iolnobelprijs
China:
Zijn naam gonsde al jaren in de geruchten
machine rond de Nobelprijs voor de Vrede.
China riep ook al even lang dat de prijs
vooral niet naar de 54-jarige dissident
Liu Xiaobo moest gaan. Het Noorse
Nobelcomité geeft hem toch de beloning.
zaterdag 9 oktober 2010
Onvermoeibare
vrijheidsstrijder
door onze correspondent
Remko Tanis
De donkere kant van China
staat weer in de schijnwer
pers nu de beroemdste
dissident van het land,
Liu Xiaobo (54) de Nobelprijs voor
de Vrede heeft gekregen. Dat herin
nert de - westerse - wereld er weer
even aan dat China niet alleen het
land is van economische wonderen,
maar ook nog altijd van onderdruk
king en een gebrek aan mensenrech
ten en democratie.
Van Liu zou je niet verwachten dat
hij snel naar de wapens grijpt. Hij is
bedaard, beheerst, en spreekt zacht
en doordacht. Toch zette hij twee
jaar geleden een wapen in tegen de
Chinese autoriteiten: een oproep tot
democratische hervormingen en
meer vrijheden in China. Meer dan
tienduizend prominente Chinezen
ondertekenden het pamflet, getiteld
Charter 08.
Voor het schrijven van Charter 08
werd hij in december 2008 opgepakt.
Eerste Kerstdag vorig jaar werd hij
veroordeeld tot elf jaar celstraf, die
Liu uitzit in een gevangenis in een af
gelegen gebied in het noordoosten
van China. Het is de langste straf
ooit opgelegd wegens 'het ondermij
nen van de staat'. Liu zal waarschijn
lijk pas vandaag te horen krijgen dat
hij de Nobelprijs heeft gekregen, van
zijn vrouw Xia Liu, die er door de po
litie naartoe zou worden gebracht.
Lang geleden al hebben Liu en zijn
vrouw besloten geen kind te krijgen
vanwege de dreigende opsluiting.
'Het zou te wreed zijn', schreef Xia
vorig jaar in een open brief 'Ons
kind zou worden geconfronteerd
met een leven zonder vader, omdat
die gevangen zit'.
Liu toont zich steeds een onvermoei
bare strijder. Al drie keer eerder zat
hij achter de tralies, omdat de com
munistische machthebbers zijn op
roep tot hervormingen als directe be
dreiging zagen.
In de jaren tachtig groeide Liu als
schrijver uit tot een van de belang
rijkste culturele figuren in China. Hij
werd hoogleraar in de filosofie aan
een van de prestigieuze universitei
ten van Peking. Daar groeide ook
zijn internationale faam. Eind jaren
tachtig kreeg hij zelfs een positie aan
Columbia University in New York.
Liu gaf een internationale academi
sche carrière op, toen in de lente van
1989 de studentenprotesten losbarst
ten in Peking. Studenten vroegen in
het hart van de macht, op het Plein
van de Hemelse Vrede, om meer vrij
heid en democratie. Liu keerde terug
naar China om de studenten te steu
nen.
Het leverde hem zijn eerste celstraf
op: twintig maanden. In de jaren er
na bleef Liu essays publiceren, waar
in hij filosofeerde over een einde aan
de communistische alleenheerschap
pij in zijn land. In 1996 werd hij daar
voor veroordeeld tot drie jaar 'herop
voeding door arbeid'.
Dat Liu zich niet laat heropvoeden,
bleek toen hij zijn strijd na deze
tweede veroordeling gewoon voort
zette. De laatste jaren is hij meerdere
keren langdurig ondervraagd, is zijn
huis in Peking afgesloten van tele
foon en internet en wordt zijn
vrouw voortdurend geschaduwd
door politie in burger.
In 2006 beloofde hij in een video
boodschap aan Amerikaanse acade
mici en auteurs: 'Ondanks gebrek
aan vrijheid om te spreken en te
schrijven, blijven wij in China vol
houden. We zullen niet buigen voor
de druk waar anderen ons aan onder
werpen. Ik roep schrijvers, overhe
den en organisaties in vrije landen
op aandacht te blijven hebben voor
de situatie van onafhankelijke Chine
se schrijvers. Help ze om ooit vrij
heid te bereiken.' Liu is de promi
nentste strijder voor de idealen van
de demonstranten op het Plein van
de Hemelse Vrede in 1989. Hij is één
van de weinige dissidenten die ook
in China zelf bekend zijn.
Liu wacht de komende jaren een
zwaar leven in de cel. China zal bij
zijn vrijlating economisch weer veel
verder en machtiger zijn. Het land
heeft de idealen van meer democra
tie en vrijheid op de achtergrond ge
zet. Groeiende rijkdom is nu het be
langrijkst.
De schaduwkanten van censuur en
onderdrukking zijn echter niet ver
dwenen. Liu's Nobelprijs zorgt er
voor dat de wereld dat niet vergeet,
ook al is Liu zelf voorlopig de mond
gesnoerd.
Liu Xiaobo
door onze correspondente
Windy Kester
Liu Xiaobo krijgt de prijs
voor 'zijn lange, niet-ge-
welddadige strijd voor
mensenrechten in China',
verklaarde de voorzitter van het
Noorse Nobelcomité Thorbjom
jagland gisteren. Volgens hem is er
een nauwe samenhang tussen
mensenrechten en vrede. In China
wordt daar wezenlijk anders over
gedacht. De viceminister van Bui
tenlandse Zaken Fu Ying waar
schuwde het Nobelcomité afgelo
pen zomer al voor het toekennen -
van de prijs aam een dissident. Ze