to! sail 2010
Op en rond het IJ in Amster
dam wordt van donderdag
19 tot en met maandag 23
augustus Sail 2010 gehou
den. Het nautische evene
ment werd in 1975 voor het eerst gehouden
ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan
van Amsterdam. Sindsdien wordt er elke
vijfjaar een Sail georganiseerd. In 2005 kwa
men 1,8 miljoen bezoekers af op de vloot
van tall ships, marineschepen, replica's, mo
derne schepen en het varend erfgoed.
Sail-directeur Daan Meijer: „Ik ben heel blij
dat we de Vespucci hebben, omdat die tot
de verbeelding spreekt. Die hoort bij Sail
Amsterdam, mensen vragen echt naar dat
schip. Met de Götheborg ben ik blij omdat
die nog nooit in Nederland is geweest. En
reuzeblij ben ik met de Shabab Oman, een
marineschip. Alle keren dat ik dat schip heb
meegemaakt, zit daar een uitbundige be
manning op die vaak de vriendschapsprijs
krijgt. De Dhow Theyab is een heel aparte.
Privéjacht van de kroonprins uit de Verenig
de Arabische Emiraten. Een open boot van
36 meter. En dan natuurlijk de Kruzenstern,
de Sedov en de Mir. Dat zijn de jongens
waar je het voor doet."
Sail begint 19 augustus met de Sail-In Para
de, de tocht van de ongeveer zeshonderd
deelnemers en ontelbare plezierjachten die
dan van IJmuiden naar Amsterdam varen.
Deze tocht duürt ongeveer negen uur. Die
zelfde ochtend moeten eerst nog vijftig tra
ditionele zeilschepen (tall ships) in twee
groepen door de zeesluizen bij IJmuiden.
De eerste gaan om negen uur de sluizen in,
waarna de tocht naar Amsterdam begint.
De eerste schepen arriveren om twee uur 's
middags in de hoofdstad. In totaal doen zes
tig tall ships mee, die samen anderhalve ki
lometer kaderuimte in beslag nemen. Voor
dat ze afmeren, moeten ze draaien, zodat ze
op 23 augustus tijdens de Sail-Out weer
snel het ruime sop kunnen kiezen.
Praten op niveau over de damloper
zaterdag 14 augustus 2010
UP
-r
De clipper Stad Amsterdam, uit 2000, is een van de jongere
deelnemers. foto Sail Training International
Van klein tot groot doet mee aan Sail.
foto Sail Training International
Het is druk op het IJ tijdens de vijf jaar geleden gehouden
Sail Amsterdam. Ook dit jaar worden er weer vele honderd
duizenden bezoekers verwacht, foto Stichting Sail Amsterdam
door Hans Hoekstra
Om tijdens Sail 2010 op niveau te praten
met de deskundige collega-toeschou
wers staan hieronder enkele scheepster
men en -feitjes die handig zijn om te we
ten:
ACHTERLIJK Wellicht een verwarren
de zeilterm: bedoeld wordt de achter
zijde van een zeil. Er is sprake van een
achterlijk, een voorlijk, een bovenlijk
en een onderlijk.
WIND Ook rond wind zijn veel uitdruk
kingen ontstaan: goede raad in de
wind slaan, iemand de wind uit de zei
len nemen, de wind eronder hebben.
KNOPEN De Beaufortschaal uit 1808,
van de Engelse marineman Sir Francis
Beaufort, geeft dertien windsterkten
aan, van windstil (0) tot orkaan (12).
De windsnelheid wordt gemeten in
knopen: windstil (minder dan 1
knoop), orkaan (meer dan 63 knopen).
QUO VADIS Latijn, letterlijk: waar gaat
u heen. In de tijd dat we dit nog plech
tig vertaalden met 'waarheen gaat gij'
was dit een nogal veel voorkomende
naam voor vrachtschepen, met name
binnenschepen. Je komt die nog
steeds tegen.
RONDE OM TEXEL De Ronde om
Texel, een jaarlijkse zeilwedstrijd voor
catamarans rond het eiland Texel, wefd
dit jaar afgelast wegens te hoge gol-
JOON Felgekleurde stok met seinvlag
O (het manoverboordsein, gele en ro
de driehoek).
MAST Mastvoet (onderste deel van de
mast) en mastworp, een knoop die
wordt gebruikt om voor korte tijd af te
meren of om stootkussens aan de re
ling te knopen.
PAPYRUS De Egyptenaren schreven
op papier gemaakt van de papyrus-
plant, maar er werden ook boten van
gemaakt. In de oudheid zeilden al pa-
pyrusboten over de Nijl, toen de be
langrijkste verkeersweg door Egypte.
OPEN ZEILBOOT Een open zeilboot
heeft geen hut of kajuit. Een bekende,
bij verhuurders zeer populaire, is de
polyvalk, de in polyester gebouwde ver
sie van de valk.
IJSZEILEN Volgens DN IJszeilvereni-
ging Nederland is het ijszeilen als me
thode van transport van mensen en
goederen rond 1600 ontstaan in Ne
derland. Als sport wordt ijszeilen sinds
ongeveer 1840 beoefend. Er kan een
snelheid van ruim honderd kilometer
per uur worden gehaald.
TUICACE Het geheel van zeilen en bij
behorende lijnen.
HELMSTOK Een rondhout dat men in
de hand houdt om het roerblad te be
sturen.
DEINZEN Staat voor de achterwaartse
beweging van het schip en verlijeren
staat voor het zijwaarts afdrijven door
de wind.
SPOORWEGEN Het eerste Nederland
se plan voor spooraanleg stuitte in
1831 op verzet van de zeil- en de
stoomvaart. De Rijnschippers zagen de
trein als concurrentie.
VOC Er zijn 350 perkamenten zeekaar
ten van de VOC, gebruikskaarten van
Indiëvaarders, bewaard gebleven, com
pleet met passergaatjes en uitgestippel
de koersen. Op internet toont de
beeldbank van het Nationaal Archief
vijftien van deze zeekaarten uit de ze
ventiende en de achttiende eeuw.
DAMLOPER Behalve de damloper, een
historisch scheepstype, zijn er meer na
men van scheepstypes die niet direct
aan een boot doen denken: fluit, hage-
naar, kraak, kwak, optimist, otter, pink,
regenboog, smak en snik. Een damlo
per is een boot die met een overtoom
over een dam kan worden getrokken.
BONTEKOE De scheepsjongens van
Bontekoe is een jongensboek, maar
schipper Bontekoe heeft werkelijk be
staan. In 1619 - tijdens de eerste reis
naar Indië, met een lading buskruit -
ontplofte zijn schip, de Nieuw Hoorn.
Bontekoe en 55 andere overlevenden
werden gered door een ander
VOC-schip en bereikten Batavia.
CLIPPER Clipper Stad Amsterdam, tien
jaar geleden gepresenteerd tijdens Sail
Amsterdam.
De organisatie gebruikt het woord clip
per in plaats van het Nederlandse klip
per om het verschil aan te duiden met
zeilende binnenvaartschepen van die
naam.
