261 boeken
Twintig en
oit jong
geweest
H
H
JOE HILL
Elektriciteit als weldaad en wapen Hoorntjes op het hoofd
boeken kort
0 Richard Russo - Het inzicht van
Griffin. Vertaling Kees Mollema.
Signatuur, 19,95 euro, 270 pag.
0 Milena Agus - Als de haai slaapt.
Vertaling Jeanne Crijns. De Geus,
14,90 euro, 126 pag.
woensdag 18 augustus 2010
De Franse schrijver Jean-Marie Gustave Le Clézio kreeg in
2008 de Nobelprijs voor Literatuur. In dat jaar schreef hij
zijn roman Ritournelle de la faim. De vertaling ligt nu in de
boekhandel onder de titel Refrein van de honger.
door Alle Lansu
Met De Afrikaan schreef
J.M.G. Le Clézio (1940)
zes jaar geleden al een in
drukwekkend portret van zijn va
der die in de eerste helft van de vo
rige eeuw meer dan twintig jaar in
zijn eentje een medische post be
heerde in verre uithoeken van Ka
meroen en Nigeria.
In het nu vertaalde Refrein van de
honger brengt Le Clézio een ode
aan de jeugd van zijn niet minder
heldhaftige moeder. Deze Ethel
Brun groeit op in een aanvankelijk
welvarend gezin dat vanaf de tropi
sche eilanden Mauritius en La Réu-
nion in Parijs is neergestreken.
De schrijver roept de onaangetaste
betovering van het 10-jarige meisje
prachtig op in de openingsscène
waarin zij met haar aardige
oudoom de koloniale afdeling van
de wereldtentoonstelling bezoekt.
Hij belooft een klein, houten pavil
joen later voor haar te herbouwen
in zijn achtertuin. Als de oudoom
drie jaar later sterft, valt die droom
in duigen.
Het is het begin van een teloor
gang op alle fronten. Het is dan in
middels 1934 en het leven van het
gezin Brun raakt in een stroomver
snelling. De levensstijl van vader
Alexander, een man vol heimwee
naar de goede oude tijd in de tro
pen, begint steeds meer zijn tol te
eisen. Hij leeft boven zijn stand
met de organisatie van zondagmid-
dagse salons met een overvloed
aan dranken en spijzen. Ethel is ge
tuige van de steeds frequentere ru
zies over geld tussen haar ouders.
De kleine oorlog die in huis
woedt, wordt weerspiegeld in de
dreiging in de buitenwereld waar
Hitier en zijn antisemitisme steeds
Jean-Marie Gustave Le Clézio.
populairder worden. Met de moed
der wanhoop probeert de vader
iets van de oude grandeur te bewa
ren: wat er nog van het familieka
pitaal over is, investeert hij in even
vage als spectaculaire projecten
met dubieuze compagnons.
De aanloop naar hun faillissement
loopt parallel met het uitbreken
van de Tweede Wereldoorlog. Pa
rijs is een bezette stad als het ge
zin, beroofd van ongeveer al zijn
bezittingen, met een inmiddels
verslagen en bedlegerig gezins
foto Janerik Henriksson/EPA
hoofd de aftocht blaast naar het
zuiden van Frankrijk.
Op dat ontluisterende moment in
het verhaal schrijft Le Clézio:
'Ethel realiseerde zich dat ze twin
tig was en dat ze nooit jong was ge
weest.' De schrijver laat dit drama
zien door de ogen van het op
groeiende meisje, een enig kind be
giftigd met een scherp observatie
vermogen en gevoel voor menselij
ke verhoudingen.
Als stille observator van de zondag
se salons doorziet ze feilloos en
vol wrevel hoe de daar verzamelde
volwassenen de schijn ophouden,
met 'die houding van gekunstelde
behoedzaamheid, van subtiele leu
genachtigheid, waarachter ze hun
angst en hun wrok verborgen'.
In de loop van haar puberteit ont
wikkelt ze zich tot een taaie overle
ver in een wereld die om haar -
heen uit elkaar valt. Als inspiratie
bron en rolmodel ontleent ze hier
veel aan haar vriendin Xenia, een
meisje dat met haar moeder is ge
vlucht voor de Russische revolutie,
en vastberaden het lot te lijf gaat
('Xenia die overal om kon lachen,
die aan iedereen maling had, Xe
nia die van ver kwam, die had be
sloten te slagen in het leven').
Prachtig beschrijft Le Clézio hoe
de jonge vrouw die zijn moeder
zou worden haar ouders beziet:
'Het was te laat om de waarheid te
weten te komen, om hun ware ge
schiedenis te kennen, hoe ze el
kaar hadden leren kennen, waar
om ze hadden willen trouwen,
wat hun op het idee had gebracht
een dochter op de wereld te zet
ten. Ethel ontdekte dat ze niet van
hen hield, maar dat ze wel een
zwak voor hen had. Dat was een
band, misschien een keten. Ze kon
hen op ieder moment verlaten, op
haar tenen weggaan, zachtjes de
voordeur achter zich dichttrekken.
(-) Wat kon haar overkomen? Ze
was twintig, ze kon zich weren, lis
tig te werk gaan, zich uit moeilijke
situaties redden. (-) Niets zou haar
tegenhouden.'
J. M.G. Le Clézio -
Refrein van de honger.
Vertaald door Maria Noordman.
Uitgeverij De Geus, 18,90 euro.
