io prinsjesdag 2010
Afnemende kleuren,
het aftreden nadert
Het naoorlogse sprookje van steeds maar groeiende welvaart, is doorgeprikt.
Vandaag op Prinsjesdag kijkt de politiek nog de andere kant op.
Draagt koningin Beatrix op Prinsjesdag wat zij toeval
lig in de kast heeft hangen, of stemt zij haar kleding af
op de toon van de troonrede?
dinsdag 21 september 2010
Onze kinderen krijgen
door Maurice Wilbrink
Zelden maken we zo'n zonderlin
ge Prinsjesdag mee als vandaag.
De Gouden Koets maakt zijn
jaarlijkse rondje, maar politiek
Den Haag kijkt de andere kant
op, naar de formatie van een
nieuw kabinet door CDA, WD en PW. On
dertussen bestuurt het ontredderde CDA sa
men met enkele ministers van de Christenu
nie het land en bezuinigt alvast een paar miL-
jard euro als opmaat naar megabezuinigingen
de komende jaren.
Wie al hoopte op een politiek offensief om Ne
derland sterker uit de crisis te laten komen,
komt bedrogen uit.
De politieke elite van de traditionele midden
partijen oogt onzeker en weinig optimistisch.
Er is vooral verwarring: CDA en WD, die ston
den voor twee hoofdstromingen in de Neder
landse politiek in de vorige eeuw, herkennen
zich alleen nog maar in elkaar, en willen rege
ren met een derde van de zetels in de Tweede
Kamer. De rest, twee derde, is op alle fronten
verdeeld.
Het is de weerslag van de onzekerheid die ook
miljoenen kiezers heeft bevangen.
De afgelopen tien jaar is voor talloze mensen
het naoorlogse sprookje doorgeprikt. Dat be
stond, naast de onbetaalbare luxe van vrede,
uit alle mogelijke garanties: op werk, op uitke
ringen, op een welvaartsvast en tijdig pen
sioen, op soepele en goedkope toegankelijk
heid tot allerlei voorzieningen. Die verzorgings
staat bleek al tijdens de crisis van begin jaren
tachtig te duur, en het ermee samenhangende
geloof in de maakbaarheid van Nederland
kreeg daardoor al een flinke knauw. Maar nog
lange tijd is de illusie in stand gehouden dat
we een samenleving konden bouwen waar veel
risico's zijn uitgebannen.
Die illusie werd levend gehouden door te wij
zen op de welvaartsverhogende werking van
Europese integratie. En door de vruchten van
globalisering, waarin Nederland rijk zou wor
den door onze eigen specialisatie en de goedko
pe import uit het Oosten.
De financiële industrie deed de rest: huishou
dens zogen zich vol met schuld en daarmee
kwam het gedroomde eldorado voor vrijwel ie
dereen binnen handbereik - iedereen rijk! Zelfs
toen de economie eind 2008 in elkaar stortte,
wist de staat nog het elixer te produceren dat
de ergste pijn kon verzachten: er werd massief
geleend op de kapitaalmarkt en de staatsschuld
explodeerde. Tot verbazing van velen ging de
koopkracht van miljoenen in loondienst ge
woon omhoog.
Maar wie nog dacht niet te worden geraakt
door de economische crisis, voelt het nu. Op
de huizenmarkt, op de arbeidsmarkt, in zijn
pensioen, in steeds duurdere zorg. Mensen wor
den op zichzelf teruggeworpen, de staat of het
collectief neemt geen risico's meer over.
Wie het stemgedrag van kiezers probeert te ver-
IS de kleur van de jurk van ko
ningin Beatrix op Prinsjesdag
afgestemd op de boodschap
en de toon van de troonrede?
Noud de Greef, Esther Maréchal en
Ingrid de Graaff van de Fontys-op-
leiding communicatie in Eindho
ven studeerden er op af
Ze bekeken de creaties die de ko-
nignin droeg, haalden er de wetten
van de kleurenpsychologie bij en
lazen de troonredes er op na. „Het
is verrassend dat het totale plaatje
overeenkomt", zegt Noud de
Greef.
In 1983 bijvoorbeeld draagt de ko
ningin blauw. Het zijn economisch
moeilijke tijden. 'Actief en behoed
zaam', zo typeren ze de studenten
de tekst van de troonrede. Volgens
de kleurenpsychologie zijn 'be
heerst, actiegericht en spaarzaam
heid' kernbegrippen die bij blauw
horen. Het turkoois van 1990 staat
voor de hervorming en vernieu
wing die in de troonrede wordt
voorzien op het gebied van land
en tuinbouw, bestuurlijk apparaat
en politiestelsel.
Het rood in de opvallende jurk van
1996 symboliseert onder meer vast
beradenheid en natuurlijk leider
schap. 'Vertrouwen, verantwoorde
lijkheid nemen en vooruitzien'
zijn daarbij volgens de studenten
passende begrippen uit de troonre
de van dat jaar.
De studenten zijn niet de eersten
die een verband veronderstellen
tussen jurk en troonrede. „Het ver
haal dat ze haar kleding aanpast
aan de troonrede doet al jaren de
