beter leven buiten Iran
ii spectrum
Zaterdag 9 oktober 2010
Activist Hesam week uit naar Istanbul. Hij wil zo snel mogelijk weer naar Iran.
lichten. Uiteindelijk wordt zo'n 20 procent
van alle aanvragen gehonoreerd.
Veel Iraniërs vragen daarom asiel aan en
komen illegaal het land binnen. Zoals de
politieke activisten Sirus (35) en Hesam
(25). Ook zij gebruiken gefingeerde na
men. Ze zijn nauw betrokken bij de oppo
sitie in Iran, de Groene Beweging. Sirus
staat in Iran op de zwarte lijst van mensen
die vanwege hun activiteiten ter dood ver
oordeeld kunnen worden. Volgens Amnes
ty International zijn vorig jaar in Iran 338
opponenten van hetjregime geëxecuteerd.
Het tweetal is op eigen houtje naar Istan
bul gekomen. Ze piekeren er niet over
asiel aan te vragen. Sirus: „Ik wil absoluut
niet als vluchteling door het leven. Ik ga te
rug zodra ik kan. In Iran staat veel te ge
beuren. Mensen komen eindelijk in op
stand."
De Iraniërs in Turkije hebben het niet ge
makkelijk. Ze worden gediscrimineerd, ze
mogen niet werken en moeten constant
op hun hoede zijn voor de lange arm van
Teheran. Dat weet ook Europarlementa
riër Marietje Schaake (D66). Zij sprak, als
lid van een delegatie van de Amerikaanse
mensenrechtenorganisatie OMID, in
maart met ruim zeventig vluchtelingen in
Van. Ze vindt dat Europa zich het lot van
de Iraanse mensenrechtenactivisten, jour
nalisten, studenten en andere vluchtelin
gen moet aantrekken. „Het is schandalig
dat Europa zo weinig politieke vluchtelin
gen uit Iran opneemt", aldus Schaake. De
meeste Iraniërs komen uiteindelijk terecht
in de VS, Canada of Australië. „Maar ook
Europa zou een vrijhaven voor hen moe
ten zijn." Schaake pleit ervoor de vluchte
lingen op te vangen in zogeheten shelter
cities, een bestaand project van de Europe
se Unie dat nooit echt van de grond is ge
komen. „Dissidenten worden, tijdelijk, in
bepaalde Europese steden opgevangen,
zonder dat ze het hele asieltraject hoeven
in te gaan."
In Van maakt mensenrechtenactivist So-
ner Calisan duidelijk grote moeite te heb
ben met het onderscheid dat wordt ge
maakt tussen politieke vluchtelingen en an
deren. „Jonge, politieke activisten, die in
Iran gezocht worden, hebben de beste
kans asiel te krijgen en naar een ander
land te kunnen. Een lid van de oppositie
dat hier onlangs aankwam, was in nog
geen twee weken tijd op weg naar Cana
da."
Calisan is blij voor de politicus, maar
vindt, 'het niet uit te leggen aan andere Ira
niërs of Afghanen die al jaren wachten'.
„Vooral voor de Afghanen, die uit Iran ko
men, is het moeilijk. Geen enkel land wil
hen hebben. Het gaat vaak om grote gezin
nen, mensen die laag zijn opgeleid."
Dan, geëmotioneerd: „Deze mensen zijn
het slachtoffer van een groot politiek spel.
Iran is nu de grote vijand van het Westen,
terwijl Afghanistan alweer oud nieuws is
en te gecompliceerd."
Fatma Erdemci van hulporganisatie Maz-
lum-Der sluit zich hierbij aan. „Zo creëer
je een bizarre wedloop onder vluchtelin
gen uit Iran. Waarbij de Afghanen vrijwel
De 2-jarige Efsane was 2 maanden oud toen
haar ouders met haar naar Turkije vluchtten.
steeds buiten de boot vallen."
Zoals de 21-jarige Meryem, die samen met
haar echtgenoot en haar destijds 2 maan
den oude dochtertje Efsane, twee jaar gele
den via de bergen naar Turkije vluchtte.
Meryem is Afghaanse, maar geboren en ge
togen in Iran. Vier jaar geleden besloot
haar familie terug te keren naar Afghanis
tan. „Maar de situatie in Kabul was er al
leen maar slechter op geworden. Vooral
voor vrouwen was het erg gevaarlijk in de
stad", vertelt ze aarzelend in een vervallen,
armoedig onderkomen in Van.
Het gezin besloot Afghanistan opnieuw te
verlaten en naar Iran terug te keren. Maar
als soennitische moslims werden ze in het
sjiitische Iran niet met open armen ontvan
gen. „De discriminatie was groter dan voor
heen. We werden niet langer als echte
moslims beschouwd."
Het gezin vertrok opnieuw. Voor 3.000
dollar werden ze over de Turkse grens ge
bracht. De eerste asielaanvraag werd afge
wezen, de tweede loopt nog. Meryems
echtgenoot verdient nu 2,50 euro per dag
met auto's wassen. „We blijven hopen op
een beter leven voor onze dochter."
reageren?
spectrum@wegener.nl
