WOON
BEURS
Verzamel
alle pinnen!
amsterdam
binnen buiten
-
Oiva Toikka (79), Finlands nationale 'lievelingsopa', is al een halve eeuw ontwerper bij Iittala.
Pakhuizen vol servies, vazen en kunstobjecten ontwierp hij voor het Finse glashuis. Maar het
bekendst werd hij toch wel met zijn glazen vogels. Hij komt twee keer naar Nederland deze herfst,
door Renske Schriemer
rai 25 sept t/m 3 okt 2010
zaterdag 25 september 2010
4 S 1
Toikka in Nederland
Vogelkoorts
Leerdam om samen met een team
glasblazers de kunst van het vogel-
blazen te laten zien. Overigens is
Toikka sinds 2007 niet meer de eni
ge ontwerper van Birds. Toen
maakte de Italiaan Giorgio Vigno
een serie abstracte vogels. De jon
ge Finse glaskunstenares Anu Pent-
tinen maakte twee jaar geleden
haar versie van de vogels, gevolgd
door de vogels van Matti Klenell,
die dit jaar gepresenteerd zijn.
Toikka ontmoeten?
Dit najaar staan in Nederland veel
Toikka-evenementen op de agen
da. Maar liefst twee keer is de Fin
ook lijfelijk aanwezig. Eerst tijdens -
het Birds Lovers Weekend op 9 en
10 oktober, waar ook de Mibisvo-
gel te koop zal zijn, die speciaal en
in gelimiteerde oplage voor Neder
land is gemaakt. Toikka komt daar
na naar Eindhoven. Iittala presen
teert daar tijdens de Dutch Design
Week de tentoonstelling Moments
of Ingenuity, samengesteld door
het Design Museum in Helsinki.
Op zondagmiddag 24 oktober is
Oiva Toikka aanwezig om zijn
werk en leven toe te lichten. De he
le maand oktober staan de Birds
by Toikka centraal in de Iitta-
la-winkels. Kijk voor verkoopadres
sen op de site van Iittala.
www.iittala.com
www.nationaalglasmuseum.nl
www.dutchdesignweek.nl
is-f Reageren?
redactie.wonen@wegener.nl
Het glazen servies Pioni met dessin
van pioenrozen is in elk Fins huis te
vinden. foto's PR
Wapenfeiten
Oiva Toikka viert dit jaar zijn gou
den jubileum bij Iittala. Lange tijd
werkte hij in de glasfabriek in
Nuutarjarvi, maar ook voor Iittala
en Arabia. In Nederland zijn die af
zonderlijke, Finse servies- en glas-
merken in 2003 samengevoegd on
der de naam Iittala. In Finland
kent iedereen het werk van Toik
ka, of in elk geval: iedereen heeft
gegeten van en gedronken uit zijn
serviezen. In 1975 bedacht hij het
persglazen servies Pioni met inge
werkt patroon van pioenrozen. Na
aanvankelijke verbazing over zo'n
glazen gebruiksservies werd de se
rie een succes. Finnen hechten erg
aan servies: ze geven er graag geld
aan uit en krijgen het op hun vijf
tiende en achttiende verjaardag ca
deau als start van hun uitzet. Voor
Pioni moet je naar de vlooien
markt, maar het dauwdruppelser
vies Kastehelmi (1964) is terug.
Toikka bedacht de overdadige
druppeldecoratie overigens heel
praktisch om oneffenheden en de
persnaad te verdoezelen.
Toikka's serviezen zijn in Neder
land niet erg bekend. Op dit mo
ment is alleen dauwdruppelser
vies Kastehelmi verkrijgbaar bij Iit
tala in Nederland. Maar de vogels
van Toikka kunnen ook hier reke
nen op een trouwe groep verzame
laars en liefhebbers die vaak reik
halzend uitkijken naar een nieuwe
vogel in de collectie. Iittala organi
seerde vorig jaar voor het eerst
zelfs een Birds Lovers Weekend in
de Glasblazerij van het Nationaal
Glasmuseum in Leerdam. Hier
konden Nederlandse 'vogelliefheb
bers' zien hoe de vogels worden ge
blazen en de speciaal voor de gele
genheid geblazen Goudgele stern
aanschaffen. Maar liefst 1.400 geïn
teresseerden kwamen op het eve
nement af Dat zouden er tijdens
het tweede Birds Lovers Weekend,
op 9 en 10 oktober aan
staande, wel eens
veel meer kunnen
zijn. Want dan
komt de mees
ter zelf naar
Wie is Oiva Toikka?
In Finland kent
ie-der-een Oiva
Toikka. Niet al
leen vanwege zijn
omvangrijke productie voor het
Finse huishoudmerk Iittala - in el
ke Finse servieskast is wel iets van
de royaal besnorde ontwerper te
vinden - ook vanwege zijn hoge
aaibaarheidsfactor. Toikka is een
bescheiden man: aardig, hartelijk,
humorvol. Hij is 's lands troetel
ontwerper die op uiterst charman
te wijze het land weer aan het la
chen bracht in de zware na-oorlog-
se tijden.
Toikka studeerde aan de Central
School of Arts op het moment dat
Rusland de Finnen achterliet met
een platgebombardeerde hoofd
stad en een miljardenschuld. Toch
bracht juist die schuld het land uit
eindelijk ook goeds. Een import
verbod en het stimuleren van ei
gen fabrikaat om de Russen in na-
tura mee af te betalen, zorgde voor
een onverwachte boost aan produc
tie en Fins ontwerp.
Ontwerper Kaj Frank, bekend van
het Teemaservies voor Arabia,
haalde Toikka eind jaren vijftig
binnen bij Iittala. Nu wordt Toika
genoemd als een van de ontwer
pers die Finland in de jaren vijftig
als designland op de kaart zette.
Ondanks zijn enorme productie
aan serviezen, glaswerk en glas
kunst, kennen we Toikka in Neder
land vooral van zijn Birds.
Toikka, creatief en experimenteel
als hij is, bedacht de vogels begin
jaren zeventig. Daarmee gaf hij de
glasblazers in Nuutarjarvi iets te
doen als ze moesten wachten op
het polijsten van ander glaswerk.
Het vervaardigen van de vogels,
met hun rijke kleuren, vormen, pa
tronen en houdingen was boven
dien een goede oefening om de
techniek te scherpen. Er zijn ruim
vierhonderd verschillende vogels.
Tekeningen komen er niet aan te
pas, maar Toikka is nooit te be
roerd de bedoelde blaashouding in
de fabriek voor te doen.
De vogels zijn het onofficiële Finse
symbool geworden en een graag
gegeven en gekregen cadeau bij ge
boortes, huwelijken en jubilea.
Dat is ook, weet senior productma
nager bij Iittala Christel Vaener-
berg, vanwege de sterke band die
Finnen met de natuur hebben.
„De geïsoleerdheid van Finland
zorgt ervoor dat we redelijk tradi
tioneel zijn, dicht bij de elemen
ten leven, bij de natuur. Dat zie je
terug in ons ontwerp en in de
liefde voor vogels."
Foto's boven en links:
Birds uit de vierhonderd
stuks tellende collectie.
