Geluk bestaat
en valt te leren
Onderzoekscommissie: 'Breng
getijde terug in Crevelingenmeer'
2
Zwijgen
dinsdag
Nederlanders zijn een gelukkig volkje, blijkt
uit cijfers van het CBS en de ervaring van
psychologen. Waarin schuilt het geheim?
dinsdag 5 oktober 2010
f
door Marleen Blommaert
Beter zou ik er het zwij
gen toe doen. Maar als ik
dat kon, zou ik niet zijn
wie ik ben. Zwijgen is
het laatste. Daar heb ik gegeven
de oneindigheid of de mist van de
vergetelheid nog alle tijd voor. In
het ouderlijk huis was spreken
een dure plicht. Het moest wel er
gens op slaan. Mijn moeder stond
erop dat wij zeiden wat we von
den. Bovendien eerlijk en uit het
hart. Janken deden we daarbij
niet, dat werd afgedaan als aanstel
lerij. Aanstellerij was een hoofd
zonde. Mijn moeders commen
taar op de recente politieke ont
wikkelingen zou dan ook vlijm
scherp en meedogenloos geweest
zijn. In de loop der jaren is mijn
opvatting, dat alle emotie aanstel
lerij zou zijn, natuurlijk wel wat
genuanceerd. Het harde leven van
de generaties voor mij, liet geen
ruimte voor tranen. Dat realiseer
de ik me later. Dat gold voor de
dienstmeid, de garnalenvisser, de
loonwerker, de straatveger en de
leurder met passementen.
Een andere regel die in ons hart
werd gebeiteld was: Als je on
recht ziet, doe je je mond open.
Zwijgen maakt je medeverant
woordelijk voor het onrecht.
Ten slotte was er de hoofdregel
die ik niet van me afheb kunnen
en willen schudden: „Iedereen is
welkom en niemand is beter of
slechter dan jij. Of het nu om de
koningin of de straatveger gaat, je
behandelt mensen gelijk."
Wij waren een zogenaamde arti
kel Grondwet familie:
„Allen die zich in Nederland bevinden,
worden in gelijke gevallen gelijk behan
deld. Discriminatie wegens godsdienst,
levensovertuiging, politieke gezind
heid, ras, geslacht of op welke grond
dan ook, is niet toegestaan."
Op de Hofplaats in Den Haag
staat dit artikel in marmer gebei
teld. Ik vind het een prachtig mo
nument en loop er vaak met een
glimlach langs. Als ik het zie,
geeft het mij het gevoel, dat mijn
eigen moeder een monument
heeft gekregen in Den Haag. Maar
liever nog dan de versteende
woorden op de Hofplaats, zou ik
de geest van deze woorden in Ne
derland zien. Daarom, zwijgen is
het laatste. Dat doe je dus niet.
Voor meer columns: www.pzc.nl/columns
COLOFON
PZC
Park Veldzigt 35, Middelburg
Postbus 91, 4330 AB Middelburg
0118-43 4000
Uitgever/directeur
Ad Verrest
Hoofdredactie
Peter Jansen pjansen@pzc.nl
Arie Leen Kroon (adjunct) alkroon@pzc.nl
Centrale redactie
T: 0118- 43 4010
E: redactie@pzc.nl
Redactie Walcheren
Postbus 91, 4330 AB Middelburg
T: 0118-43 4050
E: walcheren@pzc.nl
Redactie Bevelanden-Tholen
Postbus 162, 4460 AD Goes
T: 0113-31 5670
E: bevelanden@pzc.nl tholen@pzc.nl
Redactie Zeeuws-Vlaanderen
Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
T: 0115- 64 5740
E: zeeuws-vlaanderen@pzc.nl
Redactie Schouwen-Duiveland
Postbus 80, 4300 AB Zierikzee
T: 0111-45 4650
E: schouwen-duiveland@pzc.nl
Advertenties
VerkoopteamZeeland
T: 0118- 43 4070
E: teamzeeland@bndestem-pzc.nl
Business-to-business/de Ondernemer. Zorg
Onderwijs. Educatie. Onroerend Goed
T: 076- 531 2277
E: segmentteam@bndestem-pzc.nl
Familieberichten: 088- 0139 999
Personeelsadvertenties: 055- 5388 000
Kleintjes: 0900- 6743 836
Krant niet ontvangen?
Wijziging van uw adresgegevens?
Gebruik maken van de vakantieservice?
Abonnement opzeggen?