In 'Het inzicht van
Grifïln', de nieuwe roman van
Richard Russo, probeert Jack
Griffin afstand te nemen van
zijn ouders, die een slecht hu
welijk hadden en leden aan on
vervulde ambities. Griffin wil
het allemaal anders doen, maar
ontdekt dat hij zich niet zo ge
makkelijk kan bevrijden van
het verleden. Rondrijdend met
de as van zijn overleden vader
in de kofferbak, vindt hij maar
geen gelegenheid om die uit te
strooien. Ondertussen over
stelpt zijn moeder hem met te
lefoontjes en dreigt zijn eigen
huwelijk te stranden.
VLUCHT 'Mama is niet alleen
bang voor gele wasknijpers, ze
is bang voor alles', schrijft de
Italiaanse Milena Agus in de
kleine, indringende roman 'Als
de haai slaapt'. De verteller van
het boek groeit op in een fami
lie, die weinig geluk heeft. Voor
al in de liefde is het tobben. Al
leen haar vader is een optimist,
maar die is bijna altijd van
huis. Een mooi boek over vol
wassen worden en de ongrijp
baarheid van liefde.
NOOIT VAKANTIE Petros Mar-
karis schrijft geen doorsnee po
litieromans. Voor deze zoon
van een Griekse moeder en een
Armeense vader lijkt de mis
daad eerder een kapstok om uit
te kunnen wijden over de ver
schillen tussen Turken en Grie
ken en over het huwelijk. Voor
spanning moet je bij Markaris
niet zijn. De Atheense commis
saris Kostas Charitos is op va
kantie in Istanbul als hij op een
merkwaardige moordzaak
stuit. Een oude Griekse vrouw
is naar Turkije getrokken om af
te rekenen met mensen uit
haar verleden. Na de moord op
haar broer is zij onvindbaar.
0 Petros Markaris - Het kindermeis
je. Vertaling Noortje Pelgrim.
Bruna, 19,95 euro, 222 pag.
O Jeffrey Deaver -
Spanningsveld.
Vertaling Hilke Mak
kink. Van Holkema
Warendorf,
18,99 euro.
door Mieske van Eek
et speurderskoppel Lin
coln Rhyme en Amalia
Sachs is verre van alle
daags. Rhyme is bijna geheel
verlamd en aan de rolstoel ge
kluisterd. Zijn forensisch on
derzoek doet hij vooral achter
de computer. Hij bestaat lou
ter door zijn hoofd en is het
brein van het onderzoek. Zijn
door artritis geplaagde part
ner Sachs doet het betere voe
tenwerk, geholpen door de
jonge assistent Ron Pulaski.
Jeffrey Deaver levert een ge
stage stroom misdaadromans
af Rhyme is een van zijn vas
te hoofdpersonen. Hij lost en
kel door het gebruik van zijn
hersens ingewikkelde zaken
op. Een vaste tegenstander is
er ook: de Klokkenmaker. In
Spanningsveld draait het om
de afhankelijkheid van de sa
menleving van elektriciteit en
de milieuproblemen die daar
mee samenhangen. Rhyme is
nergens zonder techniek. Die
maakt voor hem het leven
waard om geleefd te worden.
Hij kan slechts een hand een
beetje bewegen. Uitgerekend
hij moet een moordzaak op
lossen en een reeks aanslagen
op de elektriciteitsvoorzie
ning zien te verijdelen.
Deaver verbeeldt onze ergste
angsten. Elektriciteit blijkt
niet alleen een weldaad voor
de mens en een middel tot
vooruitgang, maar ook een ge
ducht wapen, waarmee een
mysterieuze aanslagpleger de
stad New York in zijn greep
krijgt. Rhyme schaakt in dit
boek op twee borden, want
in Mexico maakt een van zijn
mensen jacht op de Klokken
maker. Het is niet alleen voor
Rhyme lastig bij de les te blij
ven. Maar aan het eind van
het boek vallen de twee ver
haallijnen mooi op hun
plaats.
i joe Hill - Hoorns.
Vertaling Marcella
Houweling.
Luitingh, 19,95 euro.
door Hans Knegtmans
et leven van Ig Perrish
is een hel geweest, het
afgelopen jaar. Aan de
vooravond van zijn voorgeno
men vertrek naar Engeland -
een baan bij Amnesty Interna
tional - kreeg hij in het café
knallende ruzie met zijn gro
te liefde, Merrin Williams.
Diezelfde nacht werd zij ver
kracht en vermoord. Hoewel
Ig bij gebrek aan bewijs werd
vrijgesproken, twijfelt nie
mand in het dorp aan zijn
schuld. Na een nacht van lie
derlijke dronkenschap ont
waakt hij met hoorntjes op
zijn hoofd. Zijn tegenwoordi
ge vriendin Glenna merkt ze
niet op. Ook de patiënten in
de wachtkamer van de dokter
besteden er geen aandacht
aan. De arts ziet ze wel maar,
legt hij uit, als hij even de an
dere kant opkijkt, is hij ze al
weer vergeten. Iedereen met
wie Ig in gesprek komt, heeft
plotseling de behoefte zijn
hart te luchten. Zijn ouders
zouden het liefst zien dat hij
van de aardbodem verdween
en de pastoor adviseert hem,
zich te verhangen. Alleen zijn
broer Terence, met wie hij
het altijd goed heeft kunnen
vinden, slaat een mildere
toon aan. Hij onthult zelfs on
gevraagd de identiteit van
Merrins moordenaar.
Hoorns is een psychologische
thriller, geen whodunit. Je
kunt je afvragen wat de
hoorns en Igs plotselinge dui
velse gaven toevoegen aan het
verhaal. De intrige is ijzer-
sterk en heeft geen bovenna
tuurlijke extraatjes nodig. Mis
schien wilde de auteur de hef
tige thematiek wat verluchti
gen. Met de duivel kan nu
eenmaal meer gelachen wor
den dan met dat andere op
perwezen. Hill maakt daar
kundig gebruik van.
