spectrum 10
wil een
normaal
leven
De man van Merkel
Zaterdag 14 augustus 2010
In Duitsland is de spreekwoordelijke
vrouw achter 's lands machtigste po
liticus een man. Zijn naam is
Joachim Sauer (61). Hij is getrouwd
met bondskanselier Angela Merkel (56).
'Sauer' betekent 'zuur' of'kwaad'. Of Sau
er dat van nature is, weten we niet. Van
Duitslands 'first husband' is namelijk
vrijwel niets bekend. Dat wil Sauer graag
zo houden. De publiciteitsschuwe schei
kundige vertoont zich slechts één keer
per jaar bij een officiële gelegenheid: op
de beroemde Bayreuther Festspiele. Dan
zien we een vriendelijk lachende zesti
ger met stekeltjeshaar en smoking, naast
een in galajurk gestoken bondskanselier.
Sauer schijnt erg van de muziek
van Richard Wagner te houden.
Voor de beëdiging van zijn vrouw,
in 2005 en 2009, kwam hij in elk ge
val niet de deur uit. Sauer volgde
de plechtigheden thuis op de tv. Je
zou denken dat het zelfs de gehar
naste Angela Merkel pijn moet
doen dat haar man haar alleen laat
op zulke momenten. Maar ze laat er
nooit iets van merken. Slechts spo
radisch worden de Duitsers aan het
bestaan van Sauer herinnerd. Bij
voorbeeld als hij Merkel vergezelt
naar de stembus. Of, zoals recente
lijk, als de twee op wandelvakantie
in de bergen gaan. Sauer verscheen
de afgelopen jaren maar een paar
keer op de politieke bühne, zoals
bij de G8 in Heiligendamm in 2007
JbÊÊÉ en de Navo-top in Baden-Baden en
I Straatsburg in 2009. Ook was hij er-
■V" bij toen Barack en Michelle Obama
vorig jaar Duitsland aandeden.
W'Sauer is zo consequent in de af
scherming van zichzelf en zijn ei
gen loopbaan, dat journalisten het allang
hebben opgegeven hem te interviewen.
Human interest is niet besteed aan de
ernstige Sauer, die twee zoons heeft uit
een eerder huwelijk. „Mijn persoon staat
in geen verhouding tot het politieke
werk van Angela Merkel", zei hij ooit.
Dat hij bij dat politieke werk wel een rol
speelt, ligt voor de hand. 'Achim', zoals
Merkel hem thuis noemt, is haar advi
seur achter de schermen, verklapte ze
ooit. Hij leest haar toespraken vooraf, be
commentarieert haar tv-optredens.
Wat doet de man wiens vrouw bijna
nooit thuis is? Ook daarover weten we
nauwelijks iets. Hij bakt graag taart, heet
het En Sauer schijnt beroepshalve een in
nige verhouding met zijn laptop te heb
ben. Op zijn persoonlijke website is een
glimp te zien van zijn tijdsbesteding.
Sinds 1993 is hij hoogleraar fysische en
theoretische scheikunde aan de Berlijnse
Humboldt Universiteit. Zijn faculteit ligt
in het Berlijnse Dahlem, een groen stads
deel, ver van het politieke gewoel. Sauer
geeft lezingen van Italië tot Japan en de
Verenigde Staten. Hij behoort al jaren tot
de top van de wereld op zijn vakgebied.
Sommigen beweren dat Sauer de rol van
politieke echtgenoot of partner opnieuw
heeft gedefinieerd. Dat doet hij dan niet
alleen. Immers, ook de onlangs aangetre
den bondspresident, Christian Wulff
(51), heeft een atypische partner. De pas
36-jarige pr-dame Bettina Körner, zijn
tweede vrouw, heeft al een kind uit haar
eerste huwelijk. Dan de vicebondskanse-
lier en minister van Buitenlandse Zaken,
Guido Westerwelle (48). De liberaal is
openlijk homoseksueel en neemt zijn
man, evenementenmanager Michael
Mronz (43), geregeld mee naar officiële
gelegenheden, ook in het buitenland.
Joachim Sauer, Bettina Körner en Mi
chael Mronz. Ze belichamen allen op
hun eigen manier de modernisering van
Duitsland en dus ook van de politiek.
STANDPLAATS
door
Oene van der Wal
Kosovo
door Joost van Egmond
Petrit Selimi is ondernemer in de Kosovaarse
hoofdstad Pristina. Hij spreekt vijf talen en
voldoet prima aan het beeld dat een reclame
campagne over Kosovo tracht te vestigen: Ko-
sovaren als 'de jonge Europeanen'.
