Bulldozers en
spectrum 18
Ruben en Robben
Zaterdag 17 juli 2010
STANDPLAATS
.Alii
door
Ad Bioemendaal
Om krachten op te doen voor
de moeder van alle voetbal
wedstrijden at ik zondaga
vond bij Ruben. En niet al
leen omdat die naam me doet denken
aan een snelle vleugelspeler in ons natio
nale elftal. Ruben is Tel Aviv's eerste
Amerikaanse deli, al beantwoordt het res
taurant niet voor iedereen aan alle ver
wachtingen. Het interieur is te gelikt, het
personeel te Israëlisch. 'En waar zijn de
zwetende joden achter het buffet?',
schreef onlangs een criticus met een lang
New Yorks verleden. Ik miste die natte
oksels allerminst. Om mijn honger te stil
len was Ruben zondagavond een stuk
doeltreffender dan Robben.
De deli is zo joods als het maar kan.
Een bezoek aan New York is niet
compleet zonder een pastrami-
on-rye bij Katz's. Toch heeft het
honderd jaar geduurd voor het
Amerikaans-joodse restaurant de
grootste joodse stad ter wereld be
reikte. De opening in Tel Aviv valt
uitgerekend in een tijd waarin de
Noord-Amerikaanse deli het dreigt
af te leggen tegen allerlei moderne
eettentjes.
Opgegroeid met protestants-christe
lijke kost - aardappelen, stukje
vlees en groente (in die volgorde) -
beschouw ik mezelf niet als een
kenner van de joodse keuken. Da
vid Sax daarentegen is er heel goed
in thuis. In zijn boek 'Save the Deli'
waarschuwt hij voor de teloorgang
van dit Amerikaanse culinaire insti
tuut. Hij legt ook het verschil uit
tussen een echte deli en een zaak
met 'Joodse delicatessen'. De eige
naar van een deli bereidt zijn vleeswaren
zelf. Liefst volgens een oud familiere
cept.
Het Amerikaanse Joodse weekblad For
ward wijdde onlangs een artikel aan Ru
ben in Tel Aviv. Mede-eigenaar Gavriel
Zilber (31) leerde het vak in Montreal,
waar hij de plaatselijk bekende
Schwartz's deli frequenteerde. Het duur
de een tijd voor hij in Israël het perfecte
vlees voor zijn pastrami had gevonden.
Dat wordt gemarineerd, twee weken
lang gerookt en vervolgens gestoomd.
Volgens Zilber is Ruben een succes. Bin
nenkort opent hij elders in Tel Aviv een
filiaal.
Vraag van Forward: 'Heeft de joodse deli
een nieuw tehuis gevonden in de joodse
staat?' Het antwoord is 'ja' en 'nee'. Even
min als David Sax geloof ik dat Israëliërs
hun hummus, shoarma en falafel mas
saal zullen inwisselen voor pastra-
mi-on-rye. Aan de andere kant: Tel Aviv
telt nu al meer behoorlijke restaurants
dan Amsterdam en er kunnen er altijd
nog wel een paar bij.
Sax denkt dat het Israëlische klimaat de
komst van de deli lang heeft tegengehou
den. Het is hier te warm om runderen te
fokken en de gerechten liggen te zwaar
op de maag. Hij komt ook met een ideolo
gisch argument: de zionistische pioniers
uit Europa en Amerika streefden naar
een complete breuk met de landen van
herkomst, ook op culinair gebied. Ik
voeg daar een andere, meer voor de hand
liggende reden aan toe: het aandeel van
Noord-Amerika in de totale emigratie
naar Israel is altijd heel bescheiden ge
weest. De meeste nieuwkomers kwa
men uit Noord-Afrika en het Midden-
Oosten en zij bepaalden voor een groot
deel de eetcultuur.
Als Nederland het zondagavond in
Zuid-Afrika had gered, was ik graag te
ruggegaan naar Ruben om de eigenaars
te vragen de naam van hun deli feestelijk
te wijzigen in Robben. Maar helaas: alles
is voorbij.
Met nog minder dan vier jaar te gaan voor de volgende Olympische
Winterspelen, zijn in het Russische Sotsji de echte
bouwwerkzaamheden begonnen. Terwijl de bulldozers de datsja's
van de boze inwoners met de grond gelijk maken, vliegen de prijzen
in de regio de pan uit. De corruptie tiert welig en de terreurdreiging
neemt toe.
tekst en foto's Olaf Koens
Iedere avond tegen een uur of tien
gaat op de hotelkamer de telefoon.
'Goedenavond, hoe voelt u zich?'
Voor ik een antwoord kan verzin
nen, krijg ik alweer een vraag. 'U zit
daar maar alleen in uw kamer, heeft u
geen behoefte aan wat gezelschap? Bij ons
heeft u het voor het uitzoeken, van blonde
meisjes tot donkerharigen uit de Kaukasus.
U moet er wel een beetje van genieten me
neer, u bent immers in Sotsji!'
Wie rondloopt in het kitscherige kuuroord
aan de Russische oever van de Zwarte Zee
kan zich moeilijk voorstellen dat hier over
een paar jaar de Olympische Winterspelen
plaatsvinden. Het doet er bijna tropisch
aan. Overal palmbomen, het water van de
Zwarte Zee is bijkans azuurgroen en in bo
tanische tuinen groeien bananen. „Ik ben
overal op vakantie geweest, maar kom
toch het liefst in Sotsji", zegt Vitali Genar-
denko (46), een zakenman uit Rostov. „Na
tuurlijk is het in Turkije een stuk goedko
per en is het strand in Egypte mooier, toch
voelt het anders om in Sotsji vakantie te
vieren. Het voelt goed hier geld uit te ge
ven." Samen met zijn vrouw Natalia staat
hij te zonnen op het kiezelstrand. „Ik heb
altijd al gehoopt dat Sotsji de rommelige
Sovjet- infrastructuur eens op zou kunnen
ruimen. Daar zullen ze nu vaart achter zet
ten, het gaat hier geweldig worden. En dat
mag best wat kosten!"
Bij helder weer zijn vanaf het strand de be
sneeuwde bergtoppen van de Kaukasus
zichtbaar. Op een uurtje rijden van Sotsji
ligt Krasnaja Poljana, het bergresort waar
over minder dan vier jaar de olympische
RUSLAND
Sotsji Krasnaja Poljana
Zwarte
Zee
ABCHAZIË
GEORGIË
ARMENIË
TURKIJE
infographic: CRW