Vul het formulier in op:
www.pzc.nl/lezersservice
of bel: 088- 013 9910
Toets 1: bezorgklachten (vanaf 07.00 uur)
nabezorging bij melding voor 12.00 uur
Toets 2: informatie over uw abonnement
Toets 3: informatie over abonneevoordeel
Maandag t/m vrijdag: 08.00 - 17.00 uur
Zaterdag: 08.00 - 12.00 uur
PZC Lezersservice
Postbus 3229, 4800 MB Breda
U kunt uw abonnement beëindigen tot uiterlijk
vier weken voor het einde van de betaalperiode.
U ontvangt een schriftelijke bevestiging.
Abonnementsprijzen
Maand 25,50 (acceptgiro n.v.t.)
Kwartaal 71,95 (acceptgiro €74,95)
Jaar €274,95 (acceptgiro €277,95)
Auteursrechten
Alle auteursrechten voorbehouden Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant, onderdeel van
Koninklijke Wegener NV.
Publicatierecht beeldende kunst via Beeldrecht.
Gegevensbescherming
PZC is een uitgave van Wegener NV. Wegener legt
van abonnees gegevens vast voor de uitvoering van
de abonnementsovereenkomst. Deze gegevens
kunnen gebruikt worden om u op de hoogte te
houden van interessante producten en diensten
van andere onderdelen van Wegener en zorgvuldig
geselecteerde partners. Indien u geen prijs stelt op
informatie van de PZC of indien u uw toestemming
voor het gebruiken van uw e-mail adres wilt intrek
ken, kunt u dit schriftelijk kenbaar maken bij PZC
Lezersservice. Zie ook het privacy statement op
www.pzc.nl
Ja, ik neem de PZC en ontvang de eerste 2 weken gratis en neem aansluitend:
een doorlopend abonnement met automatische betaling van 71,95 per kwartaal (nmd
een doorlopend abonnement met betaling per accept van 74,95 per kwartaal inam)
ik neem een proefabonnement van 5 weken voor 15,-. Na deze periode stopt de bezorging vanzelf,
(ik heb de laatste 3 maanden geen proef gehad) (PS)
Stuur de bon naar: PZC, Afdeling Lezersservice, Antwoordnummer 54050,5004 VB Tilburg.
Bellen kan ook: 088 - 013 9910
Straat
Postcode
Woonplaats
Telefoonnummer
Emailadres
Ik machtig de PZC om het abonnementsgeld van mijn rekening af te schrijven.
Rekeningnummer
Handtekening
ifWf*
De PZC gaat zorgvuldig om mei persoonsgegevens 1
het eololon treft u nadere infoimatie aan
M3
GELUK
door Marcel Modde en
Ondine van der Vleuten
Marlies Terstegge
moet wel een ge
lukkig mens zijn.
Als professioneel
beoefenaar van de
positieve psychologie heeft ze een
kast vol handboeken waarin pre
cies uit de doeken wordt gedaan
hoe het hoogste goed in een men
senleven kan worden nagestreefd.
Sinds vorige week is daar weer een
nieuw standaardwerk bijgekomen:
'Geluk. The World book of Happi
ness', van de Vlaamse goeroe on
der de positivo's Leo Bormans. In
zijn derde boek heeft hij de kennis
gebundeld van honderd gelukspro-
fessoren van over de hele wereld,
onder wie dé Nederlandse autori
teit Ruut Veenhoven.
Terstegge bedient zich bij het be
antwoorden van de vraag wat ge
luk nu eigenlijk is, dankbaar van de
definitie waarmee Bormans zijn
twee jaar lange zoektocht simpel
samenvat: „Gelukkig zijn, is dat je
houdt van het leven dat je leidt."
Klinkt allemaal heel mooi natuur
lijk, maar de praktijk is een stuk
weerbarstiger en kan zelfs enorm
wreed zijn, beseft de Haagse psy
chologe wel degelijk. Want wat is
geluk voor een fabrieksarbeider
die zijn leven slijt aan de lopende
band? Hoe krijg je een moeder die
haar kind heeft verloren weer aan
het lachen? „Een kind verliezen is
volgens mij het ergste wat iemand
kan overkomen. Ik vraag me af of
je daar wel overheen komt. Dat
hangt ook heel sterk af van je di
recte leefomgeving en wat je ver
der aan zelfkennis en kracht in
huis hebt. Ook kan het uitmaken
of je gelooft of niet."
Hoezeer Terstegge Bormans en
Veenhoven ook hoog acht, per
soonlijk voelt ze meer voor het ge-
dachtengoed van de C-sikszentmi-
halyi. Deze Hongaars-Amerikaan
se hoogleraar doet al veertig jaar
onderzoek naar geluk en creativi
teit. „Hij introduceerde de term
flow en ontdekte dat je je gelukki
ger voelt naarmate je vaker en op
meerdere levensgebieden flow er
vaart", legt Terstegge uit op haar
internetsite. „Maar je krijgt alleen
flow als je iets doet wat voor jou
authentiek is: als het past bij je per
soonlijke waarden en kwaliteiten.
