io besmet kippenvlees
Voor het eerst in
Nederland is een
dode gevallen
waarbij verband
wordt gelegd met
het eten van besmet
kippenvlees.
Kip het meest
gevaarlijke stukje
vlees?
ESBL maakt dodelijk slachtoffer
dinsdag 28 september 2010
Kip is niet kiplekker
door Monique Prins en Tanja Kits
Salmonella en Campylo
bacter in kip waren al
bekend. Maar kippen
vlees heeft nog meer
ziekteverwekkers.
Meer dan 90 procent
van het kippenvlees in de super
markt is besmet met ESBL-vor-
mende bacteriën. Kun je nu beter
geen kip meer eten? Welnee, zegt
hoogleraar microbiologie en infec-
tieziektebestrijding Jan Kluyt-
mans. „Als ik vanavond een stukje
kip krijg voorgeschoteld, zal ik het
met smaak opeten. Als je het vlees
goed bereidt, valt het risico mee.
Je moet het goed verhitten en hy
giënisch werken. De snijplank met
rauwe kip goed afwassen. Ik zal
niet zeggen dat het dan zonder risi
co is. Zeker niet bij mensen met
een slechte afweer. Hoe groot de ri
sico's zijn, weten we niet precies.
Kijk, we weten ook dat het verkeer
slachtoffers eist, en daar gaan de
meeste mensen echt niet voor
thuis zitten."
Toch is Kluytmans niet zonder zor
gen. De ziekteverwekkers zijn im
mers met de gangbare medicijnen
niet meer te bestrijden. De meeste
mensen die ziek worden door ES-
BL krijgen een blaasontsteking.
Normaal is blaasontsteking goed
te behandelen met antibiotica.
Maar als de bacterie ESBL bevat,
werken die pillen vaak niet meer.
En dan volgt een (dure) zoektocht
naar een middel dat nog wel helpt.
Het duurt dan langer voordat de
patiënt geneest en soms is zelfs zie
kenhuisopname noodzakelijk.
Vanwege de ernstige gevolgen
waarschuwt de Consumenten
bond al veel langer tegen de geva
ren van kippenvlees. „Wij vinden
dat de maatregelen die nu worden
genomen om de ESBL-bacterie te
rug te dringen niet ver genoeg
gaan. Je kunt wel blijven waarschu
wen dat de kip goed gaar moet
worden, en dat moet ook, maar je
kunt beter de bron aanpakken."
Samen met de pluimveesector is
een masterplan opgezet om de ES
BL-bacterie terug te dringen. Door
schonere stallen en minder anti
biotica, meldt Pascalle de Ruyter
van het Productschap voor Pluim
vee en Eieren. „Net als bij de sal
monellabacterie. Die hebben we
ook weten terug te dringen van 10
procent tien jaar geleden naar 3
procent nu." Binnen nu en drie
jaar moet het gebruik van antibio
tica bij kippen worden gehalveerd.
Met name de soorten die ook in
de gezondheidszorg worden ge
bruikt. Want heel soms krijgen pa-
Voor het eerst in Nederland is een
sterfgeval vastgelegd waarbij de
oorzaak wordt gezocht in een in
fectie met een ESBL-vormende bac
terie.
Het slachtoffer is een vrouw van
85 jaar uit de regio Utrecht. Zij
overleed in januari aan een gecom
pliceerde urineweginfectie. Een ES
BL-vormende bacterie was de oor
zaak.
De precieze herkomst van de ESBL
is moeilijk vast te stellen. Zeker is
wel dat de soort ESBL van de over
leden vrouw sterk lijkt op ESBL in
kippenvlees.
ESBL staat voor Extended Spec
trum Bèta-Lactamase. ESBL-vor-
mende bacteriën maken enzymen
aan die de werking van bepaalde
antibiotica tegengaan.
De ziekteverwekkers komen vooral
voor in kippenvlees, in mindere ma-
te in rund- en varkensvlees.
De ziekte komt ook vaker voor bij
mensen.
Voor gezonde mensen is ESBL
geen probleem.
De meest voorkomende ziekte bij
ESBL is een blaasontsteking. Er zijn
ook patiënten die een bloedbaanin
fectie (sepsis) oplopen.
tiënten een ernstige bloedbaanin
fectie. En dan werken de gangbare
antibiotica niet meer. In zo'n geval
blijft er nog maar één soort anti
biotica over. Deze zogeheten carba-
penems zijn een laatste verdedi
gingsmiddel en worden nu nog zel
den gebruikt. Infectiespecialisten
vrezen de dag dat deze carbape-
nems vaker ingezet gaan worden
en bacteriën ook hier resistent te
gen worden. „Er wordt hard ge
zocht naar nieuwe medicijnen die
daar weer een oplossing voor bie
den", zegt Kluytmans. „Wat we
weten, is dat we van ESBL weinig
goeds kunnen verwachten. Hoe ge
vaarlijk het precies is, is onduide
lijk. Er lopen diverse onderzoeken
die dit risico beter in kaart moeten
brengen." Er is volgens het Rijksin
stituut voor Volksgezondheid en
Milieu een 'grote mate van waar
schijnlijkheid' dat de 85-jarige
vrouw is overleden door het eten
van besmet kippenvlees. Het Pro
ductschap Vlees, Vee en Eieren
wil daarom zo snel mogelijk een
gesprek voeren met het ministerie
van Volksgezondheid. „Het is es
sentieel dat zij zich uitspreken
over hoe het zit. Dat zij de bood
schap uitdragen: geen paniek,
maar let op de hygiëne."
