spectrum 2
Het is windkracht elf
Zaterdag 25 september 2010
et stormt in de cultuurwereld en dat
blijft niet zonder gevolgen. „Als het
stormt, vallen er dode takken uit de
bomen", zegt Ton Brandenbarg. „Een
stevige wind door de samenleving kan
op zich ein verfrissend effect hebben. Windkracht
zes is nog hanteerbaar, maar nu is het windkracht
elf, twaaïi Dan sneuvelt er veel meer dan dode tak
ken. Daarom moeten we goed kijken wat er gestut
moet worden, wat uit de wind dient te worden ge
houden' zodat het in het voorjaar opnieuw kan op-
bloeiem
Als voorzitter van de Raad voor de Cultuur Zeeland
beziet Brandenbarg met grote zorgen de bezuinigin
gen die op de cultuursector afkomen. Rijk, provincie
en gemeenten schroeven hun budgetten fors terug
en de pereidheid van het bedrijfsleven om bij te dra
gen n|emt zienderogen af Als directeur van de
Zeeuwse Bibliotheek heeft hij er ook direct mee te
makejh. De bibliotheek is een van de 21 Zeeuwse in
stellingen die van de provincie de opdracht hebben
gekregen twintig procent te bezuinigen.
Dat pergt rigoureuze ingrepen. „Op zich is het denk-
baa| dat je iets minder doet zonder dat het publiek
merkt, maar bij een bezuiniging van twintig procent
is dpt onmogelijk", aldus Brandenbarg. Desondanks
stefien de instellingen zich coöperatief op en probe-
rei gezamenlijk te kijken waar besparingen mogelijk
zim. „Dat we met 21 instellingen rond de tafel zitten,
isïmiek. Het heeft ook een positief effect: je gaat je
bezinnen op je kerntaken en we proberen aan de
backoffice-kant zaken samen te doen waar we nog
niet eerder over hadden nagedacht."
Niettemin zullen de gevolgen ingrijpend zijn. Bran
denbarg betreurt het dat de provincie heeft gekozen
voor de (grove) kaasschaaf' één percentage voor alle
instellingen. Hij had liever een grondige analyse van
de hele sector gezien, zodat kan worden bepaald wat
hoe dan ook overeind moet blijven, wat potentie
heeft en wat minder prioriteit verdient.
Nu staat de Raad voor de Cultuur tamelijk machte
loos. „We hebben als raad een bescheiden plek, met
een kleine portefeuille. We kunnen wel ongevraagd
adviseren over het cultuurbeleid. Maar twintig pro
cent bezuinigen is een technocratische en geen in
houdelijke maatregel. Daar vallen weinig beleidsmati
ge opmerkingen over te maken."
Brandenbarg is - met ervaring bij de landelijke Raad
voor Cultuur en als museum- en orkestdirecteur - ge
pokt en gemazeld in de cultuurwereld. Hij heeft
meer zware stormen meegemaakt, maar toch be
speurt hij een duidelijk verschil met eerdere bezuini
gingsrondes. „Destijds was er grote onrust en vond
de samenleving dat we kunst en cultuur hoe dan
ook overeind moesten houden. Die vanzelfsprekend
heid is voorbij. Nu wordt cultuur vooral gezien als
'leuke dingen voor de mensen'. Als kunst en cultuur
moeten worden afgewogen tegen gezondheidszorg
of kinderopvang, zijn nog maar weinig mensen be
reid die discussie te voeren."
Ton Brandenbarg
Ten onrechte, vindt hij. „Het is belangrijk voor een
mens die midden in de wereld staat dat hij met
kunst en cultuur wordt geconfronteerd. Dat scherpt
hem en het draagt bij aan zijn welbevinden. Cultuur
zorgt voor verbinding, voor discussie, brengt iets te
weeg, geeft plezier. Het zorgt voor een gezond leefkli
maat."
Brandenbarg wijst op het grote belang van amateur
kunst naast professionele kunst en van cultuur voor
een breed publiek naast aanbod voor fijnproevers.
„Musea moeten bijvoorbeeld behalve publiekstrek
kers ook specialistische exposities bieden in een klei
nere setting. Als je dat niet doet, ben je een groot
deel van je functie kwijt. Juist voor gesubsidieerde or
ganisaties geldt dat zij moeten doen wat de commer
cie niet doet. Ze mogen niet hun identiteit opgeven,
maar moeten staan voor waarvoor ze zijn bedoeld."
Zeeland heeft op dit moment een mooi cultureel aan
bod, dat zeker moet worden gehandhaafd, vindt
Brandenbarg. „Men denkt altijd dat hier niets ge
beurt. Voor opera en de grote orkesten moeten je in
derdaad naar elders, maar verder heeft Zeeland veel
te bieden. Het punt is dat zelfs Zeeuwen zich daar te
weinig bewust van zijn. Als er iets is, ga er dan ook
naar toe! Het is nogal triest als ik bijvoorbeeld Rein-
bert de Leeuw zie concerteren en er zitten maar ze
ven mensen. Dat vervult me met plaatsvervangende
schaamte."