Vorige maand noemde het Internationaal Gerechtshof
de onafhankelijkheid die de Kosovaren in februari 2008
eenzijdig uitriepen, legaal. Een grote politieke overwin
ning, die de twee miljoen inwoners - 70 procent is jon
ger dan 30 jaar - nu omgezet willen zien in ook voor
hen merkbare veranderingen.
Daarbij speelt in elk geval één groot probleem een be
langrijke rol. De Kosovaar is in de ogen van menig Euro
peaan gelijk aan een achterlijke boer met een kalasjni-
kov in de schuur. Selimi wordt gek van dat idee. „Wij
zijn enorm liberaal. Marihuana is vrijwel legaal, er is
een open discussie over homorechten. In Pristina zijn
de afgelopen twee jaar 560 cafés geopend. Onlangs tra
den Snoop Dogg en Morcheeba hier op."
Pristina is inderdaad een bruisende stad. Maar het ge
brek aan erkenning van de modernisering laat veel Kos
ovaren gefrustreerd achter. Kosovo worstelt met zijn
imago. Neem de corruptie. De directeur van de Centra
le Bank van Kosovo is gearresteerd wegens corruptie,
tegen de minister van Transport loopt een onderzoek.
Volgens Karin Limdal, de woordvoerder van Eulex (de
juridische missie van de Europese Unie in Kosovo), is
corruptie wijdverspreid. Hoewel het fenomeen niet er
ger is dan elders op de Balkan, heeft Kosovo volgens
Limdal een 'mentaliteitsprobleem'. „Mensen hebben
niet het gevoel dat de staat iets van hen zelf is", beaamt
Engjëllusha Morina van de denktank IKS in Pristina.
„De betrokkenheid bij de overheid is laag. In de discus
sies over corruptie hoor je mensen nooit zeggen dat
óns geld en ónze belastingen verdwijnen."
De vele nationale en internationale instanties die de cor
ruptie bestrijden, maken de aanpak er ook niet efficiën
ter op, meent Morina. „We hebben bijvoorbeeld Eulex,
de Verenigde Naties, de internationale toezichthouder
ICO en de Kosovaarse autoriteiten. Intussen worden
aanklagers met een salaris van 500 euro per maand ge
acht zonder bescherming mensen aan te pakken, die 5
miljoen achterover hebben gedrukt."
Toch stelt Morina dat het corruptieprobleem voor een
groot deel beeldvorming is. „Veel instanties werken
juist erg goed, zoals de douane. Maar men verwacht
van Kosovo, met alle internationale hulp en toezicht, Albanese jongeren bij het Newborn-monument in Pristina,
dat het beter functioneert."
„Georganiseerde misdaad en corruptie zijn prioriteit
nummer één", zegt Behar Selimi, de hoogste politiebaas
van Kosovo. Niet omdat corruptie zo vaak voorkomt als formeel Kosovaars, maar de Servische politieagenten
sommigen denken, benadrukt hij. Maar omdat corrup- communiceren met hun bazen in Pristina via tussenper-
tie het vertrouwen in de jonge staat ondermijnt. „De re- sonen van de EU. Het onderwijs wordt aangestuurd
gering wil actie. Ik mik op elke dag een arrestatie." Met vanuit Belgrado. De Albanese taal (88 procent van de
294 zaken in het afgelopen half jaar zit hij daar zelfs bevolking is Albanees) staat daar niet op het lespro-
ruim boven. gramma. „Ik heb het niet nodig Albanees te leren", zegt
Dan is er de moeizame relatie met Servië. De regering Luka Bulajic (14). „Ik houd niet van die taal." Sowieso
in Belgrado heeft, ondanks de uitspraak van het Interna- gaat hij maar zelden naar 'de overkant' van de Ibar, de
tionaal Gerechtshof, laten weten Kosovo niet te zullen rivier die de 'grens' met Kosovo vormt,
erkennen. In Kosovo wonen nog zo'n 200.000 Serviërs, Het districtshoofd dat de Servische scholen in de regio
vooral in het noorden. Wie vanuit Kosovo dit gebied in bestuurt, Predrag Stojcetovic, erkent het probleem. Hij
komt, waant zich in een andere wereld. Servische mo- houdt kantoor in een fonkelnieuw gebouw, neergezet
biele telefoons doen het plots weer, het is afgelopen omdat Servische schoolgebouwen in Zuid-Mitrovica
met Kosovaarse nummerplaten op auto's en overal zijn geconfisqueerd door de Kosovaarse overheid,
wordt in Servische dinars gerekend. Het steekt hem dat Servisch niet in het Kosovaarse on-
In de stad Mitrovica, noordoostelijk van Pristina, heeft derwijspakket zit, terwijl Kosovo op papier tweetalig is.
de Kosovaarse regering weinig te zeggen. De politie is „Het taalonderwijs heeft negatieve consequenties, maar
