Het oosten is
meestal de klos
Weeralarm nieuwe stijl getest
II
vandaag
uitgelicht
Het hart in de keel
vrijdag 16 juli 2010
Zowel door grondsoort, begroei
ing als de dynamiek van de boven
lucht. „Er treden in het weer dan
ook grote lokale verschillen op. Op
enkele kilometers van een zwaar
getroffen plaats, hoeft helemaal
niets aan de hand te zijn."
Een periode van mooi zomers
weer wordt in Nederland door
gaans 'afgestraft' met hevig on
weer. „Dat is onvermijdelijk, ge
zien onze ligging ten opzichte van
de Atlantische Oceaan", zegt Hui-
zinga. „Na het onweer is het dan
meestal fors afgekoeld en blijft het
een langere periode koel. Woens
dag zakte de temperatuur na het
onweer zeker 10 graden."
Wel noemt de meteoroloog het
buitengewoon dat hevig onweer
drie keer binnen een paar dagen
toesloeg. „Na de aanval met koele
lucht zaterdag, werd het weer snel
warm. Ook na het onweer van
zondag warmde de lucht weer op.
Nu zal het wel wat langer koel blij
ven."
Deze uitzonderlijke situatie was
meteorologisch gezien echter vol
komen verklaarbaar. „Alle omstan
digheden waren ideaal voor dit
soort weer." Zo speelde een rol dat
de buien pas halverwege de mid
dag in Nederland arriveerden. „De
zon had vrij spel, waardoor het
vooraf nog flink op kon warmen.
Zouden de buien eerder zijn geko
men, dan hadden de wolken de
zon afgeschermd en was het min
der warm geworden, met als ge
volg minder extreem weer. Ook
het draaien van de wind (aan de
grond) in het oosten van het land
naar het zuidoosten, verhevigde
de botsing van de koude (uit het
zuidwesten) met de warme lucht."
Onweer ontwikkelt zich veelal aan
de kust van Noord-Frankrijk. Daar
komt de aangevoerde koude
oceaanlucht het eerst in botsing
met warme lucht boven het land.
Vandaar voert de zuidwestenwind
de buien over Belgie en Neder
land.
Oost-Nederland is weliswaar het
gebied met de zwaarste, maar niet
met de meeste onweersbuien. Een
strook die zich uitstrekt van Zuid-
west-Brabant tot het noorden van
Utrecht zit met 32 onweersdagen
per jaar ruim boven het landelijk
gemiddelde van 27. Dit gebied ligt
middenin de corridor waardoor
de onweersbuien vanaf de kust
door de wind naar het noordoos
ten worden geblazen.
Niets zo bedreigend als natuurgeweld. Tientallen filmpjes op het internet getui
gen van angstige momenten van menigeen tijdens het noodweer. Bekijk en lees
de persoonlijke ervaringen op zie: Uitgelicht op onze website
De dj van een commerciële radio
zender kon het eergisteren niet la
ten om een sneer uit te delen aan
het KNMI dat zojuist een weer
alarm had afgegeven voor Lim
burg, Noord-Brabant en Gelderlan
der. „Benieuwd of het KNMI het
nu wèl bij het rechte eind heeft."
Het lijkt het lot van het weerinsti-
tuut. Het vermeende overschot
aan 'valse waarschuwingen' waar
over ANWB en een deel van de
Tweede Kamer vorig jaar repten,
heeft het imago van het weer
alarm geen goed gedaan. Ook
woensdag nam menig Nederlan
der het alarm met een korreltje
zout, terwijl er voor scepsis
steeds minder reden lijkt te zijn.
Sinds 1 februari bedient het KNMI
zich namelijk van een weeralarm
nieuwe stijl dat er mede na poli
tieke druk kwam. De waarschu
wingscriteria zijn aangescherpt
en, op het oog de belangrijkste
winst, het alarm kan voortaan
ook per provincie of zelfs regio
worden afgegeven. Ook verloopt
het overleg met partijen als de
KLPD en ProRail meer gestructu
reerd.