Als je bewust zo'n doel nastreeft,
kan dat voor jou ook een levens
thema worden. Zo'n levensthema
geeft richting aan de aandacht die
je aan iets besteedt en aan de keu
zes die je maakt. Zo worden de ac
tiviteiten in je leven op een beteke
nisvolle manier verbonden."
Maar valt geluk dan domweg te le
ren? „Ja", zegt ze ferm, verwijzend
naar haar nieuwe cursus die deze
maand begint. „Vijftig procent van
het hoogste bereikbare geluk is
aangeboren, genetisch bepaald.
Tien procent wordt bepaald door
omstandigheden, zoals het land
waar je woont, gezinssituatie, op
leiding. En veertig procent is het
gedeelte dat je zelf kunt beïnvloe
den, is maakbaar." Maar dan nog
ligt het gevaar op de loer. „Bij men
sen die alles mee hebben, zie je
vaak dat ze zich te weinig inspan
nen om gelukkig te zijn. Je moet al
tijd doelen stellen."
Geluksbronnen
De weg naar geluk volgens onder
zoeker Barbara Fredrickson:
wees positief
wees moedig; mensen hebben
vaak spijt van dingen die ze niet
hebben gedaan.
wees aardig voor jezelf; bepaalt
voor een groot deel je vaardigheid
om om te gaan met tegenslagen.
benut je pessimisme; kan heel
nuttig zijn om goed voorbereid te
zijn op gebeurtenissen.
vind een roeping: streef doelen
na en onthoud dat het meer gaat
om de weg naar je doel toe dan
om het bereiken van je einddoel.
door Edith Ramakers
OUDDORP - Het Grevelingenmeer
verkeert in ademnood. Op steeds
meer plekken en al op geringere
diepte komt zuurstofloos water
voor. Voorgaande jaren werd fut
loos water gemeten dieper dan
tien meter, afgelopen zomer werd
vastgesteld dat zich al ernstig zuur
stoftekort voordoet op vijf, zes me
ter diepte. De commissie 'Toe
komst van de Grevelingen' voerde
in opdracht van Rijkswaterstaat
het onderzoek uit naar de wa
terkwaliteit.
Deze commissie luidt de alarmbel.
Het gebrek aan zuurstof doodt alle
leven en elk jaar wordt de wa
terkwaliteit slechter. De onderzoe
kers troffen dikke lagen rottend
materiaal aan, waarin louter dode
organismen dreven.
De macabere ontdekking wordt ge
toond op een filmpje; www.toe-
komstgrevelingen.nl
Het is een vicieuze cirkel. In zuur-
stofarm water gedijen de bacteriën
opperbest. Deze bacterie verbruikt
ook nog eens het laatste restje
zuurstof.
Door de waterkwaliteit te verbete
ren, krijgen organismen de kans
zich te herstellen. Volgens de on
derzoekers zal een getijdeverschil
van 50 centimeter (tussen hoog en
laag water) voldoende zijn om
zuurstof in het Grevelingenmeer
terug te brengen. Er ontstaat meer
natte natuur, de kweek van schelp
dieren wordt weer mogelijk en er
komt weer werk voor vissers.
Op dit moment stroomt ongeveer
125 kubieke meter water per secon
de van de Noordzee het Grevelin
genmeer in. Dat gebeurt door een
buis met een doorsnede van pak
weg 3 meter. Dat is onvoldoende
om het water op grotere diepte in
beweging te krijgen. Door bewe
ging ontstaat zuurstof in het wa
ter. Volgens de onderzoekers moet
ongeveer 1000 kubieke meter zee
water per seconde binnenstromen
om het getij én de beweging te her
stellen. „Dan komt de dynamiek
in het Grevelingenmeer terug",
zegt Jan Willem Slager van Rijks
waterstaat. Het Grevelingenmeer
is een natuurgebied en het groot
ste zoutwatermeer van Europa.
Het is in 1971 ontstaan door afslui
ting van de zeearm voor de Delta
werken.
De kwaliteit van het water is een
van de onderzoeksgebieden van
de commissie. Ze stelt ook voor
om de terugkeer van eb en vloed
te koppelen aan de bouw van een
getijde-energiecentrale. Elektrici
teit wordt dan opgewekt bij het
in- en uitstromende water.
