io grachtengordel
Werelderfgoed:
pluim of plaag?
Peentjes
Voor de Amster
damse grachtengor
del lonkt een plek
op de Werelderf-
goedlijst van Unes
co. 'We worden in
één adem genoemd
met de Chinese
Muur', juichen voor
standers. 'We jagen
creatieve mensen
de stad uit', vrezen
tegenstanders.
0
vrijdag 30 juli 2010
door Joost de Poel
In de dagen dat Ajax zich
nog maar moet zien te kwa
lificeren voor de Cham
pions League, heeft de Am
sterdamse binnenstad zijn
hoofdprijs al bijna binnen.
Een notering op de Werelderfgoed-
lijst van Unesco. Zeg maar de
Champions League voor monu
menten. Noem het hoofdstedelij
ke arrogantie of niet, maar voor
Amsterdammers bestaat er nauwe
lijks nog twijfel: na vijftien jaar
van voorbereiding gaat het een
dezer dagen gebeuren.
„Goedbeschouwd is het gek dat de
binnenstad nog niet op de lijst
staat", zegt Walther Schoonen-
berg, een warm pleitbezorger. De
gemeente noemt de uitverkiezing
'een toeristische kans' en 'een eer',
maar dat is volgens de secretaris
van de Vereniging Vrienden van
de Amsterdamse Binnenstad te
zwak uitgedrukt. „Het is een inter
nationale erkenning voor de bij
zondere culturele en historische
waarde van de zeventiende-eeuw-
Nederlands werelderfgoed
se binnenstad. De planmatige wij
ze waarop tussen 1610 en 1660 de
stad is uitgebreid, met al zijn grach
ten en veie groen, was absoluut re
volutionair. Die historie moeten
we koesteren en goed conserve
ren."
En juist in die laatste woorden
schuilt volgens tegenstanders, veel
al mkb'ers, ook een gevaar. Ze vre
zen dat de Unesco-lijst ervoor
zorgt dat behoudzucht doorslaat.
De leefbaarheid zou zelfs op het
spel staan. „De Werelderfgoedlijst
is als een pluim voor de stad, een
lintje. Daar is op zichzelf niets mis
mee", zegt Rogier van Kralingen,
actief voor de actiegroep Ai! Am
sterdam. „Maar we zien helaas dat
de gemeente om die nominatie
heen geleidelijk beleid bouwt dat
grote schadelijke gevolgen kan heb
ben voor bewoners én bedrijven.
Zo wil de gemeente bepaalde wij
ken tot een soort stiltegebied bom
barderen. 's Avonds moeten terras
sen eerder sluiten, er is een repres-
'Amsterdam moet de
liberale metropool willen
blijven die het is'
sief beleid op een toeristische trek
pleisters als de Wallen en er is een
verbod op 'vervuilende' terrasrecla
me. Er zijn café's die hun deuren
al hebben moeten sluiten en dat
leidt de facto dus tot minder werk
gelegenheid."
Communicatiewetenschapper Van
Kralingen weet het zeker: als het
aan Unesco ligt, wordt zijn gelief
de, bruisende Amsterdam vooral
een keurige toeristenstad.
„Maar dan haal je de ziel uit de
stad. Amsterdam moet de liberale
metropool willen blijven die het
is. Dat is cruciaal. Creatieve men
sen zijn de motor achter de Am
sterdamse economie. Deze domi
nante klasse jaag je weg als de vrij
heid te veel wordt beknot. Brugge
is het ergste voorbeeld van wat
Amsterdam kan overkomen: die
stad drijft nu op toerisme maar
stelt als woon-werkstad niets meer
voor. En die bravere toerist waar
op wordt gemikt, bestaat helemaal
niet. Een toerist in Amsterdam be
zoekt én het Anne Frank Huis én
de Wallen."
Volgens Walther Schoonenberg is
het wel degelijk mogelijk om
'meer beschaafde toeristen' naar
Amsterdam te lokken. „Misschien
is de wens de vader van de gedach
te, maar nu zie ik veel toeristen
die met hun gedrag voor overlast
zorgen. Dat is juist een bedreiging
voor de gemengde functie die een
stad moet hebben."
Hij vindt dat tegenstanders een
schijntegenstelling creëren. „Ons
wordt verweten dat we van de bin
nenstad een openluchtmuseum
willen maken ten koste van ande
re functies. Uit onderzoek blijkt
dat juist het historische karakter
van een binnenstad creatieve gees
ten aantrekt."
Eigenlijk is het een wonder dat
een nominatie voor de Werelderf
goedlijst internationaal bijna stan
daard leidt tot polemieken. Want
feitelijk verandert er weinig tot
niets. Er gaat doorgaans geen extra
geldkraan open en het tandenloze
Unesco kan geen regels afdwingen.
Voor Amsterdam geldt bovendien
dat de binnenstad sinds 1999 al be
schermd stadsgezicht is. Toch kan
het jawoord van Unesco voor
Schoonenberg niet snel genoeg
klinken. Want je weet maar nooit.
„Hoe je het ook wendt of keert, de
Werelderfgoedlijst geeft enige ma
te van bescherming. Hij dwingt
mensen tot discussie: wat willen
we wel en niet met ons cultuurhis
torische erfgoed? Dat is al pure
winst. Het gaat om bewustzijn. Ze
ker ook bij politici. Want, ondanks
het beschermde stadsgezicht, wor
den er in Amsterdam soms beslis
singen genomen die volledig
haaks staan op wat Unesco voor
ogen heeft. Ik denk dat als we vijf
tien jaar geleden al op de lijst had
den gestaan, de binnenstad er nu
mooier had uitgezien."
Straks waarschijnlijk werelderfgoed.
De hoek Keizersgracht - Leidse-
gracht. foto Lex van Lieshout/ANP
door Ton Damen
Schokland 11995 M
B oudewijn Oranje, be
stuurder van het stads
deel Centrum, zweet
peentjes. De 'monu
mentenwethouder' wacht in
Brasilia op de aanwijzing van
de Amsterdamse grachtengor
del tot werelderfgoed. Van
avond of komend weekeinde
kan het gebeuren.
Wie vertegenwoordigt Neder
land in Brasilia?
„Het stadsdeel Centrum is bij
de voordracht van de grachten-
Willemstad Curacao 11997
Ooit een eiland in de Zuiderzee. Archeologisch
werelderfgoed.
Een 135 kilometer lange verdedigingslinie met
42 forten. Aangelegd tussen 1883 en 1920.
Een complex van negentien poldermolens die
dateren uit 1738 en 1740.
De historische gebouwen in de binnenstad vor
men een bontgekleurd palet.