Het lijkt een grote verbetering,
maar voor die conclusie is het vol
gens Janine Leunessen, woord
voerder van het Koninklijk Neder
lands Meteorologisch Instituut,
nog te vroeg. „Het was woensdag
pas de tweede keer dat we het
weeralarm afgaven op de nieuwe
manier. Zaterdag was de eerste
keer. Het is nu eerst tijd voor een
uitgebreide evaluatie van beide da
gen. Kijken hoe het proces gelo
pen is, of bijvoorbeeld iedereen
op de juiste tijd op de hoogte is ge
steld. Dat doen we altijd na een
weeralarm en dat zal naar ver
wachting enkele weken duren."
Het KNMI geeft een alarm uit
wanneer het weer groot gevaar
dreigt op te leveren en kan leiden
tot overlast of zelfs ontwrichting
van de samenleving. Het weer
alarm is de hoogste trap van een
waarschuwingssysteem, en
wordt, zo mogelijk, vanaf 48 uur
van tevoren voorafgegaan door
waarschuwingen.
Het alarm (codekleur rood) wordt
op zijn vroegst twaalf uur van te
voren uitgegeven en - sinds fe
bruari - alleen wanneer het vrij
wel zeker is (kans 90 procent) dat
het verwachte noodweer op
treedt.
Hoe komt een weerwaarschuwing
of weeralarm tot stand?
SGC Standaard Gebieds Grootte (min. 50 x 50 km)
Waarschuwing gevaarlijk weer
Kans 60%, onafhankelijk van gebiedsgrootte.
Waarschuwing extreem weer
Kans 60% Gebied SGG
door expertteam na overleg met meteorologische partijen.
48 36 24 12
Verwachtingstermijn in uren tot aan het optreden van het fenomeen (bv. storm, ijzel, onweer)
infographic- CRW/bron: KNMI
door Chris Halkes
De grootste ravage richt
te het noodweer van
woensdagavond aan in
de Achterhoek. Hevige
winden bliezen er zelfs hoogspan
ningsmasten omver. Het oosten
lijkt - sinds mensenheugenis - al
tijd de zwaarste klappen te krijgen
als noodweer Nederland treft.
Zo viel bij onweer op 3 augustus
1948 in het Gelderse Voorthuizen
208 mm regen, het Nederlandse
dagrecord. Bij de zogenoemde 'cy
cloon van Borculo' in de zomer
van 1925, veroorzaakten valwin
den in Gelderland en Overijssel
vier doden, 100 gewonden en
2000 daklozen. In 1998 trok een
windhoos een spoor van vernie
ling door het centrum van Deven
ter.
Noodweer in Oost-Nederland lijkt
niet alleen meestal erger te zijn
dan elders in het land, het is ge
woon ook zo, vertelt William Hui-
zinga, meteoroloog bij Meteovista,
het weerbureau met onder meer
de dienst Weeronline.nl. In Dren
the, Overijssel, Gelderland, Lim
burg en Oost-Brabant is het meest
al een paar graden warmer dan in
het westen van Nederland. „Daar
liggen de maximumtemperaturen
vaak zo'n 3 graden hoger dan in
het westen; gemiddeld 23 graden
tegen 20 graden. Die warmte is
een uitstekende voedingsbodem
voor het weer van die avond. Nor
male buien veranderen, als die
naar het oosten trekken, door de
opwarming van de wolken in
zwaardere regen- en onweers
buien."
Woensdag waren de temperatuur
verschillen nog groter. Bij het bin
nentrekken van de buien was het
in het zuidwesten - door de komst
van de koude lucht - al afgekoeld
tot 20 graden, terwijl het in het
oosten lokaal nog 32 graden was.
Meerdere factoren maken dat
Oost-Nederland hogere maximum
temperaturen heeft dan het wes
ten en noorden. Het oosten heeft
veel meer een landklimaat, met
grotere extremen in hitte en kou
de. Daarnaast koelt de zeewind de
westelijke provincies. Tenslotte
speelt de grondsoort een rol. De
zandgronden in het oosten war
men veel sneller op dan de klei-
soorten in de kustgebieden.
De situaties kunnen lokaal trou
wens verschillen, aldus Huizinga.
