spectrum 4
Drie zeldzame laatbloeiers in de Moer
Het raadsel van de oude linde van Westdorpe
s
c
Zaterdag 25 september 2010
Ruppia
Sommige wilde planten worden maar sporadisch
gevonden. Het kan zijn dat ze moeilijk herken
baar of erg onopvallend zijn en daarom vaak ge
mist worden. Het komt ook voor dat ze op een
afwijkend tijdstip bloeien en om die reden onopge
merkt blijven. En natuurlijk zijn er de nodige soorten
die zo zeldzaam zijn dat de kans om ze te vinden erg
klein is.
Een drietal soorten die momenteel in de Yerseke moer
te vinden zijn hebben alle drie deze eigenschappen tege
lijk. Een buitenkansje om op excursie te gaan om ze te
vinden dus.
De meest bijzondere van het stel is de beursjesganzen-
voet.
Ganzenvoeten behoren tot de lastig te determineren ge
slachten en de beursjesganzevoet lijkt zowel qua stand
plaats als qua uiterlijk nogal sterk op de veel algemene
re rode ganzenvoet. Een tijd lang werd zelfs betwijfeld
of deze soort wel bestond, wat mede in de hand ge
werkt werd doordat het herbariummateriaal van deze
soort dat bewaard werd het Rijksherbarium in Leiden
zoekgeraakt was.
De beursjesganzenvoet is echter een goed te onderschei
den soort voor wie de kenmerken goed kent en de Yer
seke Moer is één van de weinige gebieden in Nederland
waar deze zoutplant op diverse plaatsen kan worden
aangetroffen. In deze tijd van het jaar vallen ze van ver
re op door de felrode stengels en vruchten. In zilte laag
ten is de soort op meerdere plaatsen in de Moer te vin
den.
In gezelschap van deze plant is nogal eens de verwante
zeegroene ganzenvoet te vinden, naast bijvoorbeeld zil
te schijnspurrie en goudknopje.
Zoutminnend is ook het fijn goudscherm, een laat-
bloeiende schermbloem die met geeloranje bloei-
schermpjes in augustus en september bloeit. De door
snede van een bloeischermpje is zelden groter dan een
halve centimeter en de grijsgroene, grasachtige bladen
helpen ook al niet mee om het fijn goudscherm te ont
dekken. Het is een soort die ook voorkomt in de spatzo-
ne op de zeedijken, maar daar is het fijn goudscherm
zeldzaam geworden doordat deze op de meeste plaat
sen verhard of zelfs geasfalteerd is. In de Yerseke en Ka-
pelse moer groeit het fijn goudscherm in de midden
berm van onverharde paadjes, samen met bijvoorbeeld
de zilte rus en het dunstaartje.
Een derde zeldzame laatbloeier is de ruppia. Ruppia is
een waterplant die uitsluitend voorkomt in sterk brak
water.
In Nederland komen twee soorten ruppia voor, die bei
de ook in de moer te vinden zijn. De zeldzaamste is de
spiraalruppia, die zijn naam te danken heeft aan het feit
dat de stelen van de vruchten spiraalvormige windin
gen vertonen. Dat is echter pas het geval als de plant in
volle bloei staat en ook dat is pas in het najaar. Voordat
de bloei aanbreekt is het moeilijk om de spiraalruppia
te onderscheiden van de verwante en iets minder zeld
zame snavelruppia.
Naast deze laatbloeiers komen in de weilanden van de
Yerseke moer nog heel wat andere zeldzame soorten
voor.
Blauw kweldergras, draadklaver, knolvossenstaart en
wilde selderij, om er maar eens enkele te noemen. Dat
zijn allemaal soorten die te maken hebben met de brak
ke omstandigheden in het gebied. Zilte weidegebieden
met een oppervlakte zo groot als de Yerseke en Kapelse
moer zijn in Nederland en in de rest van Europa zeer
zeldzaam. Alle reden dus om er heel zuinig mee om te
springen.
fa 1
©1
r;5
OCT3 9
o§
CU
3
CD
Ineens staat hij voor je. Een monumentale
boom met een opmerkelijk grillige vorm.
Midden op het erf van Saskia Bezemer en
Hans van Bokhoven, aan de Graaf Jansdijk
te Westdorpe, waar hij de omgeving domineert.
De worteluitlopers alleen al zijn bijna een meter
hoog.
De stam daarboven heeft een omtrek van wel
335 cm. Verder omhoog gaand wordt de tronk
nog veel breder.
Daarop staat een hele wirwar aan zijstammen,
die indrukwekkend dik zijn. Een enorme kroon
gaat wel tot achttien meter hoog.
De boom is voor het laatst geknot in 1920. Het is
een leilinde, dat is gemakkelijk te zien aan de
sterke zijdelingse afplatting van de stam. De
glanzende bladeren en wat rood gekleurde twij
gen verraden dat het een Koningslinde is. Maar
er is iets raadselachtigs met deze boom aan de
hand.
Leilinden staan traditioneel altijd aan de zuidzij
de van de boerderijwoning en staan in de
oost-west richting, zodat ze hun schaduw over
het huis werpen. Deze oude boom echter, staat
een kwartslag gedraaid.
De linde staat in de rij met enkele andere oude
bomen parallel langs de rand van een aantal
oudere schuren, in noord-zuid richting. Dit lijkt
wel origineel zo.
De oudste gebouwen van het erf zijn gebouwd
rond 1615. Is deze bejaarde boom werkelijk ook
van die leeftijd?
Eigenaresse Saskia Bezemer houdt van dit le
vend monument „Ik bewonder de grillige en
knoestige stam. En dat deze boom er na al die ja
ren nog steeds staat, terwijl de hele omgeving
veranderd is. In de bloeitijd gonst het zo luid
van de talloze insecten, dat het lijkt alsof de
boom praat We zijn er hartstikke zuinig op."
Goed, nu moeten we alleen nog achterhalen
waarom de boom een kwart slag gedraaid staat
Wie kent het geheim van deze oude linde?
Suggesties graag naar info@slz.landschapsbe-
heer.nl.
Beursjesgansvoet
foto Hans van Bokhoven
