naar CorkScCo, een winkel
in hartje Lissabon. Hier hebben
ze een heel assortiment kurken
hand- en schoudertassen in
huis. Ze wegen bijna niets en
voelen soepel en glad aan. De
duurste kost net iets meer dan
100 euro. Liever iets om je hals?
Er liggen ook kettingen en ande
re sieraden die deels gemaakt
zijn van kurk. Verder heeft
CorkScCo kandelaars en enkele
designstoelen van kurk. Deze
komen uit de koker van de ont
werpers van Cork Design. Een
ranke kurken fauteuil op fragie
le pootjes staat uitnodigend
klaar. Hij zit best lekker en be
weegt met je mee.
Toegepast modern kurk is ook
te zien in het spiksplinternieu
we hotel Inspira Santa Martha,
in het centrum van de
P 1 hoofdstad. Daar zijn ze ge
voelig voor een dergelijk natuur
product. Bij de inrichting heeft
de architect zich laten leiden
door feng shui. Er zijn kamers
die in het teken staan van de
'elementen' vuur, aarde, water,
hout en metaal. Gasten worden
bij aankomst eerst geanalyseerd
en krijgen dan een kamer die
bij hun element past. Uiteraard
krijgt een aardetype de 'boom
kamer', waar imposante stam
men verwerkt zijn in badkamer
glas. Natuurlijk ligt ook hier
kurk op de vloer. Het is een
mooie, donkerbruine variant,
waarin losse schillen van de
kurkeik als het ware in de vloer
geperst zijn. Inspirerend? Zeker!
Ontwaken met de natuur aan je
voeten: dat wil je thuis ook wel.
www.kurkinhuis.nl
www.corquedesign.com
www.inspirahotels.com
op, mooie veranda, aangelegde
tuin. Grenzend aan bos, waar her
ten lopen. En dicht bij water, om
te kanoën. Het zal nu 155.000 euro
waard zijn. We hebben het dan
ook stevig opgeknapt. Isolatie aan
gebracht, nieuw dak van shingels
erop, hardhouten vloeren gelegd...
Ik, handig? Ha! Een kluscursus
had ik in Nederland gevolgd, met
het oog op onze resortwens. Grap
pig is wel dat je hier snel leert. Een
buurman is nooit te beroerd om te
helpen. En zelfs het kleinste dorp
heeft een hardwarestore. In Lake-
field - 2.500 inwoners - zelfs twee:
een Rona en een Timbr-Mart. De
Canadees wil selfsupporting zijn.
Voor de inrichting, gordijnen en
zo, hebben we overigens geshopt
bij Home Depot. Heeft alles."
Zijn Canadezen zo kooplustig?
„Ja, ze leven op de pof; sluiten le
ningen af voor tv's, auto's, wasdro
Wilco, Sabine, Kim en llana Overink op hun veranda, grenzend aan het bos.
school. Wij hadden het al snel be
keken. De kinderen ook, nadat ze
waren uitgemaakt voor 'een prosti
tuee met een vreselijke ziekte er
voor'. Toen hebben we de knoop
doorgehakt: terug naar Canada,
waar we ons huis, bij Lakefield in
de Kawartha-ö?'ea, hadden aange
houden. Ik heb een opleiding ma
kelaardij opgepakt, nu bijna klaar.
Een betaalbare, korte studie met
plenty vooruitzicht op een baan."
wie: Wilco (47, gesprekspartner) en
Sabine Overink (45), tweeling Kim en
llana (15) beroep: studie makelaar (Wil
co); schoonmaakster (Sabine) eerder:
Berkel en Rodenrijs, Bergschenhoek
nu: Lakefield, Canada (sinds 2007)
Maar nog niet jullie droomhuis.
„We zagen het aanvankelijk puur
als uitvalsbasis, hebben het ook
snel gekocht. Een bungalow op
3.200 vierkante meter. Met een gro
te basement en een verdieping er
gers. Ze deinzen ook niet terug
voor hoge hypotheken. Maar geluk
kig zijn Canadese banken voorzich
tig. Geen gekke constructies, zoals
in Amerika. De huizencrisis heeft
Canada dan ook niet geraakt."
Ene Grizzly Adams zal in zijn 'cabin'
in de wildernis dat woord zelfs nog
nooit hebben gehoord.
„Nou, speaking of. dat is mijn Cana
dese droom, verder naar het noor
den, de wildernis in. Later, als de
kids groot zijn, daar een resort run
nen. Of een loghouse bouwen, een
boomstamhuis. Voor 71.000 euro
koop je daar 100 acre (405.000 vier
kante meter) grond. Als je erin
slaagt een stukje te mogen bebou
wen, zit je er toch best mooi bij."
Meer lezen? www.overink.web-log.nl
pv-y Reageren en aanmelden?
redactie.wonen@wegener.nl
De bungalow in Lakefield. foto's WO